Lesbók Morgunblaðsins - 03.02.1946, Blaðsíða 12

28
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
FALL EIRÍKS MAGNÚSSONAR
Eítir dr. Stefán Einarsson
MEiÐAL þeirra er fjellu í stríð-
iuu var Eiríkur Maguússon, sonur
jieirra lijónanna Magnúsar Magnús
sonar og Ásthildar Grímsdóttur, í
Virginia, Minnesota.
Eiríkur var fæddur 16. október
l'JUS í tít. Peter, Minnesota. llann
var elsti sonur þeirra hjóna og var
að sjálísögðu heitinn eftir Eiríki
Magnússyni, bókaverði í Cam-
bridge, Englandi, föðurbróður og
fóstra Magnúsar. Árið 1910 íluttu
þau hjónin til Eveleth og 1915 tiL
Virgiuia í sama ríki, og hafa þau
verið þar síðan, en á þessurn stöðum
ólst Eríkur upp og gekk í skóla.
Eiríkur hætti námi í miðskóla,
ofarlega og gekk í sjóherinn 1926.
I»á fór hann í flugskóla í Pensa-
cola, Florida, og útskrifaðist það-
au með góðri einkunn um 1980. Eft
ir það var hann lengstum settur
niður í San Diego, California.
llann vann og flaug um tíma á
öllum flugrjelastöðvarskipum am-
eríska sjóhersins, meðal annars á:
Langley, Lexington og Saratoga.
Eitt ár var hann settur niður í Pan
a»ua og tvisvar sinnum var hann
sendur til Hawai-eyja, þar sem
Bandaríkjamenn hafa flotastöð.
Sumarið 1986 var híinn annar af
tveim mönnum, til þess valinn að
fljúga með póst til Roosevelts, for-
seta, er hann var í fríi á lystiskipi
sínu undan ströndum Nova Scotia.
Vann haim sjer fyrir það traust og
hrós forsetans.
Sköminu fyrir stríð var Eiríkur
settur niður í Dahlgren, Virginia,
skamt frá Washington, D. C., þar
sem sjóherinn hafði reynslustöð
fyrir flugvjelar. Eiríkur flaug vjei
um af alls konar gerðum, en aðal-
lega fór hann þó með bardagaflug-
vjelar og þegar stríðið skall á vildi
hann gjarna íara strax í eldinu,
en fjekk ekki fyrir aldurs sakir.
í stað þess var hann sendur til
Englands, vorið 1942. Þar átti hann
að gera tvent undir handleiðslu
amerísku sendisveitarinnar í Lond-
on: vera milligöngumaður (liaison
officer) milli Bandaríkjaflotans og
bresku flugforingjanna (bomber
command), kynna sjer allar flug-
stöðvar á Englandi og bera sig sam
an við foringjana. Auk þess átti
hann að fljúga með sendiherra og
diplómata, ef þörf gerðist, og var
það ósjaldan.
Brátt leiddist Eiríki vistin,
þótti honum verkið bæði ljctt og
löðumannlegt: Kunningjar mínir í
flughernum eru særðir og drepnir
hver um annan þveran, en jeg geri
ekki annað en að skutla diplómat-
iskum ístrubelgjum bæjarleið!“
Og eftir 15 mánuði fjekk hann sig
lofcs lausan til þess að ganga í ber-
högg við óvinina.
Þetta var ekki auðhlaupið. Hann
hafði verið gerður afturreka fyrir
aldurs sakir, því að menn yfir 27
ára eru alment taldir of gamlir fyr-
ir flugherinn, en Eiríkur var 35
ára. Hann Ijet þessa neitun þó ekld
á sig bíta og þar til var hann aðlR
nudda við yfirmennina, að þeir
sleptu honum í gegn og sendu hann
á flugvjelastöðvarskipið Franklin,
sem þá var nýtt og stærst af þeirri
gerð. Ekki fjekk hann þó aðgang
að skipinu fyrr en þeir höfðu látið
haún leysa allar þær þrautir, er
þetr gátu verstar upphugsað.
Skipið lagði af stað í maí 1944
áleiðis til Suðvestur-Kyrrahafsins.
Eftir mánuð voru þeir í hörðum or-
uátum um hvern eyjaklasann par á
íætur öðrum. Flugvjelarnar vora
ávalt sendar á undan til að „mýkja“
Japana, áður en hermennirnir
reyndu að ganga á land. Orustur
þær, sem Eiríkur átti þátt í eru
miklu fleiri en svo, að hægt sje að
telja þær hjer. Tveim einum skal
hjer lýst: Þeirri hinni fyrri, er hann
vann með svo mikilli prýði, að hon-
um var veittur heiðursflugkross-
inn (the distinguished flying cross)
fyrir, og þeirri hinni síðari, er kost-
aði hann lífið.
Það var snemma í ágúst, 1944.
Tvær flugdeildir, önnur undir
stjórn Lieut. Ted Iludsons, hin und
ir stjórn Eiríks, voru á veiðum eft-
ir japönskum skipum. Þeir foringj-
arnir komu auga á japanskan tund-
urspilli og steyptu sjer á hann úr
8000 feta hæð. í annari atrennu
varð flugvjel Iludsons fyrir svo
mikilli skothríð, að hún steyptist í
hafið, og þar fórst Hudson.
Við þessi tíðindi rann berserks-
gangur á Eirík, að því er fjelagar
hans ætluðu, þeir er sáu aðfarir
hans. Hann hófst á loft og renndi
sjer í þriðja sinn á skipið, en greip
í tómt, því að það var þá sprungið
í loft upp og sokkið. En það var
unq aua •ogejse^ 2aoq ngXaacJ
runninn af Eiríki: hann var enn í
vígahug. Og er hann kom auga á
annan japanskan tundurspilli í
nokkurra mílna fjarlægð. þá var
ekki að sökum að spyrja. Eiríkur
renndi sjer á hann með flokk sinn
af sjö flugvjelum. Eiríkur skaut
öllum sex hlaupum sínum á skipið,
en það spó eldi og eimyrju á móti.
Þrjár atlögur gerði Eiríkur að skip
inu. I hinni fjórðu kallaði einhver
fjelaga hans til hans og bað hann
blessaðan að hætta sjer ekki lengur.