Lesbók Morgunblaðsins - 10.01.1943, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLASBINS
3
Ekki liggur þú þó enn úti fyrir
tófum á veturna?
— Jú, það geri jeg. Jeg lá fyr
ir tófum í vetur sem leið og jeg
mun gera það á vetri komanda,
ef mjer endist líf og heilsa.
— Það hlýtur að vera ákaflega
kuldalegt verk að liggja úti heil-
ar nætur um hávetur, þegar menn
verða að liggja svona hreyfing-
arlausir ?
— -Já, víst er það kalt. Maður
verður að vera vel búinn. Jeg
ligg venjulega í gæruskinnspoka.
— Veistu, hvað þú hefir legið
lengst hreyfingarlaus í pokanum
að vetrarlagi?
— Jeg hefi lengst legið 17,
klukkustundir, án þess að standa
upp.
— Það held jeg sje auma lífið,
að liggja svona aleinn úti á víða-
vangi um dimmar og kaldar vetr-
arnætur, verða altaf að vera glað-
vakandi og viðbúinn, en mega sig
hvergi hreyfa?
— Læt jeg það alt vera, ansar
Þorlákur. — Þetta kemur upp í
vana. í skammdeginu legst maðui-
vanalega niður um það bil, sen.
dimt er orðið og stendur ekki upp
fyrr en bjart er af degi.
— En sjest þá nokkuð til að
skjóta ?
— Ef eitthvað lýsir af tungli,
er altaf sæmilega skotljóst, en
þegar tunglslaust er með öllu,
sjer maður ekki til að miða á
tófu, nema því aðeins að snjór
sje yfir öllu. Jafnvel þótt tófan
sje hvít, sker hún sig altaf úr,
þegar hana ber við snjóinn.
— Það vill þá tófunni til lífs,
að það eru ekki allir, sem hafa
sjónskerpu og athyglisgáfu hins
þjálfaða veiðimanns, segi jeg.
— Annars kæmi varnarlitur henn
ar að engu haldi. En segðu mjer
nú, Þorlákur, manstu hvað þú
hefir legið úti fyrir tófu í mestu
frosti ?
— Já, ansar Þorlákur, — það
man jeg vel, því að það var ein-
mitt þegar frostið steig hæst hjer
um slóðir, frostaveturinn 1917—
18. Frostið komst þá upp í 35° C.
— Hvar var það, sem þú reynd-
ir við tófuna þá nótt?
— Jeg lá hjema yfir í KambS'
nestánni, lá í mínum gærupoka í
7 klukkutíma.
— Og hversu gekk veiðin?
— Illa, Það komu þrjár tófur,
en byssan klikkaði í hvert skipti,
sem jeg ætlaði að skjóta.
— Hvað kom til ?
— Smurningin í lásnum var
hálfstorkin vegna frosthörkunnar.
Þá varð slagið á hvellhettuna of
lint, svo að hún sprakk ekki.
III.
Hrefnubátur Þorláks Guðmunds
sonar liggur við festar á skipa-
legunni í Súðavík, skammt undan
landi. Litli súðbyrðingurinn vagg-
ar hægt og rólega á lognöldum
innfjarðarins.
Hrefnu-byssan. Undirstöður henn-
ar hvíla á staur, sem er festur á
þiljur vjelbátsins, rjett aftan við
framstefnið.
— Jeg man eftir því, segi jeg
við Þorláks, — að þegar jeg var
smástrákur sá jeg stundum hrefnu
bát þinn við bryggju á ísafirði.
Þá þótti mjer það stór bátur og
geysilega vopnaður. Ekki er þetta
sami báturinn?
— Jú, svarar Þorlákur, þetta
er sami báturinn.
— Er þá ekki búið að smíða
hann upp einu sinni eða tvisvar?
— Nei, aldrei. Jeg get varla
talið, að jeg hafi nokkuð þurÞ
að láta gera við hann síðan jeg
fjekk hann, en það var árið 1907.
— Svo að hann er þá orðinn
35 ára gamall. Það hefir verií
ósvikið timbur í þeim bát í upp
hafi — og ósvikin vinna.
— Já, hann þótti vandvirkur
í besta lagi, smiðurinn, sem smíð
aði hann.
— Hver var sá?
— Hann hjet Valdimar Har-
aldsson, bátasmiður á ísafirði.
Upprunalega var báturinn smíð-
aður sem sexæringur fyrir sjera
Stefán í Vatnsfirði. Síðan var
honum breytt í vjelbát og 1907
fjekk jeg hann og ljet setja í
hann 4 hesta Alphavjel.
— Hvernig reyndist hún? spyr
jeg.
— Ágætlega, svarar Þorlákur,
— eins og þú mátt marka af því,
að jeg notaði hana í 19 ár, eða
þangað til 1926, þá skipti jeg um
og setti í bátinn 5 hesta Hein.
Sú vjel var allmikið notuð, þegar
jeg fjekk hana.
— Og er það sú vjel, sem er
í bátnum núna?
— Nei, árið 1934 keypti jeg
nýlega Hein 7 hesta og hefi not-
að hana síðan. Sú vjel hefir reynst
mjer ágætlega, aldrei þurft neina
viðgerð og aldrei „slegið feil-
púst“.
— Hvað er báturinn stór?
— Hann er fjögur tonn.
— Þú hefir notað bátinn til
annars en hrefnuveiða?
— Já, jeg stundaði fiskiveiðar á
honum í full 10 ár, frá 1907 til
1917.
— En þú hefir vopnað bát þinn
fyrr, því að jeg hefi lesið það í
ritum dr. Bjarna heitins Sæmunds-
sonar, að þú hafir skotið fyrstu
hrefnuna árið 1914.
— Bjett er það, svarar Þorlák-
ur. — Jeg setti fyrst niður byssu
í bátinn haustið 1913, en það var
ekki fyrr en sumartð eftir, að
jeg skaut fyrstu hrefnuna. Fyrstu
árin hafði jeg þetta í ígripum, en
1917 hætti jeg alveg að stunda
fiskveiðar og gaf mig eingöngu
að hrefnuveiðum eftir það.
— Mig langar til að skoða byss-
una og skotfærin, segi jeg.
— Það ætti nú að vera hægur-
Framh. á bls. 6.
Þannig lítur skutulllnn út, sem Hrefnu-Láki notar
vi)S smábvalaveiðar sínar.