Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1953, Blaðsíða 12

770
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
geymdi það allt, sem búið er að yrkja
um Lindina á Garði. Þennan dag var
hópmynd tekin af stúdentunum undir
linditrénu. Sjálf stóð Lindin í hvað
mestum blóma, þó orðin væri hálfr-
ar annarrar aldar gömul og gaf ekki
eftir fegurstu skógartrjám á mörk-
inni úti í guðsgrænni náttúrunni. Á
sumarhátíðinni á bjartri júninótt var
dansað í laufskálum við Lindina, er
var öll ljósum og litskrúði prýdd. —
Fleiri tré voru í garðinum og upp
eftir tígulsteinsveggjunum vöfðust
þéttir vafningsviðir og fléttuðu sam-
felldar sígrænar breiður.
Á bekkjum undir linditrénu sátu
piltar í frítímum með löngu reykj-
arpípurnar, er við góða hefð voru
lengi á Garði. Þær voru oft fagurlega
gerðar og silfri slegnar, og skrambi
gátu menn orðið brýstnir með þessar
myndarlegu pípur framan á sér og
minntu á herralega embættismenn.
Þær fóru betur við andlit, sem eigi
báru mjög smáskorinn svip. Fær-
eyskur stúdenl einn skildi pípuna
sjaldan við sig, hann bar hana og
allra manna bezt. Inni í garðinum
var nægilegt rými fyrir útifundi, er
oft var efnt til í félagasamtökum
stúdenta, og stjórnmálafundi. Hér
undir laufgreinum Lindarinnar stofn
uðu Garðstúdentar danska stúd-
entafélagið árið 1820. Ferðamanna-
hópar fóru hér um og skoðuðu Garð
og skólafólk, úr lýðháskólum og
kvennaskólum og fleiri skólum víðs
vegar að af landinu. kom í stórheim-
sóknum á frídögum. Stúdentar sýndu
útisjónleiki og heldu samsöngva hér.
Mánudaginn fyrir hvíta týsdag var
kötturinn sleginn úr tunnunni, og
meira var hér um leika og íþróttir.
Á Garði var næsta viðburðaríkt
með köflum og menn kunnu að gera
sér tyllidaga og lyfta sér yfir hvers-
dagsstrit, en að jafnaði var langur
vinnudagur hjá öllum þorra stúdenta.
Vegna Garðstyrksins urðu menn að
sýna áskilin námsvottorð missirislega
og ljúka tilskildum prófum. Annan
hátt gátu þeir haft að vísu, er eigi
hugðust að dvelja hér nema stuttan
tima og hverfa aftur heim.
Þýðing Garðs
fyrir íslenzkt menntalif
Kaupmannshafnarháskóli var sem
kunnugt er um langt skeið æðsta
menntastofnun ístendinga og stúd-
entum héðan að heiman með Garð-
styrknum gert kleift að stunda þar
nám, en ella myndi vist flestum hafa
verið allar bjargir bannaðar til náms-
iðkana við erlendan háskóla. Hlunn-
indi þau eða sérréttindi, er íslenzkir
stúdentar nutu. voru af konungi
stofnuð; var það uppbót eða endur-
greiðsla landsskylda m. a., er dregizt
höfðu í konungssjóð, af klaustraeign-
um vorum eftir siðabót.
Stúdentar komu til Kaupmanna-
hafnar til háskólanáms héðan að
heiman á hverju hausti. Margir áttu
hér þó stutta dvöl. Flestir þeirra, er
fullnaðarprófum luku, hurfu og heim
aftur, en þess voru og dæmi og eigi
svo fá, að menn ílentust í Danmörku
og komust í embætti í sínu nýa föður-
landi. f þessum hópi átti ísland einatt
trausta málsvara út á við. íslenzkir
menntamenn. búsettir í Kaupmanna-
höfn voru mikilvirkir þátttakendur í
félagi íslenzkra stúdenta í borginni.
En er komið var fram á 20. öldina
sigldu utan nýbakaðir stúdentar frá
Latínuskólanum í Reykjavík til náms
við háskólann eða fjöllistaskólann í
Kaupmannahöfn. Fjórir stúdentar af
hverjum nýum árgangi stúdenta, er
til háskólans komu, og allir að vísu
nutu Garðstyrksins, skyldu hafa
húsnæði á sjálfum Garði, af aðal-
styrknum frádregið sem því svaraði
mánaðarlega, eða kringum Vi hluta.
— Ungu stúdentarnir munu flestir í
fyrstu fremur hafa kosið að velja sér
húsnæði sjálfir, heldur en vera á
Garði, þar sem sagt var að væri
fremur einskorðað og ófrelsi ríkti á
ýmsum sviðum, sem þó eigi hafði við
nein rök að styðjast. En á það mátti
hins vegar líta, að stúdentar á Garði
gátu sætt ónæði og lestrartöfum af
hálfu annarra stúdenta, er hingað
sóttp og auðvitað vel tekið sem
aufúsugestum meðal landa sinna.
Af stúdentaárganginum frá Latínu-
skólanum vorið 1907, munu sjö hafa
farið utan til náms um haustið og
mættu þegar eftir komuna til Hafn-
ar uppi á lestrarsalnum á Garði hjá
garðprófasti, er þar veitti móttöku.
Er prófastur hafði athugað skilríkin,
er lögð voru fvrir hann vegna Garðs-
styrksins, ir.nti hann eftir því. hverj-
ir æsktu að búa á Garði, en lííið var
um svör. Prófastur var þessu víst
eigi óvainur og var eigi lengi að
ákveða hverjir skyldu fara á Garð-
inn og hlutu það fjórmenningarnir
eins og hér hermir: Jón Jónasson af
Fellsströnd, Ásgeir Gunnlaugsson af
Akranesi, Sveinn Valdimar Sveins-
son úr Reykjavík og undirritaður. —
Fljótt munu menn hafa fundið sig
heima á staðnum og sem Garðbúar
vorum við Garðstúdentar í fyllstu
merkingu. Gagngerar breytingar og
miklar viðgerðir fóru fram á Garði
um þessar mundir, svo húsnæði var
miklu rýmra eftir það, og fekk hver
eitt stórt herbergi eða tvö lítil. Úr
sögunni var fyrir löngu, að tveir hlytu
að vera saman um eitt herbergi.
Á Garði komust nýu stúdentarnir
í hóp eldri og þroskaðri stúdenta. —
Hressandi og heilbrigt félagslíf með
glæsibrag var meðal stúdentanna.
Dönskum stúdentum var það mikið
keppikefli að fá að búa á Garði og
njóta Garðstyrksins, en það hnoss
fell ekki öðrum í skaut en þeim, er
sköruðu mest fram úr og mesta höfðu
sýnt ástundun og kostgæfni við nám.
Félagasamtök voru hér margs kon-
ar og verður því eigi lýst hér nánar,
en getið skal þess, að félag íslenzkra
Hafnarstúdenta var stofnað 1893 fyr-
ir atbeina íslenzkra Garðstúdenta og
l