Lesbók Morgunblaðsins - 22.03.1942, Blaðsíða 12

76
LESBÓK MORGUNBIiAÐSINS
sem voru ekki stór, t. d. fjögra
manna för, enda máttu þær varla
vera minni ferjurnar, sem fara
skyldi á yfir hana Faxabugt. Þá
voru ferðir gufubátanna mjög
strjálar, og þurfti því stundum
að manna bát og senda suður, ef
eitthvað nauðsynlegt vantaði.
Ekki heyrði jeg getið um slys í
þessum ferðum, en eitt sinn lá
þó nærri að svo færi, þegar 5
menn fóru suður á fjögra manna
fari. Voru það fjórir fullorðnir og
einn unglingur. Fengu þeir blíðu-
veður upp eftir, en fullorðnn
mennirnir drukku sig svo ölvaða
á leiðinni, að þeir urðu hjerum-
bil ósjálfbjarga og má nærri geta,
hvernig farið hefði, ef eitthvað
hefði orðið að veðri.
Fátt er mjer í föstu minni frá
Kóranesi, fólk eða viðburðir, því
jeg var svo kornungur, þegar for-
eldrar mínir fluttu þaðan, yfir
sundið í Straumfjörð. Byrjaði
faðir minn þar verslun fyrir eigin
reikning og bygði þar íbúðar- og
verslunarhús milli bæjarhúsa og
Höllubjargs, syðst á eynni. Þá var
gufubátur, sem Reykjavík hjet,
sem hjelt uppi strjálum ferðum
um Faxaflóa, til Borgarness og
Straumfjarðar. Þegar von var á
bátnum gengum við elstu systkin-
in oft upp á Höllubjarg, sem var
hæsta leiti við sjóinn, að gá til
skipsins, hvenær fyrst sæist til
þess af hafi, því skipkoma var þá
viðburður á þessum afskekta stað.
Þá var ekki einungis föst versl-
un í Straumfirði, heldur komu
iíka tvímöstruð kaupför inn á
fjörðinn og lágu þar og versluðu.
Voru kaupförin og kaupmennirnir
á þeim nefndir „spekúlantar" og
höfðu þeir allmikil viðskifti. Ekki
man jeg nöfn á öðrum þeirra en
„Islandinu", sem mun hafa verið
eign norsks stórkaupmanns. Var
skipstjóri norskur. Skipið var
bundið í sundinu inn af Straum-
fjarðarröst, í streng, sem þaninn
var milli lands og Suður-Búðar-
eyjar. Var þar járnkengur mikill
frá gamalli tíð í klöpp á eynni og
krókur í og hafði sá útbúnaður
verið þar lengi. Var talað um að
skipin væru „svínbundin“.
Föður mínum og hinum norska
skipstjóra var vel til vina, enda
þótt keppinautar væru um við-
skiftin. Við börnin fengum að
koma út í „Spekúlantinn“ og nið-
ur í lestina, þar sem „verslunar-
búðin“ var. Þar ægði öllum vör-
um saman og þar þótti okkur
krökkunum gott að koma, og ekki
var sparað góðgætið við okkur,
þegar við fengum að koma um
borð. Og gömlu konurnar komu
með lagðinn sinn, og tóku kaffi,
sykur og síróp og hagldabrauð og
efni í treyjur eða annað, sem þær
gátu leyft sjer, og bundu klúta
sína um þetta, þegar þær fóru
í land. Víst voru þar líka vínföng
á boðstólum og oft fóru sumir
góðglaðir í land. Þarna lá „spekú-
lantinn“ í hálfsmánaðartíma, en
fór svo til Borgarness og lagðist
á Brákarpoll og hjelt versluninni
áfram þar. Er mjer minnisstætt,
er norski skipstjórinn, sem okkur
börnum þótti vænt um, kom í síð-
asta sinn og fór þaðan til Borg-
arness. Þar fór hann í útreiðar-
túr, en datt af hestinum ofarlega
í nesinu og dó af byltunni. Var
ekki frítt við að þar þætti reimt
síðan, því þá trúði fólk á, að
ekki lægju allir kyrrir eftir hjeð-
anför sína.
Aldrei gleymi jeg því, hve fag-
urt var í Straumfirði á vorin,
enda er fjölbreytni og yndisleiki
náttúrunnar óvíða meiri en á eyj-
um við sjó, þar sem fuglalíf er
mikið. Þá var skemtilegt þegar
lundinu hafði tekið heima, æðar-
fuglinn sest urp og þó einkum
eftir að krían var komin. Austan
við íbúðarhiisið í röstinni eru eyj-
ar tvær, Hóltninn og Suður Búðar-
ey. Er mjer einkum Suður Búðar-
ey minnisstæð, því öll er hún
grasi gróin og undur falleg. Þar
sem grasið og grjótið í fjörunni
mættust voru hellur reistar á
rönd og æðurin gerði sjer hreiður
í skjóli þeirra. Þá var víst tölu-
vert æðarvarp í eynni. Voru þá
oft tekin fá eggi úr hverju hreiðri,
en altaf skilið eftir það sem þótti
hæfilegt. Kollurnar voru svo spak-
ar, að sumar varð að reka af
hreiðrunum, þegar varpið var at-
hugað, og einstöku kollu var lyft
af með höndunum. Jeg fjekk að
fara með út í eyna fyrsta vorið
sem við vorum í Straumfirði.
Fullorðna fólkið sem með var fór
að ganga um varpið, en jeg fór
einn míns liðs. En þegar það kom
aftur var jeg búinn að taka öll
egg úr nokkrum hreiðrum og
hafði borið þau saman í eitt.
Fjekk jeg enga þökk fyrir, þó
jeg þættist hafa vel unnið, en
eggin voru síðan látin aftur á sína
staði og kollurnar tóku þeim feg-
insamlega, því aðeins stutt stund
var um liðin. Eyjan er ekki há
og er allmjög sundurgrafin af
lunda og kríuvarp var þar tölu-
vert. í eynni var einnig nokk-
ur heyskapur. — Mjög þótti
mjer Suður Búðarey falleg, bæði
um flóð og fjöru, með brúnu
þangbelti neðst við sjóinn. Sagt
er, að þar megi sjá gamlar búða-
rústir, og eins í Vestri Búðarey,
hinumegin Straumf jarðareyjar-
innar. Munu það vera rústir gam-
alla verbúða, því útræði var all-
lengi frá Straumfirði.
í Straumfirði hefir vafalaust
verið kirkja eða bænhús, þó ekki
viti jeg heimildir fyrir því, aðrar
en örnefni á eynni. En þar er
kirkjugarður, vafalaust gamall,
því ekki sjest nú neitt fyrir leið-
um í honum. En ytri takmörk
hans mátti vel greina hjá gamla
bænum. Ekki mátti slá hann, hann
var bannblettur, eins og svo víða
annarsstaðar hjer á landi. Og sunn
an við kirkjugarðinn gamla var
allmikil þústa, upphlaðin, meir en
metershá og allstór um sig. Þetta
var Ilölluleiði — kuml Straum-
fjarðar-Höllu hinnar göldróttu,
utan kirkjugarðs — og ekki mátti
heldur við því hreyfa, því þá
mjmdi ilt af hljótast. Enn eitt ör-
nefni minti á kirkju, sem sje
Kirkjusandur. Er það langur sand
ur fyrir ofan breiða vík. Þar var
mikið um allar tegundir skelja,
kúskeljar, hestaskeljar, lamba-
skeljar — og þá þóttumst við
hróðug, ef við fundum hörpudisk,
sem kom fyrir, en var sjaldgæft.
Auk þess voru þarna gyltir smá-
kuðungar, fyrir utan hina stóru
hvítu. Alt voru þetta gersemar í
augum barnanna, en hörpudisk-
arnir og gyltu kuðungarnir þó dýr
mætastir í augum okkar. Yið sjó-
inn nálægt gamla bænum braut
brimið bakka, þar sem gamall