Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1942, Qupperneq 11
LE8BÖK MORGUNBLAÐSINS
75
Á MÝRUM
Eftir RAQNAR Á5QEIR550N
AMýrunum er, sem kunnugt
er, láglendi, mikið að víð-
áttu milli fjalls og fjöru. Hallar
því til suðurs frá fjöllunum, með
fúamýrasundum milli blágrýtisása
og niður við sjóinn er landið að-
eins fáa metra yfir sjávarflöt. Víða
er þar útfiri mikið og má þar
fara um víðáttumikil flæmi þurr-
um fótum um fjöru, þar sem er
alldjúpt vatn um flóð.
Strendurnar eru vogskornar
mjög og illræmdir klasar af
skerjum út af þeim, langt til hafs
Hafa þau sker orðið orsök stórra
slysa bæði fyr og síðar. Straum-
ar eru þar víða harðir með
sjávarföllum og sumstaðar illfært
nema um liggjandann. Mýrasund-
in milli ásanna eru jafnan illfær
meðan jörðin er þíð og vegna þess
hafa Mýrarnar verið illa settar
hvað samgöngur snertir fram á
þennan dag.
Suðvestast á Mýrunum gengur
höfði einn fram í sjó og er hann
15 metra hár og mun hærri stað-
ur naumast vera til þar í nánd.
Þessi höfði er ysti hluti ness sem
heitir Kóranes. Þangað var eltm’
Kóri, þræll Ketils gufu, eftir að
þeir þrælar höfðu drepið Lamba
á Lambastöðum, sem Egla greinir
írá. Var Kóri drepinn í nesinu
°g ber það því nafn hans. En
annar þrællinn, Skorri, synti út
1 ey, ekki fjarri landi og var veg-
lnn þar, en hinn þriðji, Þormóð-
ur, svam út í Þormóðssker og var
þar höggvinn. Er þangað rúmur
klukkustundar róður frá Kóranesi,
svo vel hefir hann verið syndur
Juaðurinn sá. En ekki hefir sundi
hans verið eins á lofti haldið og
sundafreki Grettis, enda var Þor-
Uíóður ánauðugur maður, þræll.
Knginn veit nú orsök til þrælk-
unar þessa vaska sundmanns, en
'’egalengdin sem liann synti mun
lJVí sem næst jafnlöng og úr
Drangey að tanganum við Reyki
á Reykjaströnd.
Vestan við Kóranes er lágt
bjarg, víst örlítið lægra en nesið,
og heitir það Höllubjarg. Sundið
á milli er mjótt og er það mynni
Straumfjarðar, sem gengur þar
innúr og greinist í grunna voga
og umlykur nokkrar grónar eyjar
og hólma. í mynni fjarðarins er
mikill straumur, með út- og að-
falli og dýpi mikið. Rjett fyrir
innan Höllubjargið er hin gamla
skipalega og á eynni eða vestau
við sundið var hinn gamli versl-
unarstaður Straumfjörður syðri.
Þar mun hafa verið verslunar-
staður á fyrri öldum og alt fram
yfir síðustu aldamót, og þangað
sóttu nærliggjandi sveitir kaup-
staðavörur sínar.
En því eru mjer Kóranes og
Straumfjörður hugstæðir staðir,
að þar bjuggu foreldrar mínir frá
því að þau byrjuðu hjúskap sinn
og rjett fram yfir aldamótin, og-
var faðir minn því hinn síðasti
kaupmaður í Straumfirði. Þar sá-
um við eldri systkinin dagsins
Ijós fyrst og við þessa staði eru
því fyrstu minningar bernsku
minnar bundnar.
í Straumfirði bjó fyrrum ein
hin fjölkunnugasta kona, sem ís-
lenskar þjóðsögur geta um —
Straumf jarðar-Halla. Svo mikið
var álit hennar hjá alþýðu, að
þjóðsagan hefir gert hana að syst-
ur Sæmundar fróða, enda þótt víst
megi telja, að Halla hafi verið
uppi tvö til þrjú hundruð árum
seinna en Sæmundur. Mörg ör-
nefni á Straumfjarðareyjunni
minna á gömlu konuna og það eru
munnmæli að hún hafi mælt svo
um, að aldrei skyldi kaupstaður
vera í Straumfirði í langan tíma
samfleytt. Þvkir það mjög hafa
ræst.
Þegar jeg fæddist, fimm áruin
fyrir aldamótin, áttu foreldrar
mínir heima í Kóranesi og var
faðir minn þá verslunarstjóri þar
fyrir föður sinn, Eyþór Felixson,
sem hafði þá mikla verslun í
Revkjavík. Fyrstu minningar mín-
ar hygg jeg, með vissu, að muni
vera frá því er jeg var á þriðja
árinu í Kóranesi. Og ekki munu
þær merkilegar þykja, eða vera
fyrir aðra en sjálfan mig. En eitt
það fyrsta, sem jeg man frá því
ári var að mamma tók mig einu
sinni og leiddi mig við hönd sjer
út í garð með hlöðnum veggjum
úr grjóti í kringum. Þar var lítill
en frjósamur blettur, sem hún
hugsaði um. Hún hafði verið er-
lendis og gengið þar á kvenna-
skóla áður en hún giftist og með-
al annars til gagns og nytsemda
hafði hún lært dálítið um garð-
yrkju. Vissi hún því dálítið meir
en alment gerðist þá nm blóm og
matjurtir. Þetta var um hásumarið
og þarna stóðu í garðinum fáeinar
tegundir fljótvaxinna matjurta,
þar voru næpur og salat-
blöð, en langmesta eftirtek
mína vöktu þó hinar litlu,
fagurrauðu hreðkur, sem hún dró
mjer til mikillar undrunar upp úr
hinni svörtu, sendnu mold. Voru
þetta fyrstu kynni mín af garð-
yrkju og grasafræði, því móðir
mín vissi einnig rjett nöfn á al-
gengum blómtegundum og jeg
lærði þau snemma hjá henni. Hef-
ir mjer stundum síðar þótt það
einkennileg tilviljun, að fyrstu
minningar mínar frá bernsku
skuli vera viðvíkjandi garðyrkju.
Það man jeg, að þá var Kóra-
neshöfðinn með grænan kollinn
um sumarið og að fuglarnir voru
margir, sem flugu og syntu þar
alt í kring. Einnig man jeg, að
sjómenn komu að landi, sem sótt
höfðu vörur suður til Reykjavík-
ur fyrir föður minn, á skipum,