Lesbók Morgunblaðsins - 28.04.1957, Qupperneq 10

S46
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
andi og litskrúðugt. Svo mikil
grózka var í þessum blómagróðri,
að menn slitu upp blómin án þess
að fara af baki. Það var einkenni-
leg sjón að horfa til baka yfir lest-
ina og sjá menn og hesta alla
blómum skreytta".
Segir svo ekki af ferðum þeirra
fyr en þeir voru komnir vestur úr
fjöllunum þangað sem kallast
French Creek. Þar fundu þeir gull.
Fiskisagan flaug óðar og þegar
í stað tóku að streyma þangað
ævintýramenn, sem ætluðu sér að
verða ríkir á svipstundu. Indíánar
töldu þá að þeir hefði verið sviknir
í tryggðum og gripu til vopna.
Aðalhöfðingi þeirra var kallaður
Crazy Horse. Þeir réðust á Custer
hershöfðingja og menn hans þar
sem heitir Little Bighorn. Tókst
þeir hin harðasta orusta. Þar féll
Custer og 241 maður úr liði hans.
Indíánar drápu einnig fjölda
gullnema, og veit sjálfsagt enginn
tölu þeirra. Árið 1887 fannst á fjalli
skammt frá borginni Speerhead
ferhymd flaga úr gulum sand-
steini. Þegar farið var að athuga
hana betur, kom í ljós að eitthvert
krot var á henni, og var það læsi-
legt þegar hún hafði verið hreins-
uð. Sá sem risti letrið segist heita
Ezra Kind og hafi þeir farið sjö
að leita að gulli og fundið, en nú
hafi Indíánar drepið hina sex.
Indíánar hafi einnig náð öllum
hestum þeirra. Og svo lýkur áletr-
uninni með þessum orðum: „Eg
hefi misst byssuna mína, er mat-
arlaus og Indíánar eru á hælum
mér“.
Árið 1877 var uppreisn Indíána
barin niður og friður kominn á
aftur. Þeim var fengið land hjá
Pine Ridge og þar hafa þeir átt
heima síðan, nema hvað þeir hafa
á seinni árum sótt til borganna í
Dimmaf j allgarði og eiga því heima
í fjöllunum, þar sem guðinn hafði
áður bannað þeim að vera. Þeir
eru heldur vanstiltir og sagt er að
úr þeirra hópi sé 35% af öllum
föngum í Suður Dakota. Dimmi-
fjallgarður hefir nú verið gerður
að friðlandi og þar er hver þjóð-
garðurinn við annan. Indíánar
þykjast þó eiga fjöllin enn, eins
og sést á þessari sögu: Ungur
Indíáni, Sam Brave Bear, var
dæmdur í Pollock fyrir að brjóta
lög hvítra manna. Þegar honum
var lesinn dómurinn, sagði hann
við dómarann: „Eg skulda ykkur
25 dollara en þið eigið eftir að
borga Dimmafjallgarð. Þegar þið
hafið borgað hann, skal ég greiða
ykkur þessa 25 dollara".
Það var all mislitur hópur ævin-
týramanna og misindismanna, sem
streymdi til Dimmafjallgarðs á
fyrstu árunum eftir að gull fannst
þar. Og margar sögur af gullæðinu
vestra og úr „vilta vestrinu“ eru
þaðan. Ekki eru þær þó allar sann-
ar, heldur hreinar og beinar ýkju-
sögur og skáldsögur. Þar á meðal
er sagan um Deadwood Dick, sem
aldrei hafði verið til, en varð mjög
nafnkunn söguhetja. Síðan árið
1924 hefir borgin Deadwood, sem
er norðan undir fjöllunum, haldið
þjóðhátíð á hverju ári til þess að
minnast gullnemanna og fyrstu
landnemanna. Fer þá fram sýning
á því hvernig umhorfs var á þess-
um slóðum 1876. Og þegar fyrsta
hátíðin fór fram, þótti mönnum
svo sem sjálfsagt að Deadwood
Dick kæmi þar fram. Var þá náð í
mann, sem hét Richard Clark til
þess að leika hann. Þótti hann
nógu aðsópsmikill og vígalegur
þegar hann var kominn í gull-
nemabúning, og upp frá þeirri
stundu er hann Deadwood Dick í
augum almennings, og hefir gert
hann frægari en höfundur sögunn-
ar hefír nokkuru sinni getað látið
sér til hugar koma. Nú er hann að
vísu dáinn og hvílir á virðulegum
stað á Sólupprásarfjalli (Sunrise
Mountain), en fyrir atbeina hans
lifir Deadwood Dick og mun lifa,
þótt hann hafi aldrei verið til.
Á Móríafjalli (Mount Moriah)
eru legstaðir nokkurra þeirra, sem
nafnkunnir eru úr sögu gullár-
anna, og þangað leggja flestir
ferðamenn leið sína.
Þama hvílir Slysa-Jane, sem var
einn að vandræðagripum þeim,
er gullæðið skolaði þangað. Ung
hafði hún misst foreldra sína og
komizt á glapstigu, og hún lét sér
ekkert fyrir brjósti brenna. Hún
var gjörn á að slá um sig með
kristilegum tilvitnunum, en notaði
þær á mjög ókristilegan hátt. En
góðar taugar voru þó í henni, því
að hún tók að sér að hjúkra sjúkum
þegar bólusóttin barst til gullnem-
anna. Og þess vegna var það, að
þegar hún dó öreiga og einmana ár-
ið 1903, þá vildi Deadwood gera
eitthvað fyrir hana. Nokkrir gamlir
gullnemar fóru á fund meþódista
prestsins C. B. Clark og spurðu
hvort hann vildi ekki flytja nokk-
ur kveðjuorð yfir líkinu í ráðhúsi
borgarinnar, því að varla hæfði að
bera Slysa-Jane í kirkju. „Hún
mun ekki setja neinn blett á kirkju
mína“, sagði prestur, „komið með
hana hingað“. Og þannig barst það
að um síðir að Slysa-Jane kom í
kirkju, og samkvæmt eigin ósk var
hún svo grafin við hliðina á Wild
Bill Hickok í kirkjugarðinum á
Móriafjalli. „Það er gott að Bill
veit ekkert um þetta“, hvislaði
borgarstjórinn að þeim sem voru
að moka ofan í gröfina. „Hann
mundi ekki hafa þolað það“. Því
að Wild Bill þóttist langt upp yfir
Jane hafinn.
Wild Bill kom frá Kansas 1876 og
var þá nafnkunnur fyrir skotfimi
sína og skjóta notkun marghleyp-
unnar. Hann lék sér að því að hæfa
silfurdollar á 25 metra færi. Hann