Lesbók Morgunblaðsins - 20.04.1947, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
117
Ókunn lönd
SALOMONSEYJAR
Eítir Jack London
— Það er ekki jafn heilsusamlegt
að vera á Salomonseyjum og æski-
lcgt væri. Jeg skrifa þetta á Ysabel-
eyju. Mjer skánaði seinasta hitasótt-
arkastið í morgun, og það hefir nú
ekki liðið nema dagur á milli þeirra.
Hálfur mánuður líður á milli þess að
Charmian fær hitasótt. Wada er orð-
inn sannkallaður aumingi af hitasótt,
og í gærkvöldi datt mjer ekki annað
í hug, en að hann væri að fá lungna-
bólgu. Henry, tröllaukinn maður frá
Tahiti, nýskeð staðinn upp úr hita-
sóttarkasti, ráfar um þilfarið og er
líkastur kartöflumóður. Bæði hann og
Tehei eru með fjölda mörg kýli. Þeir
hafa einnig fengið nýa tegund af
„gari-gari“, scm þýðir orðrjett „klóra-
klóra“ eða Bara kláði, og hann staf-
ar af jurtaeitrun. En þeir eru ekki
einir um þetta. Fyrir npkkrum dög-
um fórum við Charmian og Martin að
skjóta dúfur úti á lítilli ey, og síðan
höfum við fengið að kenna á forsmekk
hinna eilífu kvala. Þarna á eynni
rispaði Martin fætur sína á kóröllum,
og allar rispurnar eru nú orðnar að
kýlúm. Aður en jeg fekk seinasta
hitasóttarkastið, skrámaðist skinnið
af hnúunum á mjer, er jeg var að
vefja upp kaðal, og nú hefi jeg fengið
þrjú ný kýli. Og veslings Nakata!
II ann liefir ekki getað sest í þrjár
vikur. Hann huggar sig við það að
sjer muni batnað „gari-gari“ eftir
mánuð, en vegna þess hvað hann hef-
ir klórað sjer mikið, er „gari-gari“
hans orðið að óteljandi kýlum. Auk
þess fekk hann nú hitasótt í sjöunda
sinn. Ef jeg væri konungur, þá skyldi
sú versta refsing, sem jeg dæmdi ó-
víni mína í, vera sú að senda þá til
Salomonseyja. (En þegar jeg hugsa
mig nú betur um þá held jeg að jeg
gæti ekki verið svo harðbrjósta, þótt
jeg væri kóngur).
Við lentum fyrst í Port Mary á
St. Anna eyju. Eini hvíti maðurinn
þar, kaupmaður, kom þegar um borð.
Hann hjet Tom Butler, og hann var
gott sýnishorn þess, hvernig Salo-
monseyjarnar geta farið með hrausta
menn. Ilann lá í bátnum og gat enga
björg sjer veitt. Hann var sem dauð-
inn uppmálaður. Hann hafði einnig
kýli — stór kýli. Við urðum að draga
hann um borð í bandi. Hann kvað
sjer líða ágætlega, sagðist ekki þafa
fengið hitasótt í nokkra daga, og að*
hann væri að öllu leyti heilbrigður
nema í handleggnum. Ilann var mátt-
laus. Þó vildi Butler ekki heyra það
nefnt að um lömun væri að ræða.
Hann kvaðst hafa fengið þetta áður,
og orðið jafngóður. Þetta væri al-
gengur sjúkdómur á St. Anna sagði
hann um leið ðg hann var borinn
niður í bátinn, og máttlausi hand-
leggurinn druslaðist og slóst í tröpp-
urnar. Þetta var sá ógeðslegasti mað-
ur, sem hafði heimsótt okkur, og
höfðu þó til okkar komið menn með
holdsveiki og elefantiasis.
Martin spurði hann um kýlin.
Butler mátti þekkja þau, ef dæma átti
eftir örunum á fótleggjum hans, og
opnum sárum. Ojá, menn venjast
kýlunum, sagði Butler. Þau eru ekki
hættuleg fyr cn þau fara að eta sig
djúpt inn í holdið, þá er von á jarð-
arför. Það hafa margir dáið úr*þessu
seinustu dagana. En hvað um það.
y
Ef maður fer ekki úr þeim, þá fer
maður úr einhverju öðru á Salomons-
eyjum.
Allir hvítir menn á Salomonseyj-
um fá kýli, og hver einasta rispa eða
skinnspretta er upphaf að kýli. Ilver
einasti maður, sem jeg hitti, hafði
fengið þau, og níu af hverjum tíu
voru með opin sár.
i „leiðarbókinni“ fyrir Salomons-
eyjar segir: 1
„Skipshafnir, sem hafast þar við
nokkurn tíma, munu komast að raun
um, að sár og rispur snúast upp í
illkynjuð kýli“.
Og enn fremur:
„Þeir, sem þangað koma, niunu fyr
eða síðar fá hitasótt. Meðal hvítra
manna dóu 9 af 50 árið 1897“.
Nakata var sá fyrsti íem fekk hita-
sótt. Það var í Pendruffyn. Næstir
voru þeir AVada og Ilenry. Síðan fell
Charmian í valinn. Mjer tókst að
sleppa í tvo mánuði, en þá fell jeg,
og tveim dögum seinna gerði Martin t
það líka mjer til samlætis. Af okkur
sjö er Tehei sá eini, sem hefir slopp-
ið, en hann þjáist svo af heimþrá, að
það er enn verra en hitasótt. Nakata
fór nákvæmlega að ráðum mínum, og
það heppnaðist svo vel, að eftir þriðja
kastið gat hann svitnað og tekið inn
30—40 grömm af kinin, og náð sjer
nokkurn veginn eftir sólarhring.
Wada og Ilenry eru erfiðari sjúk-
lingar. Fyrst og fremst er Wada hálf-
geðveikur af hræðslu. Hann hafði tal-
ið sjer trú um að hamingja sín væri
á þrotum, og að það ætti fyrir sjer að
liggja að bera beinin-á Salomonseyj-
um. Hann sá hjer, að mannslífið er
ckki mikils v)rði. í Pendruffyn sá
hann hvernig blóðsótt lagðist á
fólkið. Og illu heilli sá hann lík borið
ut á fjöl, kistulaust, og að því var
kastað þannig í gröf. Allir voru með
hitasótt, allir þjáðust af blóðsótt
að öllum gengu allir mögulegir sjúk-
dómar. Dauðinn var daglegur gestur.
Maður var lifandi í dag og dauður á
morgun — og Wada gleymdi deginum
É