Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1952, Page 2

i
<
[ 206
■ í Grófinni á berum malarkambin-
um og þá voru flutningar milli
skipa og lands nokkru lengri en
áður, meðan skipað var upp í Ör-
firisey. Væri nokkuð að veðri var
hætt við að vörur skemdust í bát-
unum við sandinn. Eftir að versl-
unin var gefin frjáls og kaupmönn-
um fjölgaði, tóku þeir því að gera
bryggjur fram af verslunarhúsum
( sínum. Þetta voru trébryggjur,
{ misjafnlcga langar og misjafnlcga
traustar, en voru þó til mikilla
^ bóta-
Mcð frjálsri verslun, vaxandi
byggð í Reykjavík og auknum
þörfum, jókst verslun hér og sigl-
ingar að sama slcapi. Tóku menn
að una því illa að þetta var allt
cftirlitslaust. Því var það eftir
tilmælum bæarstjórnar, að dóms-
málaráðuneytið danska gaf út hinn
15. maí 1856 „reglugerð fyrir hafn-
arnefnd“ í Reykjavík og var þá
fyrsta hafnarnefndin sett á lagg-
irnar og voru í henni tveir menn
auk bæarfógeta. Þessari nefnd var
heimilað að leggja hafnargjöld á
skip og var svo til ætlazt að þeim
yrði síðar meir varið til þess að
gera umbætur á höfninni.
Þessi fyrsta hafnarnefnd var svo
stórhuga, að hún vildi þegar gera
hafnarmannvirki í Reykjavík.
Skrifáði hún stjórninni og mæltist
til þess að hingað yrði sendur mað-
[ ur til þess að athuga höfnina og
gera tillögur um hafnarmannvirk-
in. Stjórnin svaraði þessu með
bréfi 30. júlí um sumarið og þótt-
ist ekki geta komið því við.þá að
senda mann hingað, en gaf í skyn
í að það gepti orðið síðar. Hafn^r-
i nefnd skrifaði þá aftur og ítrekaði
( beiðni sína. Stjórnin var mjög treg
( til þess, en samt varð það úr að
* hún serdi.ihmgað veikfrgeðing
sumarið 1^57. Hét hann William
t^Fischer. ♦_ \
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
FYRSTA TILLAGA UM
HAFNARGERÐ
Fischer dvaldist hér um sumarið
og athugaði höfnina. Að því loknu
lagði hann til að gera skyldi skipa-
kví austast í víkinni. Vildi hann
gera hafskipabryggju út frá miðj-
um sandi (um það bil fram af Kola-
sundi). Síðan átti að hlaða ram-
byggðan grjótgarð út frá Arnar-
hólskletti, vestur á víkina, og vest-
ur fyrir bryggjusporðinn, en þar
yrði hlið fyrir skipin til að sigla
um inn í höfnina. Áttu þau svo að
liggja við austurhlíð bryggjunnar
og þar næði þeim aldrei brim. Þessi
mannvirki taldi hann að kosta
mundu um 53.000 ríkisdala. Menn
bjuggust þó við því að hann mundi
hvorki hafa ætlað bryggjuna né
garðinn nógu traustbyggð til þess
að þola stórbriin haust og vetur-
Þótti það afsakanlegt þar scm hann
var hér ókunnugur og vissi ckki
hve illa gat brimað í stórviðrum.
Var því gert ráð fyrir að höfnin
mundi kosta nokkru meira en
hann hafði áætlað.
Ilafnarnefnd var samt ákveðin
að byrja á hafnargcrðinni. Hún
sendi stjórninni tillögur Fischers og
bað hana að styrkja sig í því að
koma þessum mannvirkjum í fram-
kvæmd, með því að lána fé, er
siðan endurgreiddist með árlegum
afborgunum. Það vildi stjórnin
ekki og féll málið þá niður.
Hið eina, sem Reykjavík hafði
upp úr þessu bjástri haínarnefnd-
ar, var það að henni -barst 600 rdl.
reiknirígur fr4 stjórninni. Var það
ferðakostnaður Fischers, og hann
varð bæarsjóður að greiða, þótt
öllum blöskraði.
BRVQQJTJQERÐ
Árið 1858 voru gerðir-samningar
við C. A. Koch skipaeiganda í
Kaupmannahöfn um að hann tæki
að sér að halda uppi póstferðum
til íslands með gufuskipum. En
skömmu eftir að þær siglingar
byrjuðu leist Koch ekki á af-
greiðsluna hér í Reykjavík. Þótti
honum afferming og hleðsla skip-
anna ganga svo seint, að ekki væri
við unandi. Árið eftir sendi hann
því mann hingað gagngert til þess
að athuga hvað hægt væri að gera
til þess að bæta úr þessu. Þegar
þessi maður kom aflur til Kaup-
mannahafnar lagði hann það til,
að gerð yrði hér voldug hafskipa-
bryggja, cr næði svo langt út í
höfnina, að skip gæti legið við
hana hvernig sem stæði á sjó.
Koch skrifaði nú hafnarncfnd
1860 og fór fram á að hún léti
gera þessa bryggju. Menn sáu
fljótt að útreikningar sendimanns
lvans voru rangir, því að hann
liafði gcrt ráð fyrir miklu meira
dýpi við land en rétt var, og að
bryggjan yrði því að vera allt að
helmingi lengri heldur en hann
liafði gert ráð fyrir, ef skip ætti
að geta legið við hana hvernig sem
stæði á sjó. Kaupmenn og stift-
amtmaður lögðust því þegar á
móli hugmyndinni, en kröfðust
þess, að nægilegur styrkur yrði
veittur úr ríkissjóði Dana til þess
hér yrði gerð sæmileg höfn. Feng-
ist það ekki, lögðu þeir til að gerð
yrði sæmileg bátabryggja, er ekki
kostaði meira en svo sem 5000 rdl.
Stjórnin vildi hvorki fallast á
tillögu Kochs um hafskipabryggju,
né heldur uppastunguna um inni-
lokaða höfn- Komst hún síðan að
samkomulagi við kaupmenn og til-
kynnti hafnarnefad í júlí 1861 að
malið vaeri leyst a þann hatt, áð
kaupmennirnir P. C. Kudtzon og
C. F. Siemsen hefði lofað að lengja
bryggjdr sínar á eigin kostnáð.
Þótti henni það hið mesta sn all-
ræði, og þar með var hafnargerð-
ar*málið saltað um sinn, ________
-