Lesbók Morgunblaðsins - 26.02.1950, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
115
steinn var orðinn smeikur um að
hann mundi ekki fá sitt hjá presti.
En hann vissi að sjera Bjarni átti
jörð í Lundarreykjadal í Borgar-
fjarðarsýslu, og fekk prest til að
selja sjer hana og borgaði þá í pen-
ingum það sem upp á vantaði áð
skuldin hrykki fyrir jörðinni.
Aldrei hafði Þorsteinn lært að
draga til stafs nje reikna og varð
hann því að leggja öll viðskifti sín
á minnið og reikna í huganum með
eigin aðferð. Hann hafði þó í fór-
um sínum mikið af blaðasneplum,
sem hann setti á einhver merki, er
enginn gat botnað í nema hann
sjálfur. Það var bókhald hans og
hefur það sennilega dugað honum
ásamt stálminni. Aldrei heyrðist
þess getið að honum skjöplaðist í
skuldheimtu, nje að neinn ágrein-
ingur yrði út af því fje, sem hann
átti á leigustöðum.
Einu sinni kom það fyrir að ull
hækkaði skyndilega í verði, komst
upp í kr. 1,25 pundið að mig minn-
ir. Urðu menn því sárfegnir. En
ekki stóð það nema árið. Næsta ár
fell ullin aftur í verði. Það sárnaði
Þorsteini og vildi hann ekki leggja
sína ull í kaupstað, taldi víst að
verðið mundi hækka aftur. Á þessu
gekk í tvö eða þrjú ár. Þorsteinn
safnaði ull sinni og fekk hana
geymda á kirkjulofti. Svo hækkaði
ullarverðið lítils háttar aftur og
þá ætlaði Þorsteinn að selja alla
sína ull. En annað hvort hefur ullin
\erið óþvegin eða illa þur þegar
hann kom henni fyrir til geymslu,
því að þegar til átti að taka var
mikið af henni fúið og ónýtt.
Einu sinni rjeðist Þorsteinn ráðs
-maður hjá ekkju, sem bjó undir
Eyafjöllum. Hann var þar ekki
nema árið. Þegar hann kom aftur
heim í sveit sína var hann spurður
hvers vegna hann hefði ekki gifst
ekkjunni og sest í bú með henni.
Það sagði hann að sjer hefði orðið
alt of kostnaðarsamt, það væri dýrt
að búa.
Á manndómsárum sínum var
Þorsteinn við sjóróðra á vetrar-
vertíð á Eyrarbakka og reri hjá
Guðmundi ísleifssyni á Háeyri. —
Þá var það eitt sinn að hann var
að bera grútartunnur á handbör-
um á móti öðrum manni. Börurnar
brotnuðu og tunnan lenti á Þor-
steini og fótbraut hann. Brotið
greri en haltur varð hann upp frá
því og ekki jafn fær til verka og
áður.
Einkennilegur var Þorsteinn að
sumu leyti og kom það aðallega
fram í sparsemi hans og nýtni, sem
var svo mikil að hann mátti ekki
sjá neitt fara til spillis, þó ekki væri
annað en skóvarp, því að það var
þó þvengur í því, sem mátti nota.
Eina sögu tel jeg rjett að setja hjer
til að sýna sparsemi Þorsteins:
Hann var um nokkur ár vinnu-
maður hjá Jóni Jónssyni á Núp-
stað, föður Hannesar, sem nú býr
þar. Þá hafði hann margt fje á
kaupi sínu, enda mátti hann hafa
nær ótakmarkað ær og sauði, því
að alt fullorðið fje gekk þar sjálf-
ala í fjöllunum. En fjölda fjár átti
hann auk þess á leigustöðum eins
og áður er sagt. Einu sinni sem
oftar var hann sendur í kaupstað-
arferð út á Eyrarbakka og var vel
út búinn með nesti, brauð, smiör
og ost í stórum dalli og ríflegar
birgðir af hangikjöti. Þau hjónin
Jón og Valgerður fóru líka í kaup-
stað, en höfðu ekkert nesti með
sjer, því að þau ætluðu að gista á
bæum. Þau náðu Þorsteini á ein-
hverjum stað, þar sem hann hafði
tialdað. Var Jón þá eitthvað örlítið
hýr af víni. Hann þekti vinnumann
sinn og vissi hvað hann var spar-
samur. Og til þess að hafa gaman
að því, segir Jón við hann að koma
nú með nestið, því að þau hjónin
ætli að fá sjer bita hjá honum.
Þorsteinn fór undan í flæmingi og
benti þeim á bæi, þar sem þau
gæti fengið góðgerðir, og lauk því
svo að þau fengu ekkert hjá hon-
um. En þegar heim kom afhenti
hann húsmóður sinni nestið nær
ósnert, því að sjálfur hafði hann
fengið mat á bæum á leiðinni, og
var hinn ánægðasti með þetta.
í þessari ferð kom Þorsteinn víða
við hjá skuldunautum sínum að
heimta inn leigur, og þegar hann
kom á Eyrarbakka var hann með
sióvetling fullan að þumlum af pen
-ingum.
Þegar Katla gaus 1918 urðu bænd
ur á útigangsjörðum að fækka fje
sínu stórum. Kom það niður á Þor-
steini sem öðrum og varð hann að
fækka fje sínu meira en honum
líkaði. En hugurinn var enn við
það að láta ekki af sjer ganga. —
Sagði hann mjer síðar svo frá er
]eg hitti hann á Steinsmýri í Með-
allandi 1929, að hann hefði reykt
mest af kjötinu og fengið gott verð
fyrir.
Þegar Þorsteinn var nær áttræð-
ur — það var rjett fyrir seinasta
stríð — veiktist hann af krapba-
meini. Var hann þá fluttur að
Breiðabólstað á Síðu og dó þar. En
áður en hann skildi við gaf hann
af eigum sínum það er nægja mætti
til þess að koma upp rafstöð á lækn
dsbústaðnum.
Ekki þykir mjer ótrúlegt að Half-
tíanarheimtur hafi orðið á eigum
hans, þar sem enginn stafur var
fyrir neinu, en mikið af fjenu á
leigustöðum.
Þorsteinn var barn sinnar aldar.
Fátækt og munaðarleysi hafði hann
fengið í arf. En með hyggindum,
forsjálni og starfsvilja tókst honum
að hafa sig upp úr fátæktinni og
verða vel efnaður. Hann var hinn
dagfarsprúðasti maður, aldrei ofsa-
kátur og aldrei afundinn. Aldrei
reiddist hann og aldrei hrökk hon-
um blótsyrði. Kom hann sjer því
alls staðar vel og átti fáa eða enga
öfundarmenn.