Lesbók Morgunblaðsins - 21.11.1948, Blaðsíða 8

516
LESfiOK MORGUNBUAÐSIN3
Sigurlaug Knudsen:
KVENNASKÓLINN Á LAUGALANDI
Fyrir rúnium 70 uruni (1876) var stofnaöur kveruiaskóli á SyÖra Laugalandi i Eyafiröi. Starfaói liann þar urn ull-
ntörg ár, en fluttist siÖan til Akurevrar og lagÖist niÖur nokkru eftir ahlamótin. Nú er korninn nýr kvetlnasköli á
Laugalantli; var fmr rcist vandáÖ hús handa honutn, hitaÖ tneö jarÖhita. Eiga kennarar og nemendur nú viö ólik
skilyrÖi aö búa og þau er voru á frutnbýlingsárum garnla skólans, eins og frú Sigurlaug Knudsen lýsir heitn i hess-
ari grein. s
SKÓLINN MÁTTI teljast sein bam
í reifum'og ekki fjölskrúðugt, er
jeg kom í skólann nemandi haust-
ið 1879. Þá hafði að visu verið haf-
in þar kennsla fyrir tveimur ár-
um og skóhnn stofnaður, þó ekki
sje trúlegt, að nokkrum manni
skyldi detta slíkt í hug, við þann
húsakost, sem þá var fyrir hendi.
Þegar hjer var komið, var verið
að auka við húsnæði skólans og
bæta að nokkru.
Svo mikið þótti til þessara um-
bóta koma, að nokkur viðhöfn var
við setningu skólans, sjerstaklega
í virðingar- ,og þakkarskyni við
Eggert Gunnarsson, sem verið
haí'ði fremstur í flokki við stofn-
un skólans. Var Valdimar Ás-
mundsson, síðar ritstjóri, fenginn
til að yrkja kvæði til Eggerts. —
Þótti kvæðið vel kveðið, og nialv-
legt ávarp til hins mikla hugsjóna-
manng. Kvæðið var sungið við
þetta tækifæri. Hann var þá bú-
stjóri hjá systur sihrú, írú Krist-
jönu Hafstem, sem þa bjó a Lauga-
landi, með sex bórn sin. Það myndi
nú þykja ljelegt husnæði, sem
ekkja amtmaimsins og bróðir herm
ar urðu að sætta sig við um þessi
missiri. Eggert Gunnarsson hafði
þa íyrir fáum irum kvænst migri
cg glæsilegri konu, Elínu, dóttur
Magnúsar Ólsen á Þmgeyrum cg
konu hans, Ingurmar Jónsdottur,
kamrr.erráðs á Melum. Þóttu þörn
þfc.rra hjcna ovenjulega fríó' sýn-
'lkutu áriÖ 1873.
um og mannvænleg. Einkasonur
þeirra var Dr. Björn Olsen. Eggert
Gunnarsson reisti bú með konu
sinni á Espihóli, en missti hana
eftir örskamma sambúð. Mun frá-
íall hennar hafa orðið ofraun hin-
um unga manni. Mjög líklegt er
þaö, að harmur hans hafi orðið til
þess, að leiða huga hans að því.
að efla hagsæld og menningu ís-
lenskra kvenna. Það er víst og á-
reiðanlegt að fyrir atbeina og á-
huga Eggerts Gunnaí'ssonar komst
skólinn á fót, þrátt fyrir óhagstæð
skilyrði í flestar áttir. Hann mun
liafa leitað samskota erlendis
vegna skólans, og orðið nokkuð
ágengt.
Eggert Gunnarsson var áliuga-
samur liugsjónamaður, sem vildi
landi og lýð alt hið besta, en hon-
um auðnaðist ekki að sjá fram-
tiðardrauma sina rætast, og fyrir
það hefir hann, fyr og siðar, hlot-
ið ómilda dóma. Því verður hins-
vegar ekkí neitað, að skólínn bar
þess lengi vott, að honum \rar kom
ið á fót af meira kappi en forsjá.
Husnæðið var enn mjog ófullkom-
ið, skólastofan ekki nema ein, og
ekki hólfuð í sundur. Kenna þurfti
þó í tveimur deildum, að minsta
kosti Ufðu því flokkarnir að vera
aðskildir, eftir því sem stærð stof-
unnar leyfði. Yíir þeim óþægind-
um, sem af þessu leiddi, heyrðist
aldrei kvartað, hvorki af kennur-
Uffi eöa némenduxa. Þá höf öu naeua
ekki lært að gjöra hæstu kröíur í
allar áttir. Ekkert var látið skorta
á viðleitni til þess, að árangur yrði
sem bestur og mestur af kennsl-
unni. Þeim nemendum, sem lak-
ast voru undir búnir námið, var
hjálpað eins og föng voru á og
tírni vannst til.
Við stoínun skólans tók við for-
slöðu lians frú Valgerður Þor-
steinsdóttir, mágkona Eggerts
Gunnarssonar. Hafði hún fengið
lausn frá starfi við skólann vet-
#urinn áður en hjer var komið.
Forstöðu skólans tók þá við frú
Jóna Sigurðardóltir frá Möðrudal,
fyrri kona Gunnars Einarssonar
frá Nesi, og með henni kenndi þá
ungfrú Anna Melsteð, dóttir Páls
sagnfræðings. Frú Valgerður fór
utan og kynnti sjer fyrirkðmulag
kvennaskóla i Danmörku, sem þá
voru í núklu áliti á Norðurlönd-
um. Nu hafði hún aftur tekið við
stjórn skólans. Hún var mikilhæf
kona og velmenntuð, trúrækin og
siðavönd. Bar mjög á því 1 staríi
hennar, að hún vildi mnræta nem-
endum þær skoðanir og hneigðir,
sem hún taldi að enginn maðúr
mætti án vera, og væri hið besta
veganesti þegar lífsbarattair tæki
við. Að morgni hvers dags var
sunginn sáhnur og lesin bæn, og
að kvöldi lesinn húslestur, áður en
gengið var til hvílu. Kirkjuferðir
voru mjcg iðkaðar, enda hæíileg
vegálengd til kirfeuftnájr $ð hreyfa