Lesbók Morgunblaðsins - 02.07.1950, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
339
Þegar lokið var dagsverkinu einn
daginn, og fólkið rölti heim í kvöld-
kvrðinni, sagði einn pilturinn upp
úr eins manns hljóði: — Það er
áreiðanlega holt og gott að gróður-
setja trje, jeg er að verða að manni
aftur.
Á krossgötum.
Fyrrum var það siður þeirra, sem
vildu láta óskir sínar rætast að
sitja á krossgötum á Jónsmessu-
nótt. Jónsmessan er um garð geng-
in, en við erum enn ekki svo fjarri
sólstöðum, að kraftur hennar hafi
dvínað mjög, og þar sem við nú
erum stödd skamt ofan við hinar
gömlu krossgötur, sem jeg nefndi
áðan, finst mjer ástæða til þess að
bera fram þrjár óskir Heiðmörk til
handa í nafni Skógræktarfjelags ís-
lands, í trausti þess, að þær megi
allar rætast. Fyrsta óskin er, að
Reykvíkingar um alla framtíð megi
sækja hingað frið í hjarta og hvíld
á sál og líkama. Önnur er, að hjer
læri þeir að fara mjúkum höndum
um móðurmoldina, svo að hún geti
borið þeim fögur og hávaxin trje,
er skýli og hlífi niðjum þeirra í
stormum framtíðarinnar, og þriðja
óskin er að starf og önn Reykvík-
inga hjer í Heiðmörk megi verða
öllum öðrum íslendingum fagurt
fordæmi.
Hjer skal vera
helgireitur
Ræða dr. Sigurðar Nordals.
Góðir skógarmenn!
TÍMARNIR breytast og merkingar
orðanna með. f fornöld voru skóg-
armenn útlagar, sem leituðu hælis
fyrir ofsóknum óvina sinna. Síðar
voru það menn, sem hjuggu skóg-
ana og eyddu þeim. Þá kom sú tíð,
er minn gamli vinur, Einar E. Sæ-
mundsen eldri, kaus sjer að heita
skógarmaður. Hann starfaði að
verndun og græðslu skóga, og nú
er hjer mikill og áhugasamur flokk-
ur dugnaðarmanna, sem mega heita
svo, af því að þeir vilja bæta land-
inu það, sem skammsýnar og fa-
tækar kynslóðir sviptu því, — og
ætla reyndar að klæða það meira
og betra skógi en áður fyrr. Öl!
erum við, sem hjer erum saman
komin, skógarmenn í þeim skiln-
ingi, að við viljum hlynna að því
framtaki. Og sú er von okkar, að
enn komi kynslóðir, sem leita tií
íslenskra skóga eins og forðum,
ekki til þess að forða lífinu, heldur
til að lifa betra og ríkara lífi.
Hjer hefur þegar verið sagt svo
margt satt og rjett um ágæti skóga
og ágæti Heiðmerkur, eins og hún
er og á að verða, að jeg gæti i
rauninni látið mjer lynda að segja
það eitt, að jeg væri á sama máli
og fyrri ræðumenn. En ennþá má
samt einhverju við bæta. íslensk
skógrækt stefnir nú að því að koma
upp hávöxnum trjágróðri víðra
svæða. Og svo dásamlegt sem ís-
land er án slíks gróðrar, svo unaðs-
legt sem hið lágvaxna og ilmandi
birkikjarr er, þar sem þess nýtur,
verður því ekki neitað, að s+órir
skógar veita ýmislegt yndi og
reynslu, sem við förum á mis við.
Þar kemst maður í sjerstaklega ná-
ið samband við móður jörð, sem
tekur hann í faðm sjer eins og lítið
barru Þar venst hann af því að
heimta að standa upp úr, tylla sjer
á tá, getur lært auðmýkt gagnvarí
hinum miklu meiðum, sem hann
lítur upp til. Þar er skjól í storm-
um, þar er hægt að hverfa, finna
einveru og vernd í senn, öðru vísi
en. á bersvæði. Og ekki aðeins ein-
veru. Jeg spurði einu sinni norskan
mann, sem farið hafði um sljettur
Suðurlands, hvernig honum litist
á landið. „Jú, þetta er gott land,
rúmt og frjósamt, vel fallið til bú-
skapar og ræktunar, en-----ósköp
held jeg, að sje erfitt að eiga þar
heima.“ „Hvað er að?“ „Jeg var
altaf að hugsa um það, þegar jeg
fór um Flóann, Holtin og Rangár-
vellina, hvernig ungt fólk færi að
því að trúlofast á þessu sljettlendi
þar sem enginn skógur er og næt-
urnar þar að auki svona bjartar.
einmitt á vorin, þegar æskan er
hneigðust til ásta.“ — Getur það
ekki hlýað ykkur, sem komið hing-
að til þess að setja niður trjáplönt-
ur, dálítið um hjartarætur að hugsa
til þess, að síðar meir eigi þessir
reitir eftir að skýla ungum elskend-
um fyrir forvitnum augum og nær-'
göngulli athugun umhverfisins og
leyfa þeim að finna friðland í lang-
deginu, sem ekki er kostur á í
Reykjavík? Jeg er að vona, að unga
fólkið verði ekki þeir ættlerar, að
það hafi ekki einhver ráð með að
komast hingað á stefnumót, jafn-
vel þótt það ætti að labba þennan
spöl hingað upp eftir. Þjóðsagan
segir, að Vífill gamli á Vífilsstöð-
um hafi ekki talið eftir sjer að
ganga upp á Vífilsfell á hverjum
morgni til þess að gá til veðurs. Og
hjer verður þó til enn meira nð
vinna.
Þessa dagana er nákvæmlega hálf
öld síðan jeg kom fyrst til Reykja-
víkur, svo að eðlilegt er, að jeg hafi
staldrað við og hugsað um þær
furðulegu breytingar, sem gerst
hafa frá þeim tíma. Þá voru Reyk-
víkingar um 6000 að tölu, hjer um
bil einn tólfti hluti íslendinga. Síð-
an hefur íbúatala alls landsins rúm-
lega tvöfaldast, en tala bæarbúa
nífaldast. Ef Reykjavík hefði að-
eins vaxið að tiltölu við þjóðar-
heildina, ættu nú ekki að vera þnr
nema rúmar tólf þúsundir manna,
en mjer er sagt, að það sjeu um
56 þúsund. Það er orðinn mikill
ábyrgðarhluti að vera Reykvíking-
ur, þótt ekki sje að öðru leyti en
því, að sjálfur hinn hrausti og