Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1949, Side 6

Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1949, Side 6
14 LESBÓK MORGUNBL\ÐSINS fáríiin milli l> yntwíó(c iwiálanna FÖÐURLAIMD ÞITT OG MITT ÞAÐ er ekki ýkja langt síðan að íólksflutningar hófust frá íslandi til Ameríku. Það var seint á síð- ustu öld. Sumir vesturfararnir fóru ekki lengra en til Winnineg, eða settust að á vesturströnd Winni pegvatns og stofnuðu bar r.ýlend- una Nýja ísland. Aðrir settust að í Norður-Dakota og Minnesota, á hinu víðáttumikla graslendi sem þar var. Enn aðrir heldu lengra vestur á bóginn yfir ókönnuð land- flæmi, og komust loks alla leið vestur að Kyrrahafi. í hjörtum allra þessara landnema brann heilög ættjarðarást, og hug- ir þeirra voru bundnir við ísland. Lífið hjer vestra var gjðrólíkt því, sem þeir höfðu vanist, lífskjörin alt önnur. Þó var hjer sumt, sem minti á ísland, tveir fjallgarðar hjer í Norðvesturlandinu og blágrænt Pugetsundið minti á íslensk evja- sund. Landar byrjuðu þegar á fisk- sænska sveina. Einn þeirra hjet H. Andersen. Hann keypti hús Jóns Guðmundssonar árið 1887 og setti þar á fót eigin klæðskerastofu. Hann stækkaði húsið og bygði hæð ofan á það árið 1895, en enn í dag er það að stofni annað elsta timb- urhús hjer í bænum, Lóskurðar- stofan gamla, og heitir nú Aðal- stræti 16. —o— INGÓLFUR ARNARSON hjet því að setjast að þar sem guðirnir vís- uðu sjer á bólfestu. Hann reisti þarna fyrsta húsið í Reykjavík eftir tilvísun guðanna. Tæpum 900 ár- Eftir MARGARFT I. WANDREY veiðum og gengu þær vel, enda voru þeir þar engir viðvaningar. Þeir voru upp með sjer þegar þeir sigldu út á hafið á eigm bátum, sem þeir höfðu smíðað sjer sjálfir, eða látið smíða fyrir sig. Og þeir drógu netin, full af silfurglitrandi fiski. Útgerðin reyndist þeim arð- bær. Allar fjallahlíðarnar voru þakt- ar frumskógum og þar var gnægð veiðidýra. í skógarjöðrunum voru sögunarmyllur og í borgum og bæ- um voru ýmsar verksmiðjur, svo að nóg var hjer um atvinnu, enda flyktist fólk vestur að ströndinni, þar á meðal allmargir íslendingar. Sumum ógnuðu skógarnir og risa- fjöllin og hurfu þeir aftur. Aðrir fundu akurlendi, sem þeim leist vel á og settust að á ströndinni, bæði í Bandaríkjunum og Kanada, og hafa dvalist hjer síðan. um seinna velur Skúli Magnússon þennan stað fyrir verksmiðjurnar, þótt flestum þætti það með ólík- indum. En það verður til þess að hjer rís höfuðborg íslands. Einni öld síðar rís upp á þessum sama stað heimili, sem um langt skeið verður menningarmiðstöð kaupstað arins, þegar honum og þjóðinni lá mest á. Guðirnir gleyma aldrei. — Kvörn þeirra malar hægt, en hún malar örugglega. Og sannið þið til — enn á þessi staður eftir að verða merkur í sögu bæar og þjóðar, með einhverjum hætti. Á. Ó. Brátt mynduðust hjer íslenskar bygðir og íslenskt fjelagslíf Um aldamótin var það ekki óalgengt að rúmlega hundrað manns væri a íslenskum samkomum. Um sama leyti var byrjað að kenna kristin fræði í sunnudagaskólum Lestrar- fjelag var stofnað og ýmis önnur fjelög, alt í ramíslenskum anda. Svo var reist samkomuhús og allir voru mjög hrifnir af slíkri framför. Það varð miðstöð íslensks fjelagslífs. Þar voru haldnir safn- aðar og fjelagsfundir, skemtanir, leikar og danssamkomur. Margar af okkar kærustu endurminningum eru tengdar við þennan stað. Og íslenskt fjelagslíf hefur þróast hjer síðan, stundum að vísu hálf dáð- laust, en það má líkja því við trje, sem fellir lauf og fölnar til þess að verða enn fegurra þegar nýtt gróð- urtímabil hefst og nýtt lim grær og laufgast. Vegna þessa íslenska fjelagslífs hafa ýmsir íslenskir hátíðardagar haldist hjer við og haldið merk- ingu sinni. Þannig má nefna sum- ardaginn fyrsta og 2. ágúst og svo þjóðhátíðardaginn 17. júní síðan 1944. Þessir dagar eiga djúp ítök í hugum og hjörtum íslenska þjóðar- brotsins vestan hafs. Miklar breytingar hafa orðið hjer síðan fyrstu landnemarnir komu. Landið bygðist svo ört, að margt af því, sem manni var kært, gleymd ist eða fór forgörðum. En þó má benda á mörg dæmi um þá menn- ingu, sem íslendingarnir fluttu með sjer að heiman. Og við vitum nú að þessi menning hefur sína sögulegu þýðingu og verð-

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.