Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1959, Síða 13
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
469
Smásagan;
BROTNAR
í SUÐVESTUR Afríku, sem einu
sinni var þýzk nýlenda, er lítið þorp,
sem heitir Maltahohe. Þar er aðeins
ein krá, og í hyllunum þar standa fimm
brotnar flöskur og rykugar. En á
spjaldi fyrir ofan þær er letrað bæði
á ensku og þýzku: „Til minningar um
Hansheinrich von Wolf barún“.
Hver gestur, sem kemur þarna, spyr
auðvitað gestgjafann: „Hver var Wolf
barún? Og til hvers eru þessar brotnu
flöskur?“
„Hefirðu séð Duwisib höllina?“ spyr
gestgjafinn þá.
Nei, ferðamaðurinn hefir ekki far-
ið víða hér um nágrennið, honum finnst
landið óviðfeldið og hitinn óþolandi.
„Það er merkileg saga um höllina,
barúninn og brotnu flöskurnar", segir
gestgjafinn þá, en gerir sig ekki líkleg-
an til að segja þá sögu. Ferðamaðurirm
kaupir þá annan drykk handa sér og
veitir gestgjafanum líka, og þá segir
hann söguna, þessa einu sögu sem
nokkuru sinni hefir gerzt í Maita-
hohe.-------
Það var árið 1904. Þjóðverjar áttu pá
í brösum við Hereroa og Hottentotta.
Þá var Wolf barún stórskotaliðsforingi
í þýzka setuliðinu. Hann var drykk-
feldur og þrætugjarn, og þess vegna
var hann sendur hingað til þess að
berjast við Hottentottana.
Þjóðverjar höfðu þá gott vígi hér,
og í því voru tvær fallbyssur og
margra mánaða vistir. Vígið mátti því
kallast óvinnandi, en barúninum varð
á sú yfirsjón, að gera of lítið úr
hyggjuviti Hottentotta. Undirforingi
hans varaði hann við, sagði að Hott-
entotta-þjónar foringjans væri ótryggir
og njósnuðu fyrir þjóðflokk sinn. En
barúninn varð reiður og sagði að Hott-
entottar hefði ekkert vit í kollinum.
Viku seinna réðust Hottentottar á
vígið. Þjónarnir opnuðu það fyrir þeim,
og þarna brytjuðu þeir niður flesta
setuliðsmennina. Barún Wulf komst
þó undan og nokkrir menn með hon-
um.
Barúninn var nú tekinn fastur og
honum mundi hafa verið stefnt fyrir
herrétt, eí hann hefði ekki átt að vold-
FLÖSKUR
uga ættingja. En hann var sendur
heim, sviftur tign og heiðursmerkjurn
og mannorði. Settist hann þá að hjá
konu sinni, Yeta, í ættarhöll sinni í
Dresden.
Yeta var dóttir miljónamærings i
Bandaríkjunum, sem einu sinni hafði
verið konsúll í Dresden. í hennar aug-
um var Hansheinrich hetja, og hún
var honum trú, hvað sem á gekk. Næstu
árin fóru engar sögur af þeim, nema
hvað hann drakk og drabbaði og var
kominn vel á veg að verða ólæknandi
áfengissjúklingur.
En svo var það seint á árinu 190(3,
að þau hjónin komu til Maltahohe, öll-
um að óvörum. Barúninn keypti þá
bóndabýli skammt frá víginu, þar sern
hann hafði beðið ósigur sinn. Nú var
uppreisn Hottentotta lokið, og hann
þurfti ekki að óttast þá.
Eitthvað mánuði seinna brá íbúum
Maltahohe í brún, er þar fóru um
tuttugu og sex vagnar.hlaðnir bygg-
ingarefni og verkfærum, og heldu rak-
leitt til bóndabýlisins. Og ekki varð
undrunin minni, er ítalskur steinsmið-
ur og sænskur byggingameistari komu
þangað nokkrum dögum seinna.
Brátt varð mönnum þó Ijóst, að bar-
úninn ætlaði að reisa þarna höll, í
líkingu við gömlu hallirnar hjá Rín,
víggirta og með turnum.
Nú var unnið að byggingunni í tvó
ár, og þessir tuttugu og sex flutninga-
vagnar fóru margar ferðir þar á milli
og strandarinnar, en sú vegarlengd ar
um 300 km. Þeir fluttu ekki aðeins
byggingarefni, heldur einnig dýrindis
húsgögn, málverk og ótal listmuni.
Menn brutu heilann mikið um það,
hvað barúninn mundi ætlast fyrir, að
reisa höll hér inni i auðnum Afríku.
Nokkrir kunningjar hans komu líka að
heimsækja hann, og þeir spurðu hvort
hann væri að reisa minnismerki um
ósigur sinn. En engar skýringar feng-
ust hjá barúninum, nema hvað hann
sagðist vera að endurreisa hér höll ætt-
ar sinnar.
Allir vissu hvaðan hann fekk pen-
inga til þessa. Það var frúin, sem sá
um fjármálin. Hún átti mikið lausaíé,
en auk þess fékk hún 15.000 sterlings-
pund á hverju ári hjá föður sínum.
En barúninn átti ekki neitt, nema hvað
hann fékk ofurlítil eftirlaun. Nú segja
menn að höllin muni hafa kostað um
50.000 sterlingspund, en húsgögn og
skrautmunir varla minna en 100.000
sterlingspund. Það getur skeð að þetta
sé orðum aukið.
Þau barúnshjónin fluttust í höllina
á öndverðu árinu 1909, og fengu þá
sex þjóna frá Þýzkalandi, en auk þess
höfðu þau margt innlent verkafólk, þó
enga Hottentotta.
Það hefir verið ævintýralegt að búa
í slíkri höll, lengst inni í auðnum
Afríku. Barúninn hugsaði mest um að
afla sér nægra vinfanga og af beztu
tegundum. Þó var hann ekki iðjulaus.
Fyrir fé konu sinnar keypti hann marg-
ar sauðkindur, kýr og hesta. Og árið
1912 var sagt að hann ætti bezta fjár-
stofninn af merinókyni, sem til væri I
Afríku.
Það brást aldrei, að hinn 27. hvers
mánaðar, kom barúninn ríðandi til
Maltahohe og helt rakleitt til knæp-
unnar. Þar drakk hann nokkur glös
af sterkum drykkjum, og síðan þreif
hann upp marghleypu sína og skaut í
mjöl fimm flöskur í hyllunum. En með
sjötta skotinu molaði hann lampann í
veitingakránni.
Þarna var þá þýzkur veitingamaður,
sem Schenk hét. Hann var vanur að
bæta þessum brotnu flöskum og lamp-
anum á reikning barúnsins. Ef barún-
inn helt þá að vinið úr brotnu flösk-
unum væri reiknað hærra verði en
sanngjamt var, hlóð hann marghleypu
sína að nýu og hótaði að skjóta væit-
ingamanninn. En ef honum sýndist
reikningurinn réttur, borgaði hann út í
hönd og reið svo heim til hallar-
innar.
Svo var það einu sinni, er hann hafðl
skotið fimm flöskur, að hann bað veit-
ingamanninn að rétta sér brotin. Svo
deif hann fingri í löggina, sem eftir
var og brá á tungu sér. Svo umturn-
aðist hann af bræði og sagði að veit-
ingamaður hefði aðeins haft litað vatn
á flöskunum. Svo þreif hann til marg-
hleypu sinnar og skaut annað eyrað af
veitingamanni. Eftir það var hann kall-
aður „eineyrði Schenk“. Hann kippti
sér ekki upp við þetta, og það var hann
sem setti upp spjaldið, sem enn er 1
kránni.
Barúninn var fjárhættuspilari, en
honum tókst það ekki betur en her-