Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1960, Qupperneq 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
447
Þústin uppi á bjarginu mun vera leiíar Likavörðu „hinnar gömlu“. Takið eftir
andlitinu framan í klettinum. tJti sundinu sést Skarfaklettur.
rölta milli Laugarness og Klepps-
spítala, til þess að athuga staðhætti
og örnefni. Voru það þó einkum
staðirnir Vatnagarður og Köllunar-
klettur, sem mig langaði til að hafa
upp á, því að mér lék grunur á, að
þessi örnefni hefði færzt til og
væri rangt sett á kortum af
Reykjavík. Og svo voru tvö ör-
nefni önnur, Líkavarða og Líka-
brekka. Þau örnefni eru frá
kaþólskum sið. Meðan klaustrið
var í Viðey, keyptu menn sér þar
legstað sér til sáluhjálpar, og guldu
jarðir sínar fyrir. Meðal annars var
það vegna þessa, að klaustrið eign-
aðist svo margar jgrðir suður með
s]ó. Þegar nú þessir forsjálu menn
önduðust, voru lík þeirra flutt á
kviktrjám svo langt sem kostur
var á. En það var að Viðeyarsundi,
þar sem stóð landamerkjavarða
Laugarness og Klepps. Af því mun
hún svo hafa fengið nafnið iuka-
varða. Frá þessum stað var kölluð
ferja frá Viðey, og þá hefir sjálf-
sagt fyrst komið upp nafnið Köll-
unarklettur. Skammt hlaut því að
vera milli Líkavörðu og Köllunar-
kletts, því að varðan hafði ekki
neina þýðingu fyrir þessa flutn-
inga, heldur hitt að þar var auð-
veldast að kalla á ferju í Viðey.
Þarna kom líka upp örnefnið Líka-
brekka, þar sem líkin voru geymd
meðan beðið var eftir báti frá Við-
ey. Austan við sjávargötuna í Við-
ey hét þá Þvotthóll og Líkaflöt,
þar sem líkin voru þvegin, áður en
þau væri borin upp í klaustrið.
Þessi örnefni kallast því á yfir
sundið.
Til þess að geta staðsett ömefn-
in sunnan við sundið, var nauðsyn-
legt að finna fyrst hvar landa-
merkjavarðan hefir verið. En um
hana segir svo í vitnisburði Þór-
halls Oddssonar 23. febr. 1605 um
landamerki milli Laugarness og
Klepps: Úr Þrísteinum „og svo
fram eftir Laugarásnum og í Líka-
vörðu þá gömlu kölluð er, skammt
fyrir sunnan Vatnagarð“. Þessi
landamerkjalýsing er tekin upp
orðrétt í lögfestu 1747 (er Guðrún
Einarsdóttir ekkja Jóns biskups
Árnasonar lögfesti sér eignina
Laugarnes) og 1785 (er Jarðþrúður
Sæmundsdóttir, ekkja Torfa Gísla-
sonar lögfesti sér sömu jörð). En í
bréfi til bæarstjórnar 14. júlí 1884,
lýsa eigendur Laugarness þannig
landamerkjum:
„Úr Bústaðaborg sjónhending í
Þrísteina og svo fram eftir Lauear-
ásnum í Líkavörðu (torf) þá
gömlu, skammt fyrir sunnan
Vatnagarð". Árið 1889 bar Guðni
Einarsson í Guðnabæ í Reykjavík
fyrir rétti, „að Þrísteinar væri rétt
fyrir norðan mjóu Sogin í endan-
um á Langholti". Þessir Þrísteinar
voru hornmark milli landa Laug-
Grjótnáma bæarins.