Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1944, Blaðsíða 11

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
27
mbætur á refsilöggjöfinni. Var
meðferð fanga um öll Bandaríkin
stórum bætt frá því, sem áður
hafði verið.
Sem hjeraðsdómari hefir orðstír
hans og virðing fyrir honum farið
sí vaxandi í Norður Dakotaríki.
Hann hefir haft mjög mikilvæg mál
til meðferðar og oft gengt störfum
starfsbræðra sinna í sökum, er þeir
hafa orðið að víkja úr dómarasæti
eða verið forfaliaðir. Ilann hefir
sjerstaklega getið sjer orðs sem
frjálslyndur skýrandi laganna full-
ur mannúðar og viðleitni til að
liafa siðbætandi áhrif á sakamenn.
Ilefir hann ritað talsvert jim
meðferð unglinga er í fyrsta sinni
verða brotlegir við lög, og komið
fram með tillögur til endurbóta,
er nú er verið að koma í fram-
kvæmd. » *
Er Guðmundur formaður í nefnd,
sem vinnur að því að koma upp
ríkisbúi, er unglingar, er brotlegir
gerast við lög, geta alist upp á og
notið hollra áhrifar og fræðslu
hæfra manna, í stað þess að verða
hneptir í fangelsi og kynnast þar
fyrst og fremst eldri afbrotamönn-
um og læra af þeim, oft furðulega
mikið á stuttum tíma. •
Á uppeldisbúinu er markmiðið
að gera unglinginn að nytsömum
þegni, er virði lög og rjett þjóð-
fjelagsins.
Guðmundur er einnig í nefnd
til að endurskoða rjettarfarslög-
gjöfina um unglingadómstóla.
Ilann hefir og fengist við rann-
sóknir á því, hvernig best væri að
haga lögunum og rjettarfari gagn-
vart brotlegum mönnum yfirleitt
í því skyni að bæta þá jafnframt
því að þjóðfjelaginu yrði veitt ör-
uggari vernd gegn þeim eða mætti
hafa betra gagn af þeim, en verið
hefir. Núveraiidi venjur veita bæði
sakborningi og þjóðfjelaginu á-
gæta vernd meðan á allri máls-
aðferð stendur og þangað til dómur
fellur. En síðan er lítið fyrir saka
manninum hugsað og of margir
þeirra verða að afplánaðri refs- ’
ingu miklu hættulegri þjóðfjelag-
inu, en þeir voru áður. Er aðeins
hugsað um að koma fram refsingu
við þá en hins eigi skeytt sem
skyldi, að koma þeim til að gerast
nytsamir þegnar í þjóðfjelaginu.
Á síðustu tímum hefir Guðmund
ur dómari ennfremur fengist við
rannsóknir á möguleikum á því,' að
koma upp varanlegum og mynd-
ugum alþjóðadómstóli, er tæki til
starfa upp úr núverandi styrjöld.
Hefir hann mikla trú á að takast
megi að skipa alþjóðamálum og
milliríkjaviðskiftum undir hlið-
stæð lög og rjettarfar og gilda,
innan einstakra ríkja eða ríkja-
þegna þeirra.
Til framkvæiiida þeirra laga
þarf m. a. einnig hliðstætt dóms-
vald og hefir hann gert sjer að
sjerstöku viðfangsefni hin síðari
árin rannsókn á tilhögun og mögu-
leikum fyrir 'slíkum dómstólum.
ITjer er eigi rúm til að rekja nánar
hin margþættu "störf hans, sem em-
bættismanns og borgara í Norður
Dakotaríki og Bandaríkjaþegn, en
þessi talning ber áhuga hans og
elju nojikurt vitni.
Auk þéss hefir hann tekið mik-
inn þátt í fjelagslífi vestra og hva r*
vetna verið áhrifamaður. Hann er
varaforseti og stjórnarmeðlimur
í Sögufjelagi Norður Dakota,"32-
stigs frímúrari og heiðursfjelagi í
Norður Dakota deild e.o.i.f.-lög-
reglunnar, meðlimur lúterska safn-
arins o. m. fl.
ITingað til lands kom Guðmund-
ur ásamt sonum sínum árið 1930,
sem fulltrúi Norður Dakotaríkis
á Alþingishátíðinni og var þá
sæmdur heiðursmerki hátíðarinnar
og gerður heiðurdoktor lagadeild-
ar háskólans. 10 árum síðar var
hann einnig gerður heiðursdokt-
or í lögum við háskólans í Norður
Dakota og 1939 var hann sæmdur
íslenska fálkakrossinum.
Hann kom aftur hingað með
konu sinni 1932 á vegum amerísks
felags, er sótti um serleyfi til flug-
freða yfir Atlantshafið um Island.
Að Alþingi ’fjelst á að veita þetta
serleyfi, mun mega þakka að miklu
leyti trausti því, er hann nýtur
hvervetna.
Guðmundur er í hærra meðallagi
'að vexti, herðabreiður og þreklegur,
Ilann var dökkjarpur á liár á yngri
árum, en varð snemma sköllóttur.
Hann er fremur stuttleitur, en and-
litið samsvarar sjer þó vel. Kjálk-
ar miklir, haka og kinnbein. Enn-
ið er hvelt, augun grá og stór, brún-
ir bognar nokkuð, nefið stutt og
eigi hátt. Svipurinn er myldur og
heiður svo að af ber og svo að
hverjum manni verður hann geð-
feldur, er sjer hann. Hann er allra
manna góðlegastur og greiðvikn-
astur. Ilollráður hverjum, er til
hans leytar í vandræðum, en þeir
eru orðnir margir, er það hafa gert.
Mun starfs hans og áhrifa gæta
lengi í Norður Dakota, og er hann
þar talinn fyrirtnynd annara manna.
Hann er í besta lag ættrækinn.
ErU frændurnir orðnir magir í 3.
og 4. ættlið af íslensku bergi brotn-
ir, dreifðir víða um Bandaríkin.
Guðmundur hefir fylgst vel með
íslenskum málum alla tíð. Ilanu
lærði íslensku í foreldrahúsum og
eigi ensku fyr en um 9 ára aldur.
Skilur hann íslensku vel og talar
nokkuð enda þótt æfingin hafi
lengstum eigi verið mikil. Hann
hefir mikinn áhuga á málefnum
íslands og er mjög ant um velferð
þess. Hefir hann ritað nokkrar
fræðandi greinar um Island í lög-
fræðirit vestra, sem eru fullar vel-
vildar og aðdáunar á íslandi og
Islendingum. ■