Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1957, Síða 8
<20
*)K MORGUNBLAÐSTN'
fohannes Spiess, kafbátsstjóri:
Kafbátur fær geig af eigin vopnum
FYRIR skömmu voru 40 ár liðin síðan einn af beztu kafbátum Þjóð-
verja, „U-52“ fórst með óvenjulegum hætti í herskipahöfninni í Kiel
Meðal þeirra, sem þá voru á kafbátnum, er einn vel metinn borgari
Reykjavíkurbæjar, Julius Schopka ræðismaður. Kemur hann hér mik-
ið við sögu, en frásögnin er eftir sjálfan kafbátsstjórann, sem var í
landi þegar slysið skeði, og stjórnaði björgun þeirra manna, er af
komust. —
ÉG TÓK við stjórn U-52 í Wil-
helmshaven í október 1917, og
hraðaði mér strax til Helgolands,
til að taka vistir og til stuttra
æfingaferða. Fyrir þessa ferð
fengum við þrjár mismunandi
gerðir tundurskeyta og voru þau
öll 50 cm í þvermál. U-52 var af
fullkomnustu gerð kafbáta, var
fljótur að kafa, hraðskreiður og
lét vel að stjórn neðansjávar. Við
fengum tvö 7 m tundurskeyti fyr-;
ir aftari tundurskeytabyssurnar;
sem voru aðeins fyrir 6 m löne
tundurskeyti. Með því að setja ekki
á þau netskærin, gátum við kom-
ið þeim fyrir. En undir þessum
kringumstæðum var hinn hlaðní
tundurskeytahaus aðeins fáa senti-
metra frá lokunni.
Upphaflega ætluðum við að fara
gegnum Norðursjó í Atlantshafið,
en þar sem Bretar höfðu lokað
öllum útleiðum með tundurdufl-
um, urðum við að fara gegnum
Kiel-skurðinn og Eystrasalt. Vegna
smábilunar þurftum við að skreppa
í skipaviðgerðarstöðina í Wilhelms*
haven. í miklum vestan stormi
komum við í mynni Jadeflóans og
lentum í ægilegum sjógangi, svo
að báturinn hoppaði og skoppaði
svo mikið, að við urðum að binda
okkur við turninn, og þrátt fyrir
það lyftu öldurnar okkur upp. Eft-
ir stutta viðdvöl í Wilhelmshaven
fórum við 27. okt. 1917 gegnum
Kiel-skurðinn á austurleið. Kom-
um til Kiel á sunnudegi og heldum
þá áfram norður. í nánd við varð-
skip á Litlabelti köfuðum við til
reynslu, til þess að aðhæfa bát-
inn hinu léttara og saltminna vatni
Eystrasalts. Vegna misreiknings
hins nýja verkfræðings sökk bát-
urinn eins og steinn og vissi skut-
urinn niður. í slíkum tilfellum var
ég vanur að láta bátinn sökkva t.il
botns, til þess að venja starfsliðið
við, að treysta á sjálft sig. En í
þessu tilfelli gaf ég ósjálfrátt skip-
un um að fylla miðtankana með
þéttilofti, til að stöðva bátinn áð-
ur en hann rækist á botninn. Þessi
tilviijunarákvörðun bjargaði líf’
okkar eins og seinna kom í ljós.
Því næst lögðumst við að varð-
skipinu og biðum nteturinnar. Þá