Lesbók Morgunblaðsins - 07.05.1950, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLftBSINS
261
Landiö er frjósamt og gefur mik-
ið af sjer, en þjettbýli svo mikið að
til vandræða horfir. Það er því lifs-
spursmál að halda svo við frjósemi
akranna, að þeir gangi ekki úr sjcr.
Þá list hafa Kinverjar numið á
þeim 30—40 öldum, sem þeir hal'a
iagt stund á akuryrkju.
Áhöld þeirra og vinnuaðferðir
eru yfirleitt um það bil þúsund
árum á eftir tímanum. En frjósemi
akranna er söm og í upphafi.
Þar með er ekki sagt að aldrei
verði uppskerubrestur í Kína. Því
valda einatt öfl, sem enginn mann-
legur máttur fær ráðið við enn sem
komið er. Afleiðingar þess, að slíkt
kemur fyrir, eru svo geigvænlegar
að slíks eru ekki dæmi, nema í jafn
þjettbýlum löndum með frumstæð-
um lifnaðarháttum, eins og t. d.
Indlandi.
KÍNVERJAR töluðu um þrenns-
konar „tsai-nan“, böl: Gan-tsai,
shuei-tsai og bing-tsai. Böl af völd-
um þurka, vatnavaxta og herja.
eða hernaðaraðgerða. Með „tsai-
nan“, böli, er þa fyrst og fremst átt
við hungursneyð.
Hungursneyð verður emhvers-
staðar í Kina á hverju ari. Óvenju-
legt er, að matvælaskortur verði í
landinu yfiíleitt. Það er of stórt og
of auðugt til þess. Oftast eiga af-
leitar samgöngur, ófriður og stjórn-
leysi sök á því. ]\^estu hungursneyð-
ir, sem orðið hafa, stafa þó einkum
af óáran og þar af leiðandi upp-
skerubresti.
Þrettán milljónir manna urðu
hungurmorða á þremur árum, 1876
—’79. Tvívegis varð mikil hungurs-
neyð í Honanfylki árin, er við
dvöldum. þar. í fyrra skiftið, 1920
—’22, fell hálf milljón manna. Tíu
árum síðar varð uppskerubrestur,
sökum stórkostlegra vatnavaxta og
þar af leiðandi mikil hungursneyð.
Svo vildi til að við vorum þar
stödd, er flóðið varð mest, síðsum-
ars 1931. En um veturinn vorum við
í Honan, þar sem hungursneyðin
varð mest. Skal hjer greint frá flóð-
inu fyrst og síðan afleiðingum þess.
Hvortveggja frásögnin er tekin úr
dagbók minni frá þeim tíma.
ÞRJÁR borgir eru þar, sem Han-
fljótið fellur í Yangtsefljót. Eru
þær einu. nafni nefndar Wuhan. Er
su mikla borg, vegna legu sinnar
í miðju samgöngukeríi þjettbýlasta
og frjósamasta hluta landsins, ein
hinna mikilvægustu borga í Kína.
Og ef til vill sú borg, er mesta
framtið á. íbúar voru liðuglega
hálfönnur milljón.
Þjettbýlt sljettlendi er á alla
vegukringum Wuhan. Hafa þar oít
orðið slys vegna vatnavaxta í fljót-
unum. Nú höfðu gengið þurkar um
langan tíma. Þá gerði rigningu
mikla norður í landi. Ofvöxtur
hljóp í óteljandi fjölda af ám og
lækjum, er steyptust í íljótið. Vatn-
ið í því hækkaði um tíu metra á
nokkrum klukkustundum og kom
eins og flóðalda niður eftir Han-
dalnum.
Mandarímnn i Wuhan fjekk að-
vörun símleiðis um flóðið frá borg
einni 700 km. upp með fljótinu.
Hann var í veislu og vanrækti að
gera aðvart fljótaskipaflðtanum.
Varð afleiðing þess sú, að mörg
hundruð bátar fórust á einni nóttu.
Á annað þúsund manns druknuðu.
Flóðið kom þannig öllum í Wu-
han á óvart, og varð meira og hjelst
lengur en dæmi eru til siðan á 15.
öld.
Nokkrar glefsur úr dagbókirmi.