Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1942, Blaðsíða 7

LESBÓK MOJtGUNBLAÐSINS
295
Draum
urinn
Smdsaga eftir Somerset Maugham
AÐ vildi svo til í ágúst 1917,
að jeg var tilneyddur, stöðu
minnar vegna, að fara frá New
York til Petrograd. Mjer var ráð-
lagt að fara gegnum Vladivostok
til frekara öryggis. Jeg kom þang-
að að morgni dags, og beið þar eft-
ir lest allan daginn. Lestin gegn-
um Síberíu átti að leggja af stað
að því mig minnir kl. 9 um kvöld-
ið. Jeg borðaði einn á gistihúsi.
Það var troðfult, svo að jeg lenti
við borð bjá manni, sem vakti
mjög athygli mína. Hann var rúss-
neskur, hávaxinn, en ákaflega
digur, og hafði svo gríðarmikla
ístru, að hann varð að sitja í álit-
legri fjarlœgð frá borðinu. Hend-
ur hans, sem voru litlar, miðað
við líkamsstær?5, voru hnöttóttar
af spiki. Hárið, sem var sítt, svart
og þunt, var greitt beint aftur til
þess að hylja skalla hans. Andlit
hans var gríðarstórt og öskugrátt
og auk þess hafði hann stórkost-
lega undirhöku. Nefið var lítið,
líktist einna mest litlum hnappi á
gríðarstóru andlitinu, og augun
voru einnig lítil. En munnur hans
var aftur á móti stór, og varirnar
þykkar, rauðar og nautnalegar.
Hann var klæddur í svört sam-
kvæmisföt, en þau fóru illa á hon-
um. Það leit helst út fyrir, að þau
hefðu hvorki verið hreinsuð nje
burstuð frá því hann fyrst fór í
þau.
Afgreiðslan gekk seint, og það
var næstum ógerningur að draga
að sjer athygli veitingamannsins.
Við hófum brátt samræður. Rúss-
inn talaði prýðilegustu ensku, dá-
lítið útlendingslega að vísu, en
ekki til lýta.
Hann spurði mig fjölmargra
spurninga um sjálfan mig og ferða
áæflun mína, sem jeg auðvitað —
stöðu minnar vegna — gat gefið
mjög litlar upplýsingar um. Jeg
sagði honum, að jeg væri blaða-
maður. Hann spurði mig, hvort
jeg skrifaði skáldsögur, og jeg
viðurkendi, að jeg gerði það í
tómstundum mínum. Hann hóf þá
þegar að tala um rússnesku skáld-
in. Það var auðheyrt, að hann var
bæði gáfaður og vel mentaður mað
ur. Seint og síðar meir gátum við
náð í þjóninn og fengið hjá hon-
um tvo diska af kálsúpu. Kunn-
ingi minn dró þá upp iir vasa sín-
um lítinn vasapela fullan af
„vodka“ brennivíni, sem hann
bauð mjer með sjer. Jeg veit ekki
hvort það var brennivínið, sem
losaði um málbeinið á honum, eða
það var aðeins venjuleg mælgi,
sem olli því, að hann sagði mjer
heilmikið um sjálfan sig óbeðið.
Það kom í ljós, að hann var af að-
alsættum, en lögfræðingur að
mentun. Hann var róttækur í skoð
unum og einhverjar brösur, sem
hann hafði átt í við yfirvöldin,
ollu því, að hann var mikið að
heiman, sagði hann, og ef jeg ætti
einhverntíma leið gegnum Moskva
væri jeg hjartanlega velkominn
lieim til hans.
„Ertu kvænturf' spurði hann
mig.
Jeg skildi ekki, hvað það mál
varðaði hann, en jeg sagði honum,
að svo væri. Hann varp öndinni
mæðulega.
„Jeg er ekkjumaður", sagði
hann. „Kohan mín var svissnesk,
frá Genf. Hún var mjög vel ment-
uð kona. Hún talaði lýtalaust
ensku, þýsku og ítölsku. FrSnska
var auðvitað móðurmál hennar.
Hún talaði rússnesku miklu betur
en allir aðrir útlendingar“.
Hann kallaði á þjóninn, sem
gekk framhjá með bakka hlaðinn
diskum, og spurði hann, að því
mjer skildist, því að jeg var þá
að mestu leyti ókunnugur rúss-
nesku, hvenær röðin kæmi að okk-
ur á ný. Þjónninn svaraði ein-
hverju, sem jeg ekki skildi, en
jeg sá þó, að Rússinn gerði sig
ánægðan með svar hans. Síðan
hjelt hann leiðar sinnar í skyndi,
og vinur minn andvarpaði.
„Síðan í stjórnarbyltingunni er
afgreiðsla á veitingahúsum okkur
til háborinnar skammar“. Hann
kveikti sjer í tuttugasta vindl-
ingnum og jeg velti því fyrir
mjer, um leið og jeg leit á^úrið
mitt, hvort jeg myndi fá nokkuð
annað en þessa vesælu kálsúpu,
áður en lestin færi frá Vladivo-
stok.
„Konan mín var ákaflega merki-
leg kona“, hjelt hann áfram.
Hún kendi tungumál við einn
besta skólann í Petrograd. í mörg
ár lifðum við í sátt og eindrægni.
Hún var engu að síður mjög af
brýðissöm að eðlisfari, og til allr-
ar óhamingju elskaði hún mig svo
heitt, að það gekk brjálæði næst“.
Jeg átti bágt með að verjast
brosi. Hann var tvímælalaust einn
ljótasti maðurinn, sem jeg hafði
sjeð. Feitlagnir menn geta oft
verið aðlaðandi, en þessi nálgað-
ist það að vera ógeðslegur.
„Jeg ætla ekki að halda því
fram, að jeg hafi verið henni trúr.
Hún var ekki ung þegar við gift-
umst, og við höfðum verið gift í
tíu ár. Hún var lágvaxin og hor-
uð, og hafði grófa húð. Hún var
mesti orðhákur, og skapvonska
var henni í blóð borin. Hún gat
ekki þolað, að jeg skifti mjer af
nokkrum öðrum en henni. Ilún var
afbrýðissöm, ekki einungis út í
kvenfólkið, sem jeg þekti, heldur
einnig út í vini mína, köttinn minn
og bækurnar. Til dæmis gaf híin
einu sinni í fjarveru minni frakka
af mjer, einungis vegna þess, að
mjer geðjaðist betur að honum en
hinum frökkunum mínum. En jeg
er að eðlisfari rólyndur maður.
Jeg skal viðurkenna, að jeg var
þreyttur á henni, en jeg umgekst
hana möglunarlaust. Því fór fjarri
að mjer dytti í hug að losa mig
við hana. Jeg þoldi hana, eins og
menn neyðast til að þola slæmt
veður og höfuðverk. Jeg þrætti
fyrir það, sem hún ásakaði mig
um, meðan jeg gat, síðan ypti