Lesbók Morgunblaðsins - 06.11.1955, Blaðsíða 14

£ 626
r
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ÞEGAR BANNA ÁTTI BlLANA
BROT IJK SÖGU SAMGÖNGLMÁLA HÉR Á LANDI
CAGA bflanna hér á landi
hefst fyrir alvöru sumarið
1913. Þá komu þeir mágarnir
Sveinn Oddsson og Jón Sigmunds-
son með þrjá Ford-bíla til landsins,
og þegar á næsta ári komu hingað
Overland-bílar. Að vísu höfðu þrír
bílar komið til landsins áður, hinn
alkunni Thomsensbíll (sem hann
let landið borga), Chouillou-bíllinn
og bfll Magnúsar á Grund í Eya-
firði. En þeir bilar urðu að litlum
notum, nema þá helzt Grundar-
billinn.
Lítið var um vegi hér á landi á
þeím árum. Þó hafði verið gerður
akvegur austur að Þjóísárbrú og
annar að Þingvöflum. Og svo var
akbraut milli Reykjavíkur og' Hafn-
arfjarðar. Þetta voru þeir vegir,
sem nýu bílarnir gátu notað.
Hannes Hafstein var þá ráðherra
og hann sá þegar að hér var um
framtíðar samgöngutæki að ræða,
og það hlaut að ryðja sér til rúms
frutnvarp skyldi fram borið og
hældu stjórninni fyrir roggsemi
hennar og hvað hún fylgdist méð
timanum.
MÓTMÆLI
AUSTANMANNA
En svo kom stryk í reikninginn.
Bændur austan fjalls voru þegar
orðnir svamir óvinir bílanna.
Sendu þeir nú þinginu magnaða á-
skorun um að banna algjörlega
bilaumferð á þjóðvegunum. Bám
þeir því við, a.ð bilarnir væri þar
inir verstu vágestir, tmfluðu alla
umferð, fældu hesta svo að slys
hlytist af og stórtjón, og auk þess
væri þeir inir verstu skaðræðis-
gripir vegna þess að þeir spifltu
vegunum stórkostlega. Að þeim
væri og engin samgöngubót, þeir
væri ekki til annars en skemmta
flakkgjörnum Reykvíkingum, og
gæti slík ferðalog ekki talizt nauð-
syn.
Það sljákkaði heldur en ekki i
áhuga þingmanna fyrir bílunum,
þegar þessi mótmæli bárust. Virt-
ist svo sem flestir þeirra hölluðust
nú á sveif með bændum, og um
hríð var ekki annað sýnna en að
bílunum mundi verða bannað að
ferðast á þjóðvegunum. Mun þar
mestu hafa um ráðið sú ákæra
bænda, að bilarnir eyðilegðu veg-
skömmum tíina þettá mikla og dýra
mannvirki.
Frumvarpinu um bifreiðaferðir
hafði verið visað til sérstakr-ar
nefndari Efndeild-Alþingis. Ognú
vfldi- svo vel trl, að Gtiðmundur
Bjornson landlækmr hafðí valízt
í þá nefnd. Hann var mikifl fram-
faramaður og vxðsyrm, og honum
var þegar orðið ljóst, að bifreið-
arnar gæti valdið byltingu í sam-
göngum innan lands. Honum leizt
nú ekki á blikuna. Seinast fann
hann upp á því snjallræði, að
nefndin fengi sér bil og færi aust-
ur um sveitir, eins langt og hægt
væri að komast, til þess að sjá með
eigin augum hvað hæít væri í full-
yrðingum mótmælaskjalsins. —
Nefndin fellst á þetta, og svo lagði
hún á stað i bíl 14. júlí, og ók fyrst
austur að Eyrarbakka, og svo það-
an til Þjórsárbrúar. Var aðal til-
gangur fararinnar sá, að athuga
umferð á vegunum og hvaða spjöll-
um bflar mundi valda þar. Skrif-
uðu nefndarmenn jafnharðan hjá
sér í bílnum alla sem þeir mættu
á vegunum, gangandi, ríðandi, ak-
andi, teymandi kerrur o. s. frv.
Skýrslu um þetta ferðalag létu þeir
svo fylgja nefndaráliti sínu, og er
hún birt í Alþingistíðindunum. Er
það merkilegt skjal og sýnir meðal
annars hvernig samgöngum var
umferð a þjóðvegunum
rum.
KERRULESTIR OG
TAGLHNÝTINGAR
Á þessari leið mættu þeir 4 bil-
um, 2-10 vögnum, 15—20 gangandi
mönnum, 1 hjóireiðamanni, 177
riðandi mönnum, 82 lausum hest-
um og klyfjahestum og einum
lambarekstri. Aí inum riðandi
monnum voru lengflestir með
vagnhest í taumt og klyfjahestarn-
ir voru sárfáir. En svo er nánari
lýsing a uœferðuam;
rr - i -r nu
\ir>:héi'yé!nspgi öðrum löndum. HannJ
mmm
Taga. Yar það aígjbf nvsmið, éh’''Vðf'Y.,WPMSEtaTi
samið mjög eftir bifreiðalögum*<f- vat | Véginn sustUf á^Þjórs-
Norðmanna. Virtust þingmenn I,’ '&£ þáíT KélÖlÚr óákífthmtileg
mjög ánægðir út af því að slíkt ^tilhugsun, að bílarnir ónýttu nú á