Lesbók Morgunblaðsins - 06.05.1962, Qupperneq 8

Theodór Gunnlaugsson: REFIR I SPEGILMYND III
ÞAR LÁ HÚN, SKÖMMIN
Eg var ekfki fyrr búinn aS loka
augunuim en hugurinn var kominn su-ð-
ur í Öskju að Knebelsvörðunni. Hana
Móð unnusta hans, ungfrú Grumbkow,
ásamt nýjum förunaut, sumarið eftir að
Knebel og fólagi hans Ruidloff druikikn-
uðu í Ihinu heillandi en ægidjúpa Öskju-
vatni. Og enginn veiit enn hvernig það
slys bar að höndum. Skeð gæti >ó að
steinarnir, sem stundum þreyta kapp-
hlaup, í stóruim hópum, niður Öskju-
tinda, sérstalklega á vorin, og stökkva
með ofsahraða, langt út í vatnið, séu
al'ltaf að segja okkur sannleiikann um
atburðinn, sem a 1 d r e i gleymisit? Og
i hug mór birtist mynd unnustunnar,
blíð og fögur, þar sem hún leggur út á
vatnið í litlum báti, með lítinn, fagran
kistil, sem hún felur í barmi sínum.
Hann hefur að geyma minjagripi, er
eitt sinn voru sýnilegt táikn um tvö
hjörtu, sem unnust, í dýrðlegri drauma-
höll, iþar sem Amor opnaði sjálfur dyrn-
ar, upp á gátt, bauð þei-m inn með bros
á vör. — Einhvers staðar hérna, undir
þessari þöglu og votu sæng, lá nú annað
hjartað, — hjartað, sem eitt sinn sló
s-vo heitt við hennar eigin barm. Og
þegar hið guillna traf, hiúgandi sólar,
þetta ágústkvöld, endurspeglast niðri í
þessu ógnardjúpi, seilist bún eftir kistl-
inum, dregur hann út, horfir á hann
augnablik, réttir svo aim sinn út fyr-
ir borðstokkinn og — lætur hann detta.
Hann hverfur og höfug tár fylgja hon-
um á leið, í hljóðvana gráti. Þá birtist
henni, í skini minninganna, ógleyman-
leg mynd, þar sem hún hjúfrar sig að
brjóstum hans, himinglöð, þakklát og
hvíslar þessum orðum: „Hjartans vin-
urinn minn. Þú, sem hefur leitt mig
lí a! Hvað boðar þ e 11 a ? Mér
heyrist Guðmundur hreyfa sig öðruvísi
en hann hefur gert. Ég þarf ekki annað
en láta rifa í augun, >á sé ég hann. Jú.
Hann hailar sér niður að riflinum, sem
liggur á skurðbarminum, heldur hon-
um í skotstil‘lingu og horfir í sjónauk-
ann. Hann sér eitthvað. Já, og beinir
rifflinum upp í gilið. Önnur tófan senni-
lega að koma, — loksins. Ég lyfti höfði,
rfe ofurlítið en auðvitað hljóðlaust. Nú
sé ég yfir skurðbarminn og upp eftir
gilinu . . Ha. Jú. Þarna er mórauð,
tófa, stór, í brekkunni að sunnan, okk-
ar megin við hellisskútann. Hún þyrlast
um eirðarlaus ,yfirspennt, með eldsnögg-
um hreyfingum, til 'hliðar, áfram og —
afturábak. og án þess að nema staðar
hjá hvolpunum. Það gera þær flestar.
Hún er alltaf í slóðunum okkar, snýst
og hendist sitt á hvað og stundum upp
! loftið. Sennilega trúir enginn svona
aðförum, nema að horfa á bær, og sum-
ir mundu þá halda að tófan hlyti að
vera flogaveik. En — svona eru þær
sumar. Hún smánálgast okkur en stefn-
ir þó upp í brekkuna, sunnan við. Nú
hleypur hún skammt frá austasta yrðl-
ingnum. Mér sýnist hún líta í á'ttina
til hans um leið og hún vingsast fram-
hjá. Sennilega er þetta refurinn, svona
stór ogigljáandi á belginn. Ég sé hann
svo vel í sjónaukanum. Þeir geta stund-
um verið svona trylltir og fumkenndir,
gruni þá hættu, þar sem hvolpar þeirra
halda til. En svona til'burðir eru læðun-
um þó eiginlegri. Þama beygir þá helið
upp í brekkuna og byrjar að fjarlægj-
ast. Ætli hún hafi virkilega ekki kom-
ið auga á neinn hvolpinn?
Eg kalla i tófuna, mjög lágt, eins
og hvolpur. Það virðist hafa svipuð
áhrif og rafstraumur hafi snortið hana.
Hún kippist til og herðir stökkin. Ann-
að gagg, hærra og einmanalegt. Sami
árangur. Þó sýnist mér hún líta í átt-
ina, á einu hliðarstökkinu. Hvað hún
er annars stefnulaus og — samt nem-
ur hún ebki staðar. Færið er minnst
150 metrar og vonlaust nema hún
stanzi. Þriðja gaggið. Sama viðbragð-
ið, eins og hún hafi stigið á glóandi
jám. Nei. Þarna snöggstanzar hún, —
horfir í áttina og snýr beint á mót.i okk-
ur. Skotið bylur. Tófan tekst á háaloft
og þýtur svo npkkur stökk, geysihá og
óregluleg, niður brekbuna, á ská og
nálgast. Samtimis rekur hún upp tryllt
öskur, þrungin grimmd og sársauka,
tvö, — þrjú. „Hún særðist, hún særð-
íst“, hvíslaði ég að Guðmundi. Þarna
hverfur hún á bak við mosaþúfur og
— nei. Það sér á hana. Hún rís upp
að bógum og hnikkir til höfðinu.
Annað skot. Hún fellur og — liggur
hreyfingarlaus. Þetta fór betur en á
horfðist. En öskrin voru hræðileg, al-
veg hræðileg. Ég spyr Guðmund hvar
hann hafi séð hana fyrst og hvort hún
hatfi ekki kallað á hvolpana.
, J ú. Hún birtist allt í einu efet
1 gilinu, og virtist þá vera að koma á
talsverðri ferð. Ég sá að hún hafði
burð, eittíhvað dökkt, sem bar þó mjög
lítið á. Rétt ofan við hellinn kallaði hún
á hvolpana, en þá hvarf hún. Kemur
þá mórauður hvolpur, í sprettinum. úr
urðinni, stefnir til hennar og hverfur
lika. Eftir fá augnablik kemui hún í
ljóamál aftur og hefur þá engan burð.
Samtímis sé ég hvar hvolpurinn er að
hverfa, rétt ofan við hana, og er þá
búinn að taka af henni burðinn. Og
óg sá ekki betur en hann færi bar inn
í holu í brekkunni, sunnan við gilið.
Þá birtist læðan í hellinum, snöggstanz
ar á blettinum, þar sem hvíti hvolpur-
inn fékk kúluna fyrri ,og blóðið úr hon-
um slettist á steinana. Það hafði þau
áhrif á bana að hún hentist afturábak,
snéri sér við um leið og hvarf Þegar
hún kom í ljósmál aftur, nokkru nær,
þá sást þú hana.“
Mér þótti gott að Guðmundur skyldi
ekki sjá nema þennan eina hvolp koma
úr urðinni, því þar voru þá örugglega
ekki fleiri. Og skeð gat að það væri sá
eini, sem eftir væri á fótum, fyrst hann
tók burðinn af tófunni. Þarna var þá
annað dýrið mórauifct og lífclega refur-
inn, eftir stærðinni að dærna. Hitt var
þá vafalaust hvífct og þá vonandi stór-
um betra sýni á því.
Við ákváðum að hreyfa okkur ekk
ert, fram eftir nótfcunni. En nú var orð-
in alvarleg breyting á veðrinu. Það
var komin norðan kæla og ört vaxandi
skýjaslæður farnar að strjúka hæstu
kolla Núpanna. Pyrr en varði gátu
þær orðið okkur alvarlegir gestir og
lokað fyrir allfc útsýni. á svipstundu.
Ég halla mér aftur, en nú er allur svefn
rokinn úfc í veður og vind. Það væri
voðalegt ólán að fá þoku og illveður
hér í nótt, og þó alveg sérstaklega þoku.
Eftir nokkra stund, eða klukkan rúml.
12, verð ég þess var, á hreyfingum Guð-
mundar, að hann sér eitthvað. Og hann
beinir rifflinum, eins og áður, efefc í
gilið. Ég tek sjónaukann en sé ekkert.
Það er komin dögg á glerin en það,
sem verra er, þá er árans þokan búin
að hylja giilbarmana og slæður henn-
ar niður undir gilbotn. Nú glórir. Þarna
er einhver hrejrfing við hellinn. Þokan
hylur það fyrr en varði. Bölvuð þokan.
En það var áreiðanlega hvít tófa, frem-
ur en hvolpur. Aftur glórir. Þá grillir
í tófuhaus og háls uppi á gilhanmin-
um, ofan við hellinn. Nokkur augna-
bli-k er hann kyrr og virðist horfa nið-
ui í gilið. Svo kippir hann sér aftur
á bak og er horfinn. En — hann hafði
burð, eifcthvað dökkt og fyrirferðarlít-
ið, eins og hin tófan. Þarna, — þarna
kemur hann aftur í ljósmál, nokkru
vesfcar, og nær, uppi á brúninni, og
sést ekki nema vel hausinn. Sá er vara-
samur. Hann hefði þó erindi niður é
milli giljanna, til að atlhuga það, sem
þar liggur. Og enn hvarf hann, að baki
hnjúksins, sem á næsta augnabliki er
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
alveg hulinn af þokunni. Hvað kom
til að hann losaði sig ekki við burð-
inn? Á meðan virðist hann ekki viss
um hæfctuna. En grun hafði hann. Það
leyndi sér ekki. Og ekki hafði hvolpur-
inn látið sjá sig. Þá hefði tófan sleppfc
burðinum. Það var öruggt. Þó virtist
hún fara um blettinn. þar sem hvolp-
urinn hvarf.
Eftir litla stund bylur fyrsta við-
vörunaröskrið í hnjúknum. Tófan virð-
isfc í vindlínu af gilinu syðst, talsvert
langt í burtu. Nú hylur þokan allt, gol-
an eyksfc og suddinn með. Aftur ösk-
ur, tvö — þrjú, mjög kröftug, sterk-
róma, sennilega refur, eftir allt saman.
Svona fór hann að því. Hér er ástæðu-
laust að bíða hans lengur.
Við þjótum af stað með hvolpakass-
ann, byssuna og riffilinn, niður vest-
ara gilið, suður það og upp í barm þess
að austan. Þar reynum við að láta lítið
fara fyrir okkur á bak við steina, sem
voru þó allt of lifclir. Guðm. hleypur of-
urlítið sunnar með brúninni, og felur
sig þar, í vindlínu af mér. Komi refur-
inn, sem við nú teljum, á hvolpaöskr-
ín, eru alilar líkur til að hann komi i
vindlinu af mér í fyrsbu lotu, þegar
bann heyrir til þeirra, og þá að líkind-
um í færi við Guðmund. ef það sésfc
þá nokkuð frá sér fyrir þokunni. Ég
tek betri hvolpinn í vinstri hendi, læfc
hann öskra, eftir mætti, en held laust
ufcan um hálsinn á honum, bví jafn-
framt miða ég byssunni og er viðbú-
inn ef refurinn birtist í hans sjónhring,
sem er bara allt of lífcill, enda ætlun
hans að skjóta þá fríhendis, því hér
er engin aðstaða til að leggja á. Allt
gerist þetta á fáum sekúndum. Stein-
hljóð. Ég læt hvolpinn öskra aftur.
Grimmilegt veðvörunaröskur berst þá
utan úr þokunni, lengst austan frá
Núpum. Svona fór þessi tilraunin.
Sennilega gamall og lífsreyndur þessi.
Hann veit hvað s v o n a hljóð boða.
Við hypjum okkur til ba'ka og hugs-
um næst hvað sé hyggilegast að gera.
Suddinn eykst og golan magnasfc. Og
nú hylur þokan allfc. Hún er það versta,
sem komið gat. Við göngum nú beint
að mórauðu tófunni. Læða. Svona stór
og feit og vöðvastælfc. Hausinn óvenju
sterkbyggðúr og tennurnar lika. Ör-
ugglega 4—5 ára gömul. Þessi læða
iiefur öll einkenni að vera bifcdýr.

U*m**lU*klm**m^**l**H*’ *
Nú vilja þeir
ekki „lúxus
44
S T ó R U flugfélögin eru nú óðum
að minnka „lúxus-farrýmin“ í flug-
vélum sínum. Það kom greinilega í
ljós á síðasta ári, að áhugi manna
á „lúxus“ í flugferðum hefur stór-,
lega minnkað eftir að þoturnar
komu til sögunnar. — Ferðalög á
ihelztu flugleiðum innan Evrópu
taka nú orðið það skamman tíma,
að fólk þarfnast ekki jafnmikið-
sérstakrar aðhlynningar. Það spar-
ar sér frekar aurinn og kaupir 6-
dýrustu farseðla. Brezku flugfélög-
in BOAC og BEA fækka nú „lúx-
us“-sætunum í öllum sínum þotum'
og bæta við fleiri „ódýrari“ sætum.
Þannig verður hægt að fjölga far-
þegum í flugvélunum, því „ódýrari"
sætin eru minni og þeim farþegum
er ekki ætlað jafnmikið rúm fyrir
fætur og gert er á „lúxus-farrými“.
Fleiri flugfélög gera hið sama. m.a.
Air France og Alitalia.