Lesbók Morgunblaðsins - 16.03.1952, Qupperneq 10

134
' LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Sjónvnrp um
EINS OG kunnugt er komast sjón-
varps-sendingar ekki yfir fjöll, og
ekki heldur yfir höf, þar sem langt
er á milli landa. En menn segja
að hægt sé að vinna bug á þessum
erfiðleikum, og fari allt skaplega
fram í heirpinum, þá muni ekki
verða nema nokkur ár þangað til
samvirkar sjónvarpsstöðvar sé
komnar um allan heim, og menn
geti heima í stofum sínum séð
og heyrt viðburði, sem eru að ger-
ast samtímis á hinum fjarlægustu
stöðum. Þá muni menn geta fylgst
með frumskógaferðum í Afríku,
horft á vetraríþróttamót á Norður-
löndum, séð hvernig umhorfs er á
hinum nafnkunnu markaðstorgum
í Austurlöndum og baðstöðunum
við Miðjarðarhaf, verið áhorfandi
og áheyrandi að öllum ráðstefnum
Sameinuðu þjóðanna, hvort sem
þær eru haldnar í Evrópu eða ann-
ars staðar.
En með hverjum hætti getur
þetta svo orðið? Til dæmis með því
að reisa örbylgju sendistöðvar með
stuttu millibili hringinn í kring um
hnöttinn. Þessar stöðvar eiga að
taka við hver af annari. Það verða
háir turnar í nokkurn veginn
beinni línu. Þetta er vel hægt að
á bryggjuhaus og fleygði honum
þar í sjóinn. Menn geta svo ímynd-
að sér hve áhrif þetta hafði á 17
ára gamlan, óharðnaðan ungling
frá íslandi. En atvik svipað þessu
kom fyrir við bryggjuna í Cabello
í Venezuela þegar við vorum
staddir þar í septemberbyrjun 1951,
svo að sjáanlega hefur ekkert
breyzt hvað þetta snertir.
Meira.
nllan heim
gera. Ef byrjað er suður á Eld-
landi, þá getur ein línan náð norð-
ur eftir endlangri Ameríku, norður
í Alaska, að Beringssundi. Auka-
línur liggja svo til allra hinna
stærri borga. Milli Alaska og Sí-
beríu er Beringssund ekki nema 40
enskar mílur á breidd, og það er
hægt að senda þvert yfir sundið.
Síðan heldi línan áfram yfir
Síberíu, Kína, Indland, Iran og
Iraq að botni Miðjarðarhafs. Þaðan
kæmi svo tvær línur, önnur norð-
ur um Evrópu, hin suður alla Af-
ríku til Góðrarvonarhöfða.
Þetta eru engar ýkjur. Fyrir 90
árum var uppi ráðagerð að leggja
ritsímah'nu þessa sömu leið og
mundi sennilega hafa komizt í
framkvæmd, ef þá hefði ekki
tekizt að koma sæsíma yfir At-
lantshafið. — Sjónvarpsstöðva-
lína, lík þessari, hefur þegar ver-
ið gerð milli New York og San
Francisko. Að vísu var það nokkr-
um vandkvæðum bundið að koma
henni upp, en það tókst þó. Og
þessa línu væri hægt að framlengja
eins langt og menn vilja. Það er
þess vegna ekki neinir loftkastalar
þegar talað er um að spenna slíkar
línur þvert og endlangt yfir meg-
inland Ameríku. Og hvað er þá
því til fyrirstöðu að hægt sé að
framlengja slíkar línur um allan
heim?
Við þessar stöðvar eru notaðar
örbylgjur (Microwaves) og bylgju-
lengdin er 3 þumlungar, en út-
varpsbylgjurnar, sem teknar eru á
venjulegt tæki, eru 1000 feta. Þess-
ar örbylgjur haga sér mjög ein-
kennilega. Þær vilja ekki fylgja
yfirborði jarðar, heldur fara beint
og þeytast út í geiminn, ef þær
eru sjálfráðar. En það er hægt
að senda þær beina leið milli
tveggja stöðva, ef ekki er of langt
á milli. Hver turn hendir bylgjurn-
ar á iofti, eykur afl þeirra um það
er af þeim kann að hafa dregið á
leiðinni, og endurútvarpar þeim til
næsta turns. Fer vegarlengdin
nokkuð eftir því hvernig landslagi
er háttað, því að aldrei mega fjöll
eða hæðir skyggja á milli stöðva.
Venjulega eru 25—60 enskar mílur
á milli turnanna og standa þeir all-
ir hátt.
Stöðvar þessar er eigi aðeins
hægt að nota til sjónvarpssendinga,
heldur má senda með þeim hvers
konar skeyti. Og þær eru alveg
öruggar í hvaða ofviðri sem er. í
ofviðrum, sem gengu yfir Banda-
ríkin í fyrra, slitnuðu símalínur
unnvörpum, en þá helzt samband-
ið ótruflað milli New York og Pen-
sylvaníu með þessum örbylgju-
línum.
Þetta er nú um sendingar á landú
En menn eru líka farnir að hugsa
um það að koma sjónvarpsútsend-
ingum yfir höfin. Og þá er bent
á tvær leiðir. Önnur er sú að út-
búa stöðvar í flugvélum og láta
þær fljúga með vissu millibili yfir
úthöfin og hverja taka við skeytum
af annari. Ein leiðin er sú, að
gera flotstöðvar með vissu millibili
þvert yfir úthöfin og hafa sendi-
stöðvarnar á þeim.
W ® & V "
Prófessor nokkur sem var mjög upp
með sér af lærdómi sínum, ferðaðist
eitt sinn í almenningsvagni. Þar var
ölvaður róni fyrir og fór þegar að
hlæja er hann sá prófessorinn.
— Ég veit nokkuð, sem þér vitið
ekki, skríkti í honum.
— Hvað er það? spurði prófessor-
inn.
— Kcnan rrín þvær fyrir yður og
þér hafið ekhi hugmynd úm, að ég er
nú í skyrtu af yður.