Lesbók Morgunblaðsins - 07.04.1963, Side 1

Einar M. Jónsson
ingu. Drot.tinl-eg bæn er letruð á veggi
liennar á fjölmörguna tungum, einnig
þeim, sem ekki eru lengur tungur lif-
andi manna. Okkar eigið mál, elzta nú-
lifandi tunga genmanskra þjóða, hefur
þó orðið útundan, og er sárt til þess
að vita. íslenzk kirkjuyfirvöld þyrftu
að bæta úr þessu. Við fengum okkur
eæti inni í kirkjunni og áttum þar ó-
gleymanlega helgistund, fjarri ysi
og þysi dagsins. Fararstjóri Útsýnar,
Ingólfur Guðbrandsson, flutti stutta
ræðu þarna inni, og síðan béðu allir
íslendingarnir sameiginlega Faðir vor.
Innan veggja þess»rar byggingar er
jarðhellir, og segir erfikenningin, að
það hafi varið þar niðri, sem Kristur
ikenndi lærisveinum sinum bænina. Við
komum niður í þennan helli. Ég á ekki
gott með að fella mig við þessa kenn-
ingu um staðinn, sem ekki styðst við
annað en gömul munnmæli. Mér þykir
of mikil heiðrikja yfix bæninni, til þess
Gullna hliðið í Jerúsalem
Þessi Lesbók er hin síðasta fyrir
páska, og af því tilefni birtum við
grein um Jerúsalem úr ferðasögu
Einars M. Jónssonar til Austurlanda.
egar ég vaknaði eftir fyrstu
nótt mína í Jerúsalem á
Shepherd Hotel, skein sólin skær af
heiðum himni. Mér varð það fyrst
á að líta til Olíufjallsins, sem sást út
um glugga gistihússins. Um ekkert
fjall er eins oft getið í Nýjatesta-
mentinu og Olíufjallið í sam-
bandi við líf. og starf Jesú
Krists. — Mörg eftirminnileg-
ustu atvikin í lífi hans eru tengd
þessu fjalli. Það var því með eftir-
væntingu, að ég leit þangað. Ef ég
hefði ekki verið búinn að kynna
mér fyrirfram staðhætti í Jerúsal-
em, hefði mig rekið í rogastanz.
Þetta er ekki neitt fjall séð úr Jerú-
salem, heldur ofurlítill, bungumynd-
aður ás. Hins vegar er það allmiklu
hærra séð úr Hinnomsdal; og þess
ber að gæta, að fjallið er 800 m yfir
sjávarmáli. En Jerúsalem er borg á
fjalli, og nærliggjandi fjöll verða því
ekki há séð þaðan.
Nú stóð til að farið væri í skoðunar-
ferð um borgina, og hugurinn var full-
ur af eftirvæntingu. Það má segja svip-
eð um Gyðingaland og fsland, að hvor-
ugt á listaverk úr fortíðinni eða rústir
6tórfenglegra bygginga. En báðar hafa
Iþessar smáþjóðir skapað bókmenntir,
eem Ihafa auðgað heiminn, hvor á sinn
Ihátt. Og kristnir menn, sem til Gyð-
ingalands koma, verða þar fyrir and-
fl'Oguim álhirifum, sem ekkert annað land
er fært um að láta í té. Minningum
andar frá stöðum, sem bókmenntir þess-
arar þjóðar hafa gert ógleymanlega og
heila-ga.
Þegar við höfðum fengið okkur morg-
un-hressingu í félagsskap flugáhafnar-
innar, sem við ihöfðum skilið við í Beirút
og nú var komin þaðan, var haldið af
Btað.
Fyrst lá leiðin til Olíufjallsins. Séð
yfir Kedrondal blasa við augum ýmsar
byggingar tengdar þeim atburðum, sem
þar Ihafa átt sér stað. Himnafararkap-
ellan er þar með turn sinn. Hún er í
eigu Múihameðstrúarmanna. Þar á stað-
urinn að vera, þar sem Kristur birtist
lærisveinum sínum og varð uppnuminn
til himins. Sann-leikurinn er sá, að eng-
inn getur bent á þann stað. í Lúkasar
euðspjalli er sagt, að það hafi verið J.
nánd við Betaníu", en hún er við aiust-
urhliíð fjallsins.
öílarnir bera okkur fslendingana
upp hMð Olíufjallsins. Líklegt er, að
olíuviður hafi vaxið þarna þétt í forn-
öld, úr því fjallið dregur af honum
nafn sitt og Getsemane þýðir olíupressa.
Enniþá vex hann hér á víð og dreif*
ásamit fíkjutrjám og ýmsum tegundum
'grátviðar. För okkar er heitið til róm-
V'ersik-kaþólskrar kirkju, sem er þarna
uppi á hæðinni og byggð yfir þann stað,
þar sem gömul erfikenning segir, að
Jesús Kristur hafi kennt lærisveinum
sínum Faðir vor. Bkki virðist þó vera
hægt að draga þá ályktun af orðum
Ritningarinnar, að þarna sé staðurinn.
Við göngum inn í þesisa veglegu bygg-
að 'hún hafi orðið til niðri í þessu jarð-
hýsi, og ég gat ekki á neinn hátt orðið
snortinn af því að koma þangað niður.
Blá festingin hvelfdist venjulega yfir
því guðshúsi, sem Kristur flutti boð-
skap sirin í og bað til föðurins í himn-
unum. Hins ber þó að gæta, að hinir
miklu atburðir mannkynssögunnar eiga
sér ekki alltaf stað í því u-mhverfi, sem
við helzt vildum skapa þeim. — Mér
fyrir mitt leyti leiðist alltaf að sjá
mannvirki reist á þeim stöðum, þar
sem einhverjir sögulegir atburðir hafa
borið við úti á guðs grænni jörð. En
það, sem vakað hefur fyrir þeim mönn-
um, sem byggt hafa kirkjur yfir heilaga
staði í Gyðingalandi og víðar, er það,
að gefa Guði dýrðina í sem fyllstum
mæli og varna því, að staðurinn sé á
nokkurn hátt vanhelgaður, en gæta
hans undir þaiki heilags musteris og
auka helgi hans með söng og heilagri
messu. En staðarákvarðanirnar eru í
flestum tilvikum harla fálmikennd'ar,
því Ritningin gefur sjaldnast nokkrar
fullnægjandi vísbendingar í þeim efn-
um. Fyrir mér er aðalatriðið að leiða
mér fyrir sjónir og lifa mig irm í hinn
liðna atburð í einrúmi á sögusviðinu
í því umihverfi, sem hann hefur átt
sér stað í og njóta þess útsýnis, sem
fyrir augu sögupersónunnar hefur bor-
ið á hinni mikilvægu stund. En fjölda
fólks er það ekki nóg. í skammsýni
er þess krafizt að bent sé á einbvem
áikveðinn blett, þar sem atburðurinm
hafi átt sér stað. Og svo er orðið við
óskum fjöldans og arfsögn myndast. Á
þessum stað er svo mannvirki byggt.
Um þau verður í flestum tilvikum ekiki
annað sagt en að þau séu til minningar
um atburð, sem hafi átt sér stað ein-
hvers staðar þarna í gremndinni.
A.f brún Olíufjallsins er gott úit-
sýni yfir Jerúsalem. Musterissvæðið
blasir við með Helgidómnum á klett-
inum og Önnukirkjunni nokkru norðar.
Einnig ber allmikið á hvolfþaki Graf-
arkirkjunnar. Yfir að Mta er borgin eins
og stórkostlegt, girátt hraun, sem kýp-
ressur, oliuviðir og pálmar standa upp
úr á stöku stað. Sýn gefur til Júdeu-
auðna og tignarlegra Móabsfjalla lengst
í austri. Einnig sjást Gileaðsfjöll. Pale-
stina er land mikils útsýnis, eins og
hún er land mikilla opinberana.
Þarna voru ýmsir kaupahéðnar, sem
höfðu beðið, meðan við vorum inni í
kirkjunni, og komu nú með varning
sinn, þegar við komum út aftur. Nokkr-
ir voru með kaþólsk talnabönd gerð úr
oMuviði. Allmargir keyptu af þeim talna-
bönd til minningar um kiomu sína á
Olíuifjailið. Þarna var lika Ijósmynd-
ari, sem bauð þjónustu sína. Við þáð-
um, að hann smellti af okkur einni
mynd, og var Jerúsalem höfð í bak-
sýn.
Fylgdarmaður okkar, kristinn Arábi,
benti okkur til staðarins, þar sem Krist-
ur á að hafa grátið yfir Jerúsalem á
innreið sinni í borgina og spáð um ör-
lög hennar: „Ef'einnig þú hefðir á þess-
um degi vitað, hvað til friðar heyrir,
en nú er það hulið sjónum þínum. Því
að þeir dagar munu korna yfir þig, að
óvinir þínir munu gjöra hervirki um
'þig að setjast um þig og þröngva þér
á alla vegu; og þeir munu leggja þig
að valli og börn þín, sem í þér eru og
ekki skilja eftir stein yfir steini í þér,
vegna þess að þú þekktir ekki þinn vitj-
unartíma". Þessi tilvitnun er tekin úr
Lúkasar guðspjalli. í tveim öðrum guð-
spjöllum er sagt frá þvá, að hann hafi
setið á Olíufjallinu og sagt fyrir um
eyðileggingu borgarinnar og musteris-
ins. Það var árið 70, sem þessi spá-
dómsorð rættust — eða 40 árum síðar.
Þarna á Oldufjallinu, er ég horfði til
musterissvæðisins og borgarinnar, lét
ég hugann reika til þessara dimmu daga.
Við skulum hverfa til þeirra litla stund
og sjá þá í Ijósi sögunnar.
J erúsalem var á þessum timum
blómJeg borg. Aldingarðar o,g oMuvið-
arlundir þöktu brekkur og daM. Marm-
ari og gull musterisins ljómaði í sól
heiðríkra daga. Jósefus segir, að must-
eri Heródesar hafi verið „eins og fjall
af snjó“. Gyðingar áttu alltaf mikla
framtíðardrauma og litu stórt á sjáifa
sig. Þeir áttu bágt með að þola af-
skipti og yfirstjórn heiðinna þjóða, sem
þeir litu niður á. Nú höfðu þeir gert
uppreisn gegn drottnurum sínum, Róm-
verjum. Títusi, síðar keisara, var fal-
in yfirstjórn hins rómverska hers, og
hann komst að raun um, að hann barð-
ist við svo trylltan lýð, að engu vair
Framhald á bls. 13