Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1955, Blaðsíða 4

r 536 ----------
Hver eina&ti embættismaður þar,
frá inum lægsta til ins æðsta, læt-
ur múta sér til að gera rangt. Við
erum ekki eins ruddaleg’’- og Þjóð-
verjar að treysta aðeins a hnefann.
Við skulum finna ráð til þess að
leiðtogar Bandaríkjanna láti sér
yfirsjást,- þegar það er okkur til
gagns, Þess vegna óttumst við ekk-
ert þótt Bandaríkin fari í stríðið.
Allir sem treysta á þau munu
verða fyrir vonbrigðum.“
ENGIN HÆTTA
Á ÓFRELSI!
Ég benti honum nú á það, að
Lithaugaland hefði fengið sjálf-
stæði sitt upp úr fyrri heimsstyrj-
öldinni, og það mundi ekki sleppa
frelsi sínu fyr en í fulla hnefana.
„Þér megið ekki gleyma því,“
sagði Molotov, ,.að sovétlýðveldið
hneppir enga þjóð í fjötra, heldur
veitir þeim frelsi. Þess vegna er
engin hætta á að þjóð yðar glati
frelsi sínu. Þjóð yðar mun verða
boðið að ganga í sovét-sambandið
á jafnréttis grundvelli.“
Ég svaraði því að þjóð mín hefði
fyrir löngu kosið að vera sjálfstæð
og vera sinnar eigin gæfu smiður,
og hún mundi ekki sleppa frelsinu
nema hún væri valdi beitt.
„Orðið valdbeiting hefur verið
numið úr okkar máli,“ sagði Molo-
tov stuttur í spuna. „Við ætlum
ekki að beita valdi, en við munum
sannfæra þjóð yðar um, að það er
henni sjálfri fyrir beztu að sam-
einast Rússlandi, því að á þann
einn hátt kemst. hún hjá því að
verða brytjuð niður í styrjöld.“
Ég kvaðst efast um að nokkur
þjóð í víðri veröld vildi sleppa
frelsi sínu til þess að geta lifað í
skjóli erlends valds. Og Litháar
hefði fórnað of mörgum mannslíf-
um fyrir frelsi sitt, til þess að láta
sannfærast af slíkum fortölum.
„Þér skuluð sanna til, að innan
fjögurra mánaða munu allar balt-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
nesku þjóðirnar hafa samþykkt að
ganga í sovét-sambandið, og það
mun ekki koma til neinna þeirra
óeirða, sem þér eruð nú að hóta,“
sagði Molotov. ,,Og áður en við
slítum talinu, vil ég ráðleggja yður
einu sinni enn, að horfast rólega í
augu við staðreyndirnar. Lithauga-
land getur ekki haft neina sérstöðu.
Framtíð þess veltur á framtíð Ev-
rópu, og þetta verðið þér að skilja.
Og það væri viturlegt af yður að
beygja yður undir leiðsögn Komm-
únistaflokksins, bví að hann er ein-
ráðinn í því að sameina alla Ev-
rópu og koma þar á nýju skipu-
lagi.“
Ég kvaðst ekki hafa sannfærzt
af orðum hans. Og nú gæti ég
ekki lengur verið forsætisráðherra
Lithaugalands, úr því að ég hefði
látið blekkjast af fullyrðingum
Rússa um að rússnesku hermenn-
irnir væri aðeins sendir til Lit-
haugalands til þess að gæta hlut-
leysis þess, en ekki til að svifta
landið frelsi. Ég sagði einnig, að ég
kærði mig ekki um að vera við
útför frelsis lands míns.
„Á þessu stigi málsins væri það
mjög óheppilegt að þér segðuð af
yður, og ég vona að þér hugsið
yður vel um áður en þér takið þá
ákvörðun," sagði Molotov. Og svo
kvaddi hann mig.
★
NÚ TÓKU AÐRIR VIÐ
D A G I N N eftir, 1. júlí, hringdi
Dekanozov til sendiráðs Lithauga-
lands og óskaði eftir að fá að hitta
mig og fara með mig á landbún-
aðar sýninguna. Hann kom svo til
sendiráðsins ásamt öðrum manni,
sem hann sagði að væri Vasiliev
aðstoðarmaður sinn.
„Félagi Molotov er mjög óánægð-
ur með yður,“ hóf Dekanozov máls
formálalaust. „Ég fékk ávítur."
„Haldið þér að ég hafi verið
ánægður með Molotov?" svaraði
ég. „Vitið þér hvað hann sagði
mér?“
„Já, ég veit það,“ sagði Dekano-
zov. „Ég vissi áður en þér fóruð
að heiman hvað mundi verða sagt
við vður.“
„Munið þér þá eftir því, Dekano-
zov, hverju þér lofuðuð mér þegar
þér fenguð mig til að mynda
stjórn?“
„Stjórnmálaviðhorfið hefur
breytzt síðan,“ svaraði hann í af-
sökunarrómi. „Það er orðið gjör-
brevtt.“
„Hver maður ber ábyrgð orða
sinna, jafnvel stjórnmálamenn,“
sagði ég. „Og hver getur sannfært
mig um að það hafi verið viðhorf-
inu en ekki yður sjálfum að kenna,
að þér luguð að mér að yfirlögðu
ráði.“
Þetta kom sýnilega illa við Dek-
anozov. Vasiliev tók eftir því og
hann reyndi að miðla málum: „Fé-
lagi Dekanozov og allir aðrir eru
bundnir af þeim ákvörðunum er
framkvæmdaráð flokksins tekur.
Það er kommúnistaflokkurinn sem
ræður ríkinu, hann einn tekur
ákvarðanir, sem vér allir verðum
að hlýða. Hvorki ég né félagi Dek-
anozov getum tekið neinar ákvarð
-anir. Við verðum að hlýða fyrir-
mælum flokksins í blindni, og þess
vegna er ekki hægt að ásaka okkur
fyrir stefnubreytingar flokksins.
Þegar félagi Dekanozov talaði við
yður var hann einlægur, og við
tölum í einlægni við yður nú.“
„Þér eigið við það,“ mælti ég
biturlega, „að flokkurinn hafi
ákveðið að endurreisa ið „eina og
ódeilanlega" Rússland eins og það
var á keisaratímabilinu. Græðgin
vex við hvern bita.“
ÞRIÐJA HEIMSSTYRJÖLDIN
ÁTTI AÐ FÁ RÚSSUM
ALHEIMSYFIRRÁÐ
„Þér megið ekki tala né hugsa