Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1955, Síða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
515
Ný viðhorf
PYRIR nokkru varð það ein af
helztu fréttum heimsblaðanna,
að General Electric Co. hefði tek-
izt að búa til demanta. Að vísu
voru þeir ekki stórir, aðeins 1/16
úr þumlungi að lengd. En demant-
ar voru það og þóttu þetta stór-
tiðindi. En þá kemur dr. Leandro
Tomarkin lífefnafræðingur og for-
stjóri Viron Recearch Corp. í
Spring Valley i New York fylki
og tilkynnir, að þar hafi tekizt
fyrir þremur árum að framleiða
demanta á borð við þetta. Þetta
hefði þó ekki svo mikla þýðmgu,
því að framlerðslan yrðx allt of dýr.
En tilraunirnar við framleiðslu
þessara demanta hefði opnað nýtt
svið f ynr vísindm og enn sem kom-
ið er sé ekki hægt að seg]a hve
storkostlega þýðingu það getí haft
fyrir mannkynið.
þreyttari heldur en þegar þeir
unnu i kuldanum. Út af þessu er
nú farið að nota sérstakan búnmg
handa þeim, sem vinna í miklum
hita, og er sá búningur loftkældur.
Hafa tilraunir sýnt að þetta er
mjög gott. Maður var látinn erfiða
í búningnum háifa klukkustund
þar sem var mikill hiti og rakt loft.
Að því loknu voru hjartaslög hans
maeld og voru þau eðlileg. Síðan
i'ar hann látinn fara úr búningnum
og sitja auðum hondum í hitanum,
en við það jókst hjartsláttur hans
upp i 130 slög á mínútu. Svo va.r
hann látinn vinna búníngslaus i
þessum hita og þá komst hjart-
slátturinn upp í 162 slög á mínútu,
og var hann orðinn mjög aðþrengd-
ur af eríiði.
(Stytt úr grem i
Popular Mecharucs).
Demant er ekki annað en hreint
kolefni, sem krystallazt hefur á
ákveðinn hátt. Til þess að búa til
demant, þarf því ekki annað en
krystalla kolefni. Það virðist í
fljótu bragði mjög auðvelt, en það
er hægar sagt en gert.
Þungaíarg er ekki nóg tíl þess
að breyta kolefni í demant. Pró-
fessor P- W. Bridgeman við Har-
vard háskóla hafði reynt þetta.
Hann íergði grafít þangað til það
var orðið álika hart og demant, en
var þó ekki demant að heldur, og
varð að graíít aftur þegar farginu
var létt af. Til þess að framleiða
demant þarf bæði mikið farg og
mikinn hita,
Auðveldasta ráðið til þess að
þjappa efm saman, er að láta það
í hólk og þrýsta á með stimpli. En
það er ekki auðvelt að fá þar stöð-
ugan þrýsting er nemur nokkur
hundruð þúsund punda á ferþuml-
ung, án þess að hólkurinn springi.
Þó hefur þetta tekizt.
í ýmsum íðngreinum eru nú not-
aðar þrýstivélar, þar sem þrýst-
ingurinn er 50.000 pirnd á ferþuml-
ung. Og það er langt síðan að pró-
fessor Bridgeman tók að nota
150.000 punda þrýsting á hvern
íerþumlung. Hann bjó til „inn
heita ís“ sinn við 600.000 punda
þunga (og sá ís er heitari en soðið
vatn).
Með raímagm er hægt að hita
efni innan í hólk upp í 2000 gr. á
Fahrenheit. Það hefur oft verið
gert.
En nýungin í þessu efni er sú, að
nú hefur tekizt að beita bæði þung-
fargi og ofsahita samtúnis. Er þá
haegt að hita ýmsa málma langt
fram yfir það sem bræðsluhiti
þeirra er, og gera nýa blendimálma.
í fyrsta skifti hefur mönnum nú
tekizt að gera blendimálma úr kol-
efni, lithium, magnesium, soda,
pottösku og sinki. Ennfremur hef-
ur mönnum tekizt að framleiða
„silicon carbid“ með 100.000 punda
fargi og 3800 stiga hita á Fahren-
heit samtímis.
Þessar uppgötvanir geta haft
geisimikla þýðingu. Það hefur t. d,
verið örðugt að fá í þrýstiloftsflug-
vélar efni sem þolir geisilegan hita.
En nú er sennilega hægt að búa til
blendimálm úr titanium og alu-
minium, sem svo er sterkur að
hann þolir þann hita. Fleiri blendi-
málma, sem ekki bráðna, hefur
tekizt að framleiða, og þeir koma
að ómetanlegu gagni við alls kon-
ar iðnað, og þessir málmar verða
ekki mjög dýrir.
Hér hefur vísindunum opnazt
nýtt svið til rannsókna, og árang-
urinn getur orðið stórkostlegur.
Fram að þessu hefur efnafræðin
orðið að notast við lágan þrýsting
og lágan hita sitt í hvoru lagi. En
nú, þegar hægt er að beita sam-
tímis hundruð þúsunda punda
þrýstingi á hvern ferþumlung og
2000—5000 stiga hita á Fahrenheit
þá opnast ný viðhorf, sem menn
hefur varla dreymt um áður.
Eftir þetta verðm hægt að fram-
leiða hinar fur^u'egustu efnasarp-
setningar. Og nu þegar hefur Virpn
tekizt að frc:u .eið i. 100 tegundir
blendimálma, sem aíls ekki voru til
áður, og suma þeirra er þegar far-
ið að nota.
(Úr New York Times).
Ef þú hlustar á framburð tveggja
bílstjóra, sem hafa lent í árekstri, þá
muntn fara að efast um sannleiksgildi
sögulegra heimilda.