Lesbók Morgunblaðsins - 21.11.1948, Blaðsíða 16

524
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
Þessi mynd er af innsiglingunni í Reykjavíkurhöfn og er tekin seint um kvöld í rökkri. Vitarnir rísa hvítir beggja
megin við innsiglinguna og til hægri handar sjer fremst á Ingólfsgarð. (Ljósm. Ólafur K. Magnússon).
Ólafur Eiríksson
(1662—1748) var fyrst prestur að
Hjaltastað í Múlasýslu. Sótti hann þá til
konungs um að fá Breiðabólstað í Vest-
urhópi og ritaði undir nafn sitt- M. e.
h. (eða skammstafað: með eigin hendi)
sem þá var tíska ef menn rituðu nafn
sitt sjálfir. Það skildu hinir dönsku
stjórnarhöfðingjar ekki og heldu að
þetta væri ættarnafn hans. Var svo
Ólafi Eiríkssyni Meh veittur Breiða-
bólstaður og festist þetta „Meh“-nafn
við hann upp frá því.
Setið í föstunni
Fyrir 90 árum andaðist í Knarrar-
nesi á Mýrum gamall maður, sem Iilugi
hjet. Hann hafði alla ævi setið í föst-
unni, sem kallað var. Var það þannig,
að frá sprengikvöldi til páska varaðist
hann að nefna kjöt og flot. Einhverju
sinni á föstunni ætluðu menn sjóveg
til næsta bæjar, en urðu að hætta við
vegna þess að skyndilega skall á vest-
anrok. Karl heyrði veðurofsann á bæn-
um og spyr þann fyrsta, sem að konr
„Komust þeir á flot?“ „Hvað sagðir þú,
Illugi minn?“ spurði hinn. Þá endur-
tók karl sömu spurninguna, en áttar
sig þá og segir: „Þú gengur í lið með
fjandanum með því að freista manns
til syndar, þegar jeg hrasaði, að láta
mig tvíhrasa á því sama.“
Árið 1672
„andaðist Árni Jónsson í Hrappsey
undarlega. Reri til fiskiveiða um morg-
uninn heill og hraustur. Þá hann kom
til miðs á meðal annars fiskifengs dró
hann stórí. flyðru í tvær reisur og misti.
í þriðja sinn rendi hann sínu færi og
kom á sama flyðra, hverja hann dró
undir borð og datt svo dauður aftur á
bak. Síðan rendu hans hásetar og kom
á hin sama flyðra, hverja þeir gátu þá
unnið (Annáll Magn. Magnússonar).
Brynjólfur Sveinsson
biskup segir svo í brjefi 1656: : Djöf-
ullinn hefur hjer í landi mesta makt,
af því menn óttast hann of mjög En
þá hann er forsmáður, með því hann
er drambsamur andi og líður það ó-
gjarna, þá mun dofna hans áræði, komi
þar til alvarlegur guðsótti, bænir og
ástundan kristilegs lífernis í guð-
hræðslu, sparneytni og hófsemi“.
Skólapiltabúningur
Bæði í Skálholti og eins í Reykjavík
voru allir skólapiltar eins búnir, nefni-
lega í sortaðri mussu og buxum úr ís-
lensku vaðmáli. Buxumar náðu aðeins
niður fyrir hnjeð. Þeir voru í mórauð-
um sokkum venjulegast, nema á sunnu-
dögum, þá í svartbláum, og á seinni
árum í ljósbláum, sem í Reykjavík var
haldið fallegra, og með skotthúfur
sýknt og heilagt með grænum eða svört
um silkiskúf og vírborða um legginn,
sem ekki kostuðu mikið í samanburði
við þá svo kölluðu hólka, er kvenfólk
nú tíðkar. Þetta gerði skólapiltahóp-
inn miklu fallegri á að líta ,heldur en
eftir að þeir fyrst á Bessastöðum urðu
gulir, gráir, grænir, hvitir, rauðir, blá-
ir ,og þá urðu mussur að treyjum, með
ýmislegu sniði (Árni bp. Helgason).
Fyrir 160 árum
var H. C. D. Lewetzow stiptamt-
maður hjer, og skipaði hann þá Arnes
Pálsson útileguþjóf dyravörð tukthúss-
ins og fól honum jafnframt kristin-
dómsfræðslu annara fanga! En þegar
Hannes biskup Finnsson frjetti þetta,
varð hann æfur við og fekk fræðara-
embættið tekið af Arnesi aftur.
Brúðkaup og harðindi.
Mörg brúðkaup að hausti til vita á
harðindi næsta vetur. Haustið 1876
voru t. d. sjö hjón gefin saman í Ólafs-
firði, en fimtán í Svarfaðardal. Þor-
valdur bóndi á Dölum, gamall maður,
sagði að það mundi vita á harðindi, og
voru fleiri menn á sama máli. (Jeg sel
ekki þessa sögu dýrari en jeg keypti
hana. Ól. Davíðsson).