Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1955, Blaðsíða 7

I
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
227
nú með vissu hvernig það hefir
verið notað. Máske þær hafi núið
það og notað það svo til þess að
ná fisum úr fötum sínum, í staðinn
fvrir að bursta þau, eins og nú er
gert.
En hvar sem þessi moli hefir
borizt, hefir hann eflaust vakið
hina mestu furðu og athygli. Eng-
inn hefir vitað hvaðnn hann var
kominn né hvernig á því stóð, að
maur skyldi vera innan í honum.
Menn heldu jafnvel forðum, að
rafið væri storknað þvag úr villi-
dýri, eða þá drit úr einhverjum
fugli, eða þá sviti af steinum. Það
var ekki fyrr en á öldinni sem leið,
að menn uppgötvuðu að rafið var
steind trjákvoða. Þetta vissi þó
forni gríski spekingurinn Pliny, en
enginn vildi trúa honum. Hiá
Grikkjum var sú trú, að rafið væri
tár dætra sólguðsins Helios. Bróðir
þeirra, Phaethon, ók sólvagninum
yfir himininn og þrátt fyrir bann
föður síns, lamdi hann hestana á-
fram þangað til þeir tryltust. Fór
þá sólvagninn út af braut sinni og
svo nærri jörðinni, að flestar ár
þornuðu. En þá laust eldingu í
vagninn og Phaethon beið bana.
En vegna þess að Heliosdætur
höfðu hjálpað bróður sínum upp
í vagninn, urðu þær að öspum. Þær
gráta forlög sín og tár þeirra eru
raf.
Á miðöldunum þóttust þýzkir
fræðimenn komast að því, að raf
væri storknuð jarðolía og að nám-
an væri á botni Eystrasalts. Þar
kæmi jarðolían upp og flyti upp
á yfirborðið, þar sem hún storkn-
aði. Þess vegna væri f rafinu flug-
ur og önnur skordýr og jafnvel
smáfiskar, sem festust við jarðolí-
una áður en hún næði að storkna.
En fiskar og sjávardýr hafa aldrei
fundizt í rafi. Einhver brellinn
maður lék á vísindamennina með
því að hola innan rafmola, setja
þar í sjávardýr, fylla svo holuna
f------------------------------>
Snjómaður
Præðir snæinn Snjómaður
snið við bæi rómaður,
honum næ?ia hæstu öll
Ilimalayafjöll.
\
Um lians hor os: þrelcið mest
höeul sporin vitna bezt,
öðru hvoru oft er sjást,
en á vorin. mást.
En hann má ei ei»-a si?
einn á háum fjallastie-,
ýmsir brá. en enpfhn kann,
enn að ná í hann.
Veiðihark ei hræðir Ás,
honum markar enginn bás,
Snæfell arka austræn má,
aðrir slark er fá.
Lítt þér félli landið hans,
lykja fell um jökla krans,
haldið velli hefur þó
hann við svell og snjó.
Eyði bruni okkar stað,
einhvern gruna kynni það,
af lians funa önnur þjóð
erfa muni glóð.
SIGURÐUR NORLAND
»•_____________________________J
með samlitri olíu og loka fyrir
opið.
Það eru nær eingöngu skordýr,
sem hafa orðið innilukt í rafi.
Þarna hafa þau geymst alveg eins
og þau voru fyrir milljónum ára.
Þau halda lit sínum og lögun, al-
veg eins og þau séu lifandi, og
þannig er maurinn í rafmolanum
mínum. Og þegar ég horfi á hann
í gegnum hið gagnsæa raf, þá horfi
ég á einn af íbúum jarðarinnar,
sem uppi var á dögum flugdreka
og finngálkna og allskonar furðu-
dýra, sem löngu eru liðin, en áttu
heima á jörðinni aftur í grárri
forneskju áður en hugsandi mann-
verur komu til sögunnar. Og mér
verður á að hugsa hvílíkar kynja-
sögur maurinn minn gæti sagt af
lífinu á jörðinni á sínum bernsku-
dögum, ef hann aðeins hefði mál.
(Þýtt).
C_^'S®@®G\J>
Eskimóar
með gleraugu
fjUNU SINNI var talið að Eskimóar
*J sæi allra manna bezt, or þetta Var
talið því að þakka, að þeir átu mikið
af hrárri selslifur, sem er mjög auðug
að fjörefnum og h'fefnum. En nú eru
þeir sem óðast að tapa sjón, og er áhrif-
um menningarinnar um kennt. Þéir
hafa tekið upp mataræði hvítra manna
og þykir nú dósamatur miklu betri
heldur en þau matvæli er þeir lifðu á
áður. Þeim hefur og verið kennt að
lesa, en birtan í kofum þeirra er ekki
hentug til þess, og með því að rýna í
bækur hafa þeir ofreynt augun.
Þetta á við um Eskimóana, sem eiga
heima í heimskautslöndum Kanada. —
Heilbrigðismálaráðuneytið í Ottava
hefur talið að ráða verði einhverja bót
á þessu, svo að það hefur sent augn-
lækna út um allt og hafa þeir ferðazt
á hundasleðum milli hinna dreifðu
byggða Eskimóa til þess að úthluta
gleraugum. Eskimóar hafa tekið þess-
ari nýbreytni tveim höndum, aðallega
af tveimur ástæðum. Hin fyrri er sú,
að þeir telja að gleraugu fari sér vel,
og vilja því allir fá gleraugu hvort
sem þeir hafa þörf fyrir þau eða ekki.
Hin ástæðan er sú, að þeir hafa komizt
að því, að hægt er að nota gleraugun
sem brennigler á sumrin, og að með
hjálp þeirra er hægt að taka upp eld
hvar sem er.
C_^'ö®®®G'n^J>
PRESTUR sér af stólnum ungan spjátr-
ung reka höfuðið inn fyrir kirkjudyrn-
ar og skyggnast um. Honum verður
hermt við og segir upp úr miðri ræðu:
„Þér er óhætt að fara út aftur, hún er
ekki hér.“