Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1959, Blaðsíða 3

6
ÍíESBÓK MORGUNBLAÐSINS
571
voru þær ekki boðnar upp með
öðru fé okkar. Nú lögðu Færey-
ingar á stað og reru norður yfir
Seyðisfjarðarflóa og inn á Loð-
mundarfjörð. Þeir komu upp undir
Miðlendingu niður af Neshjáleigu
og ætluðu að taka þar land, en þá
sýndist þeim ólendandi. Meðan
þeir voru að bræða með sér hvað
nú skyldi gera, stekkur önnur
gamla sunnlenzka ærin út úr bátn-
um hjá þeim og syndir í átt til
lands. Úr því að rollan treystir sér
til að ná landi, þá munu hinar
kindurnar geta gert það líka, hafa
Færeyingar víst hugsað því að nú
bylta þeir öllum hinum kindunum
útbyrðis, og svo skilaði allur hóp-
urinn sér á land.
Af mér er það að segja, að eg
keypti gamlan tjargaðan feræring
af Færeyingum. Kallaði eg bátinn
„Gamla Svart“ og á honum fórum
við Sigurður svo til Brúnavíkur og
vorum 6 klukkustundir á leiðinni.
NÚ VAR eg kominn til Brúnavík-
ur og átti að byrja þar búskap á
eigin spýtur, allslaus og heilsubil-
aður. Konan var þá líka orðin las-
in, svo ekki voru nú horfurnar góð-
ar. Við áttum ekki eina krónu í
peningum og jörðin var keypt í
skuld. Bústofninn var 5 kind-
ur og þrevetur kvíga, lítil og hor-
uð, en pabbi gaf mér fallegan 5
vetra fola. En auk þessa tók eg
15 ær á leigu og hafði þá 16 ær í
kvíum þetta sumar. Og fyrst eftir
fráfærur fekk eg 15 lítra af mjólk
á dag úr ánum og kvígunni.
Eg fekk mér þegar kaupamann
og kaupakonu. Það voru hjónaleysi
og áttu nokkur börn, sem voru á
fóstri hingað og þangað með
sveitarstyrk. Þess vegna var for-
eldrunum bannað að giftast, að þau
höfðu þegið af sveit. Þannig voru
lögin þá, og ekkert var verra en
lenda á sveitinni; upp frá því voru
menn algjörlega ósjálfbjarga.
Eg ætlaði að láta hjónaleysin
giftast og bauðst til að vera annar
svaramaður þeirra. En þá leizt
hreppsnefndinni ekki á blikuna.
Eg fekk aðvörun frá hreppstjór-
anum í Borgarfirði og sagði þar
að þau væri í sveitaiskuld suður
í Flóa. Þeim í hreppsnefndinni leizt
víst ekki vel á Stefán þennan, sem
hafði gerzt aðskotadýr í hreppn-
um, sennilega berklaveikur og svo
lasburða, að hann var varla fær
um að bera Ijá í gras né binda
bagga. Og svo ætlaði hann að taka
að sér heila fjölskyldu fyrir Flóa-
menn, óg koma henni á Borgar-
fjörð, þar sem flestir voru svo fá-
tækir, að þeir börðust í bökkum.
(Eg skal geta þess, að þessi hjóna-
leysi áttu stúlkubarn eftir að þau
höfðu verið í Brúnavík, og létu
hana heita í höfuðið á okkur hjón-
unum; þessi stúlka fluttist suður
með okkur þegar við brugðum búi
og er enn á lífi).
Við Jón Bjarnason mágur minn
gerðum „Gamla Surt“ út um sum-
arið og var á honum sinn kaupa-
maðurinn frá hvorum okkar, en
stundum rerum við til skiptis með
þeim. Eg þoldi betur að vera á
sjónum en við heyskap. Við öfluð-
um svo vel, að eg gat greitt kaupa-
fólkinu kaup sitt, er það fór um
haustið, og gekk það kraftaverki
næst. En heyin voru heldur lítil.
Nú gerði harðan vetur og varð
eg heylaus um síðir. Fekk eg þá
fvo bagga lánaða hjá Jóni mági
mínum, og það dugði. En þá hét
eg því, að eg skyldi aldrei verða
heylaus framar, hversu lengi sem
eg lifði. Og það heit hefi eg efnt,
aldrei varð eg framar heylaus í
Brúnavík, þau 20 ár sem eg bjó
þar, en varð þó tvö árin að gefa
öllum fénaði inni þar til 8 vikur
voru af sumri.
EG KOM mér brátt upp nægum
fjárstofni, hafði venjulega 5 í fjósi,
4—5 hross, en aldrei nema 100
kindur. Og svo gerði eg út bát öll
árin sem eg var í Brúnavík.
Tveir bæir voru í Brúnavík þeg-
ar eg kom þangað ,en bærinn sem
fell í minn hlut, var alveg kom-
inn að hruni af fúa og hriplak ef
nokkur dropi kom úr lofti. Það
vildi svo einkennilega til, að tvær
fyrstu nýársnæturnar, sem eg var
þarna, fór eg ekki úr fötum, held-
ur stóð við austur báðar nætur svo
að vatn skyldi ekki renna inn í
baðstofuna. Þetta líkaði mér ekki
og á þriðja ári reif eg bæinn, en
hrófaði upp baðstofu úr öllu drasl-
inu og nokkru af rekaviði, sem eg
fekk í viðbót. Veturinn eftir skall
eitt sinn á ofsaveður með miklum
byljum, og er einn bylurinn skall
á baðstofuþekjunni, brotnuðu tvær
sperrur, svo ég varð að setja þar
stoðir undir. í þessu veðri fauk
„Gamli Svartur“ og fór í spón. Eg
sá eftir honum, en ef til vill var
það heppilegt að hann fór, því að
hann var orðinn manndrápsbolli.
Við komum okkur fljótt upp
stórum kartöflugörðum, en þá var
enginn kartöflugarður til í Borg-
arfirði öllum, og mjög óvíða á Hér-
aði, ef nokkur hefir verið þar.
Enginn kartöflugarður var á bún-
aðarskólanum á Eiðum þegar við
komum þar 1897, og hvergi sá eg
kartöflugarð á Héraði og fór eg þó
víða um það. Þegar Borgfirðingar
sáu að við fengum góða uppskeru
úr görðum okkar, vildu þeir líka
koma sér upp görðum, en mis-
tókst. Þá vildu þeir fá okkur í fé-
lag við sig að koma upp samvinnu-
kartöflugörðum, en við þóttumst
ekki þurfa þess, því að við áttum
nóga garða sjálf. Þá gerðu þeir sér
stóran garð í samlögum. Þetta fyr-
irtæki fór eins og ríkisrekstur, það
var sáð í garðinn, en uppskeran
varð engin og þeir gáfust upp. Býst
eg við að náttúran sjálf hafi svo
tekið að sér ræktunina og gert
i