Lesbók Morgunblaðsins - 26.02.1950, Blaðsíða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
113
Edinborgarhúsin, að ofan húsið í Austurstræti (cn þar voru Egill Jacobscn
og Nathan & Olscn). Að neðan lxúsin í Hafnarstræti, lcngst til vinstri sjcst
Ingolfslivoli.
Um upptök þessa mikla eldsvoða
ei' fátt vitað. Herbergið, er eldur-
inn kom upp í hafði verið læst alt
kvöldið og lykillinn staðið í að ut-
an. Þjónustustúlka, Valgerður Guð
mundsdóttir, 26 ára, írá Hjeðins-
höfða, hafði geymt hatt sinn og
kápu í herberg'inu og ber öllum
vitnum saman um að enginn ann-
ar umgangur haíi þar verið um
kvöldið. Hagaði svo til, að Ijós var
ekkert 1 herberginu, en gaspípan
stóð ber niður úr miðju loftinu.
Gasljós var á ganginum fyrir utan,
gegnt dyrunum, er lýsti inn i her-
bergið ef hurðin var opin.
Segir Valgerður svo fra að um
kl. 3 um nóttina, rjett áður en elds-
ins varð vart, hafi hún farið inn í
herbergið og náð í hatt sinn og
kápu. Hali hún einkis óvenjulegs
orðið vör. Ljós, cða eld var hún
ekki með, en ijet Ijósið i ganginum
lýsa sjer. Aðrar upplýsingar urn
upptök eldsins komu ekki fram í
rjettinum þá, aðrar en ágiskáliir.
— Er stúlka þessi riú dáin fýrir
nokkru.
Tilgáta ein, er mjer virðist nokk-
uð sennileg, kom frá Ölafi Theodór
Guðmundssyni, trjesmið og slökkvi
liðsmanni, en hann var yfirsmiður
við byggingu hússins og siðan eft-
irlitsmaður um viðgcrðir og var
hann því allra manna kunnugastur
fyrirkomulagi þess. Gat’ hann vsjer
þess til að reykháfur hússins hafi
sprungið veturinn aður, en þá
gengu^ jarðskjálítar í Reykjavik.
Dag þennan var brúðkaupsveisla í
húsinu, sem fyr getur, óg eldávjel-
in því verið rauðkvnt mikið af deg-
inum. Hafi þá komisi eldur, í írje-
spæni á rnilli lofta og verið þar að
búa um sig í nokkurn tímá, þár til
hann loks braust út. Um spreng-
ingar þær er um getur hjcr að fram
an og menn heldu að vær’i ffa Ijósa-
gasi, þykist jeg mega segja að hafi
orðið af öðrurn ástæðum. Ólíklégt
er að ljósagas hafi getaö orsakað
slíka sprengingu, því ao amiað-
hvort hefur logað á gásljósúm, eða
þau verið lokuð og slíkt gas því
alls ekki getað safnast sanian á svo
skömmum tíma. Gas hefúr þó verið
orsök þessa, en það gas hefur aðrar
orsakir. Því er þannijf háttað að er
eldur brennur innilokaður nokkra
stund, kemur að því að súrefnis-
skortur verður við eldinn og er
bruninn því ófullkominn, scm kall-
að er, og myndast þá gastegund,
sem kolsýrlingur heitir. Þcgar svo
loft kemst að gasi þessu og nægjan-
legur hiti er fyrir hendi, verður
sprenging, ekki óáþekk þeim, er
lýst er þarna. Þetta hefur komið
fyrir við þó nokkra bruna hjer í
bæ og þá ekki vcrið öðru til að
dreiía. Eríitt er að koma í veg fyr-
ir slíkar sprengingar við bráða hús-
bruna en tilraunir í þá átt -eru
oftast eitt af fyrstu verkum slökkvi
hðsins.
t