Lesbók Morgunblaðsins - 02.07.1950, Blaðsíða 8

340
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
þrautseigi kynstoín, sem bærinn
hefur telcið við úr sveitum og ver-
stöðvum, digni ekki og verði heilsu-
veilli í makræði og hóglífi, — eink-
um allur sá fjöldi, sem enga líkam-
lega erfiðisvinnu stundar.
Karli. þræll Ingólfs Arnarsonar,
lastaði þennan útskaga, þegar
hann hugsaði um hin góðu hjeruð
austan f jalls. Hann sá ekki þá kosti,
sem höfnin og fiskimiðin höfðu að
bjóða. Þessir kostir hafa gert bæ
Ingólfs að I-.ofuðstað íslands, fjöl-
mennasta holuðstað veraldar að til-
tölu við þjoðina, sem bvggir landið
alt. Þessara kos>.a nefur verið neytt
og ýmissa annarra, sem óþarft er
að t ;lj t. d. iarðhitans í nágrenn-
inu sem í fyrstu var ekki til annars
en ráða nafni bæarins. En einn
kostur er ennþá lítt notaður. Hjer
á þessum útskaga, ekki aðeins á
Heiðmörk, heldur miklu lengra til
suðurs og vo' irs, eru óbygðir, ó-
snortii . jöibrej t, furðuleg og
tölrandi náttúra. Örfáar höfuð-
borgir -e;ga siíkt land svo nærri
sjer og írjálst til umferðar. Hjer
er ;. margir staðir, sem jafnast full-
iomlega við þ: : undúr íslenskr-
ráttúr sem menn annars fara
’ adruö KÍló’ iet:m til þess að
o^a. O' þessir stað'r, sem hægt
. r á ti! á hverri helgi, eru með
' úu o> air flestur bornum og
i um Reykvíkingum. Þessa
ilsui 1 líkama tg sálar, sem
f rður þt m bví nauðsynlegri sem
jmrinn stækkar meir, hafa þeir
va' 1 o uppgötvað ennþá.
Það e sagt, að á bunndægri sjái
- enn í cinni svipsýn alla sína ævi,
. mátt sem stórt, svo að þeir finni
• "nu ar.dartaki, hvað þeir haía
oe . qert, hvað þeir hafa brotið af
rjc . hvað þeir hafa vanrækt. Jeg
kaun ef til vill ekki vel að iðrast
rjettilega eftir alt það, sem jeg hef
ofgert og vangert. En mjer finst
stundum, að á dauðastundinni
niuni það setjast einna mest að
mjer, að jeg skuli hafa alið aldur
minn í fegursta landi heimsins og
ekki kynst því nánar, — hafi horft
út um gluggann minn á Snæfells-
jökul og aldrei gengið upp á tinda
hans, — og ekki síst, að jeg skuli
ekki hafa verið miklu meira á
Heiðmörk, úr því að það varð hlut-
skipti mitt að eiga heima á þessu
útnesi. Og af því að jeg hugsa
stundum um annað líf, þá hef jeg
í anda hlustað á orðaskipti Sankti
Pjeturs við suma af mínum efnuð-
ustu samborgurum. Úr því að okk-
ur er kent, að vegurinn til lífsins
sje þröngur, grýttur og brattur, skil
jeg ekki í því, að himnaríki sje nein
flatneskja eða vermireitur. Er það
ekki eitthvað svipað veginum, sem
liggur þangað, svipað íslandi, fjöll-
ótt, frjálst, svalt, erfitt yfirferðar
og óleiðigjarnt? Hvað segir nú
Pjetur við þá af okkur, sem eru
vanastir því að sitja í 25—30 stiga
stofuhita og varla hafa lært að
ganga húsaveg? „Góðurinn minn,
jeg er hræddur um, að hjerna sje
alt of kalt fyrir þig og eríitt yfir-
ferðar. En jeg get vísað þjer á
annan stað, þar sem hitaveitan er í
íramúrskarandi góðu lagi og þú
þarft alarei að koma undir bert
loít.“ „Jæja, en hvernig á jeg að
komast þangað? Er þetta ekki
langt, og jeg alveg óvanur að reyna
á mig?“ „Blessaður vertu, þetta er
breiði vegurinn, alveg skotvegur,
og nóg af fínustu straumlínubílum
að flytja tilvonandi gesti!“ — En
hvað sem þessu líður, þá er víst,
að fsland hefur aldrei verið ætlað
til ábúðar hóglífri og sællííri þjóð,
eins og skáldin margsinnis hafa
mint okkur á með ógleymanlegum
orðum. Ef daglegar annir skapa
okkur ekki útivist og líkamlega
þjálfun, verðum við að leita henn-
ar sjálf. Og á sumrin er ekkert
betur til þess fallið en gönguferðir
og ekkert, sem er auðveldara að
veita sjer kostnaðar vegna en fara
þær í nágrenni bæarins.
Það hefur verið kveðið svo að
orði, að í dag yrði Heiðmörk opn-
uð eða Heiðmörk vígð. Hvort
tveggja má að vísu til sanns vegar
færa, en hvort tveggja er samt í
rauninni óeiginleg orð. Heiðmörk
heíur verið opin hverjum manni,
sem þangað vildi leita, frá því að
land bygðist. En ef skógræktin hjer
og þau kynni, sem af henni leiða,
gætu opnað hug Reykvíkinga fyrir
kostum Heiðmerkur, þá væri vel
farið. Og jeg held, að þessar slóðir
sjeu vígðar, ekki aðeins af skapar-
anum, eins og öll náttúra, sem
mennirnir hafa ekki vanhelgað með
einhverju móti, heldur þegar af
fyrstu landnámsmönnunum. Ör-
nefni eins og Helgadalur og Helga-
fell munu vera frá dögum Ingólfs
og Þorsteins og bera því vitni, að
þeir hafi lagt helgi á þessar slóðir,
haft átrúnað á þeim sem bústöðum
hollra og góðra vætta. Reykvíking-
ar og Hafnfirðingar eiga að taka
höndum saman um að stækka hið
friðaða og verndaða land Heið-
merkur langt út yfir þau takmörk,
sem henni hafá verið sett í bráð,
læra að elska og tigna þetta svæði,
skoða það sem helgireit, athvarf
sitt í blíðu og stríðu, hluta af
heimahögum sínum, utan við vs
og þys hversdagslífsins. Þá er það
trúa mín, að þeir læri enn betur að
unna þessum borgum sínum og
vinna að heilbrigðum viðgangi
þeirra af öllum huga, eins og nauð-
syn er, ef þær eiga að verða íslandi
öllu og íslensku þjóðinni til sannr-
ar farsældar.