Lesbók Morgunblaðsins - 20.04.1947, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
123
Vitur sauður
Jeg muu liata verið ellefu ára, er jeg með
fieirum kom úr Brekkurjett í Norðurárdal. Jeg
'ar þá til heimilis á S\'arlagiii í sömu sveit.
\ ið rákum margt íjc og var yfir tvær ár að
fara. Jeg tók eítir því að fallegt geldingslamb
raun hiklaust altaf á undan og stansaöi ekki
við árnar það minsta. Jcg get ekki muuað
hver átti Iambið, en jeg bað húsbónda minn,
sem v ar Jón Magnússon (fór til Ameríku 1875),
að kaupa lambið, sem haun gerði.
Hvítur, s\o var hann kallaður, dafuaði vel,
og helt sínum forustuhæfileikum til elli. Altaf
kom haim í fyrstu rjett og var hægur og
spakur, s\o að strjúka mátti liann og kjassa,
hvar sem hann stóð úti, þar til á vorin að veð-
ur fór að batua, þá varð hann styggur svo
að eigi var hægt að koma honum i hús. Hann
var altaf í tvístæðu húsi og stóð og lá altaf
uppi í garðanum (jötunni). 1‘tgar fjenu var
hleypt út og rekið á haga, þá hentist haun
altaf fyrstur út, en kæmi það fyrir að hann
stæði eftir þegar fjeð var alt komið út og jeg
ætlaði að reka hann út, þá lenti það altaf í
talsverðum eltingaleik, að koma honum út.
En i þau sldfti sem þetta vildi til gerði altaf
ófært veður.
Jeg held að mjer sje óhætt að segja að hann
hafi tvisvar bjargað lifi mínu og fjárins.
Svartagi! er neðsti bærinn í dalnum og stend-
ur norðan undir hálsi þeim er skilur Norður-
árdal og Þverárblíð og dregur nafn af gili
vestanvert við bæinn. t>ar er tæp gata að'
vestanvVrðu sem má fara með hesta og annað,
en að austanverðu, uppundan bænum, cr brött
skriða og klettabelti austar, en má þó fara
þarna með fje. Beitilandið er á tjeðum hálsi
og er altaf notað vetur og sumar.
Það var viku eftir fyrstu rjelt, eitt sinn,
að jeg var að smala saman fjenu uppi ii hálsi,
og var búinn að ná því saman, að þá skall
á norðan rok með ákafri fannkomu, jeg sá
ekkert frá mjer og stóð nokkuð lengi í ráða-
leysi, en þá datt mjer í hug að reka fjeð nið-
ur, þvi jeg var alllaf viss um að Hvítur mundi
rata og liitta götuna austan gilsins. Jcg náði
fjenu fljótt í þjetlan hnapp og rak svo af
stað. llvítur raim strax á slað og víst alveg
rjetta leið og aheg heiin að fjárhúsum. Jeg
v ar cini karlmaðurinn á bænum, því húsbóndi
tninn fór þennan sama morgun fram í Sand-
dal, því það átti að smala til seinni rjettar
daginn eftir, sem \arð þó ekki hægt fyr en
hálfum mánuði síðar veðurs \ egna. Jeg tók nú
fyrir að reyna að koma fjenu í húsi og tókst
það á endanum.
Þessa nótt fennti fje í stórum stil um allan
dalinn og viðar annarsstaðar.
I þetta sinn fanst mjer jeg eiga Hvít líf að
launa, því að jeg efa að jeg hefði komist heim
ómeiddur, ef lians hefði ekki notið við.
Jeg skal geta þess, að þennan sama dag
lögðu bændur úr Reykhollsdal og Hálsasveit
suður fjöll fyrir Ok, með 500 fjár og hesta,
en komust ekki nema suður í svonefnda Skurði,
urðu að tjalda þar og binda hestana á streng.
Af þeim hóp muu ekki hafa komist af hfandi
ncma ein kind og svo memi og hestar, þó illa
til reika, eftir tvo eða þrjá daga, að mig
minnir.
Jeg man aldrei eftir öðrum eins sköflum og
harðfenui og eftir þennan byl.
Jeg var altaf látinn stauda yfir fjenu á
veturna, ef uokkuð var að veðri. Það var
citt sinn að jeg átti að reka fjeð á haga. Jeg
fór og opnaði fyrir þvf og það rann út, en i
Hvítur kom ekki út, svo jeg fór inn. Þá stóð
kann inni í garða og jeg hafði mikið fyrir að
koma honum út, samt tókst það og jeg fór
með fjeð vestur í svokölluð Vatnsholt og var
hjá því nokkurn tíma Þá skall á mjög skyndi-
lega svo svarlur austau bylur, að jeg minnist
þess ekki að hafa komið út í jafn \ondan byl.
Jeg var nú búinn að koma fjenu saman í
harðan hnapp, en kom því ekkert áfram. Hvít-
ur stóð fremstur og horfði í \eðrið, en hreyfði
sig ekki það minsta. Jeg sigaði hundinum og
gerði alt sem jeg gat, þar til að gömul rolla,
sem var talsvert framgjörn, stökk af stað og
livarf fljótlega, en cngin kind hreyfði sig, þar
til loks að Hvítur leggur af stað hægum skref-
um og allur hópurinn á eftir honum.
Jeg vissi tæpast fyr en alt stansaði, svo jeg
fór að þreifa fyrir mjer i kring um hópinn
og var hann þá við fjárkúsdyrnar, og þar stóð
gamla rollan.
Þetta tel jeg i annað sinn sem llvítur
hafi bjargað mjer og fjenu, því húsbóndi minn
sagðist engan veginn hafa treyst sjer að koma
mjer til kjálpar, og \ar hann þó karlmenni.
Það var einn \etur lítið um haga og var
þá fengin beit á Hreðavatni, sem er þar beint
á móti. Áin var á ís svo það var borinn sand-
ur á ísinn og gerð braut á ána rjelt fyrir
ofan fossinn Glamia. Jeg var hjá fjenu á dag-
inn. Þá bar það til einn dag seint í apríl, í
logui og blíðu, að jeg kom ekki fjenu út á
ána og llvítur var þá svo styggur og óvið-
ráðanlegur að það var ekki hægt að koma
lionum neinsstaðar nærri. Jeg varð svo að
hætta við að koma fjeuu yfir og var þarna
yfir því svo sem Iiátt á annan tima, cn þá
dellur ísinn alt í einu með braki og brestum.
Það er enginn cfi að Hvítur liefir fundið þetta
á sjer.
Já, það var-margt merkilegt við Hvít, það
var eins og hver kind hlýddi vilja hans.
A útmánuðum jiegar veður fóru að batna
f og hann vildi ekki lengur í hús, þá fylgdu hon-
um æfinlega nokkrar kindur, sem urðu þá
styggar og óviðráðanlegar eins og hann. Þess
utan var hann, eius og fyr segir, undarlega
hægur og spakur, svo jeg gat hvar sem stóð
gengið að honum og strokið og kjassað. Ekki
\issi jeg hver klaut hann á uppboði er fór
fram á búinu árið 1875, þvi þá var jeg við
sjó, en jeg sakuaði hans og minnist hans sem
mcrkilegs vinar á m^ðan jeg hfi, og mjer þætti
ekki ólíklegt að hanu hafi fengið annað og
betra hf.
Eiríkur Torjason,
Bárugötu 3á.
^ ^
i d uon
?
Þegar Leo Tohstoj var orðinn frœg-
ur rithöfundur, olli frœgðin honum
fremur gremju en gleði, því að allir
vildu fá að sjá hann og tala við hann.
Ein gestkoma varð honum þó til
skemmtunar, eftir því sem hann segir
sjálfur frá.
Tvœr amerískar konur komu til
þess að sjá hann. Þœr skýrðu honum
frá því að þœr hefði sett nýtt met:
Þœr hefði lagt samtímis á stað frá
Bandarikjunum, önnur í austurátt og
hin í vesturátt og komið sjer saman
um að hittast í Moskva og heilsa
upp á hann í fjelagi. Og nú vœri þœr
komnar.
Tolstoj sagði aðeins:
— Þið hefðuð getað farið betur með
timann.
Þá gall önnur við:
— Atti jeg ekki á von! Jcg liafði
einmitt búist við svona svari af Leo
Tolstoj!
^ V
GIUÐINGASTALRAR
fúna’ekki, ef þeir eru varðir með kreosót,
cn það skal gert á þennau hátt: Boruð er hola
upp í staurinn að neðan eins langt upp og
slaumum er ætlað að rekast niður. Síðan er
boruð önnur hola skáhalt inn í staurinn þangað
til hinni holunni er náð. Þá er gengið frá staurn-
um eins og hann á að vera,»en kreosóti síðan
helt í skáholuna þangað til fult er og þá rek-
inn tappi í. Þetta þarf að endurtaka meðan
trjeð drekkur kreosótið í sig.