Lesbók Morgunblaðsins - 20.11.1960, Blaðsíða 6

594
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Smásagan
Kau pstaöarferð
fyrir hálfri öld
R É T T eftir sláturtíð haustið 1907,
barst bréf til húsbónda míns, Jóns
Stefánssonar bónda á Hreiðarsstöðum
í Fellum. Það var frá Þórarni Guð-
mundssyni kaupmanni á Seyðisfirði,
út af viðskiftum þeirra. Ekki veit eg
hvað í þessu bréfi stóð. En fáum dög-
um seinna biður Jón mig um að reka
fyrir sig nokkrar kindur til Seyðis-
fjarðar, þær eigi að leggjast inn í
reikning sinn hjá Þórarni Guðmunds-
syni kaupmanni. Veðrátta var mjög
góð, alveg autt í byggð. Við smölum
svo heimalandið og Jón tekur úr 15
kindur, þar á meðal tvævetra á,
mósmokkótta, sem hafði misst undan
sér um vorið. Hún var undan ágætri
forusturollu og þóttist eg hafa séð
deili til þess að hún mundi hafa tek-
ið forustugáfuna í arf. Eg hafði eitt-
hvað orð á því að mér þætti fyrir að
hann skyldi ætla að lóga þessari kind,
en hann tók lítið undir það, en
segir eitthvað á þá leið, að hún ætti
að létta mér reksturinn yfir heiðina.
Eg lagði af stað síðari hluta dags
og var mér fylgt út að Lagarfljóts-
brú. Smokka var alltaf á undan, og
fór eg að Miðhúsum til gistingar.
Árla næsta dags lagði eg svo upp á
Fjarðarheiði, gekk mér mjög greið-
lega því Smokka fór alltaf á undan
og hinar kindurnar fylgdu henni fast
eftir. Þegar upp á heiðina kom var
þar allt hvítt af snjó, en hann var
grunnur og ekki til mikils trafala,
pereatið og stofnun fyrsta kaup-
félags á landinu. Minningar þeirra
eru bundnar við þennan stað,
brot úr sögu Reykjavíkur, og
geymast ef til vill meðan Veltu-
sund fær að halda nafni sínu.
A. ó.
nema hvað sumarvegurinn var að
mestu i kafi og því þurfti að hafa
alla aðgæzlu til að fylgja réttri leið.
Nú gekk Smokka mikið greiðara en
hinar kindurnar og var því ögn erf-
iðara fyrir mig að stjórna henni. En
alltaf stanzaði hún öðru hverju og
beið og horfði eftir bendingum frá
mér, hvert hún ætti að stefna. Þannig
gekk það alla leið yfir heiðina, eg
þurfti aldrei að fara af baki því þó
smálækir yrðu á leiðinni þó fór hún
Viðstöðulaust yfir þá.
Þegar eg kom niður á Stafi þá
mætti mér þoka og var hún um tíma
svo dimm að eg sá ekki forustuána
með köflum, en hún þræddi veginn,
sem nú var orðinn snjólaus. Þegar eg
kom niður undir Fjarðarsel fóru að
verða á leið minni kindahópar og þó
Smokka skifti sér lítið af þeim þá var
mun verra að eiga við þær kindur,
sem áttu að fylgja henni eftir, þær
voru farnar að þreytast og vildu
gjarnan hlaupa út af veginum þegar
þær sáu aðrar kindur skammt frá sér.
Eg fór þá af baki og lét hestinn rölta
á eftir hópnum en var sjálfur til
taks að hlaupa fyrir, eftir því sem
með.þurfti. Þegar eg kom út undir
kaupstaðinn var að mestu orðið full-
dimmt, en ljósadýrðin sem við mér
blasti frá húsunum í kaupstaðnum
hálfblindaði mig. Við það bættist að
nú fór eg að mæta ýmsum sem
þarna fóru um og þá hljóp Smokka
út af veginum og allur hópurinn á
eftir, en strax hlýddi hún mér með
að fara aftur inn á veginn þegar eg
fór fyrir hana og benti henni hvert
hún ætti að fara. Þannig gekk þetta
alla leið út á Ölduna, þá kom krakka-
hópur á móti mér með hávaða og
látum. Hrökk Smokka þá til baka og
inn í miðjan hópinn. Þar tók eg í
hornið á henni og dró hana fram úr
hópnum en bað börnin að reka hinar
kindurnar á eftir mér, var Smokka
svo auðsveip að eg þurfti ekkert fyrir
því að hafa að teyma hana. Eg kom
svo kindunum í geymslu á túni rétt
hjá Firði.
Daginn eftir var eg snemma á fót-
um og sá að kindurnar voru kyrrar.
Þegar búðir voru opnaðar fór eg til
Þórarins Guðmundssonar kaupmanns
og tilkynnti honum um erindi mitt.
Var mér strax fenginn maður til að
sækja með mér féð og reka það í
réttina hjá slátur-plássinu (þá var
ekki um neitt sláturhús að ræða). Eg
bað manninn sem átti að slátra að
fría mig við að koma nærri slíku, en
hann tók því mjög dauflega, það
væri einna helzt ef eg gæti fengið
einhvem úr fiskbreiðslunni til að
skifta við mig. Svo sendi hann dreng
með skilaboð til einhvers ákveðins
manns og bað hann að skifta við mig.
Það leið einhver stund meðan við
biðum og slátrarinn gerðist órólegur,
sagðist verða að byrja.
Eg hafði staðið þarna við réttina
og horft á þennan litla hóp, sem nú
átti að aflífa þarna, þetta voru allt
vinir mínir sem eg hafði umgengist
í heimahögum. Kannski hjálpað sum-
um þeirra inn í þennan heim með
því að draga lambið frá móðurinni
við mjög erfiða fæðingu, eða að bera
það hráblautt utan úr hríð og kulda
inn í eldhús og dreypa þar á það
spenvolgri mjólk, til að halda líftór-
unni í því. Og nú var eg kominn með
það hér á aftökustaðinn. Æviskeið
þeirra var senn á enda, engin misk-
unn lengur. Augu mín staðnæmdust
hjá Smokku, hún starði á mig sinum
móbrúnu augum. Enga ásökun eða
hræðslu var þar að sjá. Helzt virtust
mér þau vilja segja: „Eg veit hvað
min bíður hér, eg finn blóðlyktina og
ódauninn af þessum stað, það eina
sem eg bið um er að þurfa ekki að
bíða lengi hér“.
Eg opnaði grindina gekk til
Smokku tók í hornið og dró hana út.
Hún skyldi ekki þurfa að horfa á
hinar kindurnar teknar og bútaðar
sundur fyrir augum sér. Eg bað slátr-
arann að vera nú fljótur að aflífa
þessa kind, því eg gæti ekki hugsað
til að láta hana kveljast.
Hann tók við henni og lagði hana
niður við trogið. Eg greip um fæt-