Lesbók Morgunblaðsins - 05.06.1966, Side 13
mmm ' \)k íl>W $MM STUt^lUSOnAR- ■ T(IKh: HAHUD^SSOll-
EM ER QOÐIN V/SSUTiL^AT ÞESSt ÞRJÚ SViTKíN FÆDDUSK UPP
'I JÖTUMHEIMUM OK QOOlN RÖKTUTlL SPADOMA, ATAF SSST'
KIMUM ÞESSUM MYWDI Þ£/M MIK|T WIEIM OKÖH/|PP Sr/tNOfí,OK
PÓTTI ÖLLUM HIKILS /US flF VÆW/, FyfiST Af tf'OÐERNI OKEWM
V£RRA AF FAPERNl. -------------------------------------
------—------------i_______L_' L______________________ —t
... Þ'A KflSTflÐi HAWM ORMINUM'ma/MDJÚPA OK ÖX SA ORMR SUA, AT HAMN LIGCR 7 MIÐJO HAF/NU OFÓLL
•SÆ, ER LIGQR UM OLUÖND. LÖND OK frlTR 7 SPORDS'ER.
meðferðar við dómstóla kirkjunnar en
veraldlegra valdhafa.
K.irkjan átti öldum saman í styr-
jöld við volduga andstaeðinga, innan hins
vestræna heims og utan. Enginn her
vinnur slíka styrjöld nema liðsforingjar
geti haldíð uppi hlýðni og aga, og háir
eem lágir lúti stjórn eins hershöfðingja
með óskoruðu valdi. Á hinn bóginn eru
allar stofnanir með því marki brenndar
að sækjast eftir að færa út kvíarnar og
auka ytri dýrð sína, hvort sem um er
að ræða kirkjudeild, konungdæmi,
stjórnmálakerfi eða stéttarfélag. Of
xnikið vald spillir bæði stofnunum og
einstaklingum og því er valdajafnvægi
nauðsynlegt. Þegar kirkjan ríðaði til
falls, eins og hún hefur gert hvað eftir
annað sökum misbeitingar valds síns eða
annarra mistaka, risu upp alltaf innan
ihennar sterkir menn og guðmóðugir,
sem kröfðust siðabóta, og hún endur-
xiýjaðist að innra krafti, jafnvel þótt
siðabótin yrði til þess að kljúfa hana í
bili.
Þetta eru þær nfðurstöður, sem próf-
essor Gustavson kemst að í sinni ágætu
bók, sem einkum er miðuð við skólafólk.
Þær eru allólíkar þeim, sem menn hafa
átt að venjast síðustu aldirnar, þar sem
tfáfræði um miðaldirnar eða bein óvin-
étta í garð kirkjunnar hafa mótað alla
söguskoðun og sögukennslu. Þær ádeilur
hafa heltekið suma kirkjunnar menn svo
®ð jafnvel prédikarar þrástaglast á því,
sem aflaga hefur farið, í stað þess að
vinna að samstarfi án tillits til fyrri mis-
taka eða núverandi skoðanamunar um
trúarsetningar til lausnar þeim þjóð-
félagsmálum, sem kirkjan verður að
taka þátt í, ef vestræn menning á ekki
að líða undir lok.
Saga lælcnastéttarinnar er sízt fegri en
saga kirkjunnar, en hvað yrði sagt um
þann lækni, sem heí’ði það fyrir sið að
kvarta við sjúklinga um það, hvað lækn-
ar hefðu drepið ótölulegan fjölda sæng-
urkvenna vegna sóðaskapar eða fáfræði,
m.a.s. í nafni vísindanna, eins og á dög-
um Semmelweiss, og gerðu það jafnvel
enn? Slíkar látlausar harmatölur yrðu
varla vel séðar meðal stéttarbræ'ðra
hans né vænlegar til góðs árangurs hjá
sjúklingum hans.
SMÁSAGAN
Framhald af bls. 3
þjóðerni er að miklu leyti aðeins á-
vani“.
Jón virðist ekki vera hrifinn af þess-
ari vizku minni nema í meðallagi. Hann
fer að tala um þjóðareinkenni og siði
og spyr mig meðal annars hvenaer
þjóðhátíð Englendinga sé. Þá verð ég
að viðurkenna, að við eigum bara enga
þjóðhátíð, sem hægt er svo að kalla.
„Það er auðvitað dagur helgaður hin-
um heilaga Georgi, þjóðardýrlingi okk-
ar, sem er líka afmælisdagur Shake-
speares. Hann er einhvern tíma í apríl
— ég man ekki nákvæmlega hvenær —
en raunar er ekki haldið upp á hann,
nema með því að flaggað er á kirkj-
um“.
Jón hristir höfuðið og er heldur en
ekki undrandi á þessari fáfræði minni.
„Við erum víst búnir að vera þjóð
svo lengi, að við erum hættir að hugsa
um það“, segi ég afsakandi. „Annars
var það Þjóðverji, Albert prins, sem
fann upp marga þjóðsiði okkar Skot-
anna á nítjándu öld. Við höfum lítinn
áhuga á svona löguðu, en þetta er allt
sjálfsagt ágætt haniia amerískum túrist-
um“.
Karl einn rauðbirkinn í sportjakka
sezt hjá okkur með whiský og sóda og
fer að tala um daginn og veginn. Hann
er miður sín vegna allra skattanna,
sem hann þarf að borga „til þess að
styrkja alls konar útlendinga og svert-
ingja“, eins og hann orðar það. Hann
segist vera sannfærður um það, að
England sé að fara rakleitt í hundana,
— „og væri ég yngri maður, myndi ég
flytja til Kanada eða Ástralíu, þar sem
ennþá er hægt að vera Englendingur“.
En nú er gömlu konunni nóg boðið.
„Menn af ykkar tegund vilja þeir bara
ekki sjá í Ástralíu", segir hún. „Hald-
ið þér, að þá langi til að eyða pening-
unum sínum í það að borga heimferð-
ina handa alls konar útlenzkum let-
ingjum, sem hafa ekki einu sinni dugn-
að til þess að komast áfram í sínum
eigin löndum og lenda áreiðanlega á
bænum hjá þeim?“
Karlinn er auðsjáanlega mjög gram-
ur vegna þess, að hún kallar hann út-
lenzkan, því að öllum er ljóst, að út-
lendingar eru þeir, sem ekki eru Eng-
lendingar, og auk þess er Ástralía ensk
nýlenda, alveg eins og írland.
Nú fýkur í konuna, og ég verð hrædd
ur um, að það geti orðið áflog út af
þessu, en sem betur fer kallar bar-
þjónninn: „Time, gentlemen, please!“
sem er ábending um, að löggiltur
drykkjutími okkar sé að verða búinn.
Þá flýtir karlinn sér að panta einn
whiský í viðbót.
„Mikið er fólkið rólegt annars“, seg-
ir Jón. „Það er búið að sitja tímunum
saman og hella í sig einhverjum ósköp-
um af bjór, whiský og ég veit ekki
hverju, en þó verður maður ekki var
við neitt fyllirí. Þetta er alveg eins og
templaramót!“
„Ætli það sé ekki vegna þess, að
fólkið er búið að fá mótstöðu gegn á-
fengi“, segi ég. „Þar að auki myndi
knæpueigandinn missa vínveitingaleyf-
ið, ef það kvæði að einhverri óreglu
hjá honum“.
„Time, gentlemen, please!“ endurtek-
ur barþjónninn, og farið er að slökkva
ljósin.
„Heyrið þið“, segir karlinn rauðbirkni
sem er að gleypa whiský-ið sitt, eins
og mikið liggi á, „ef við flýtum okkur,
getum við komizt í krá í næsta bæjar-
hverfi. Þar er lokað hálftíma seinna".
„Hvernig stendur á því?“ spyr Jón.
„Það eru lögin“, svarar karlinn.
Þar sem okkur langar ekki að drekka
meira, höfnum við boðinu, en karlinn
leggur af stað með gömlu konunni, og
virðist vera bezta samkomulag milli
þeirra.
Um leið og við förum úr kránni, tek-
ur Jón eftir bílaröðinni, við gangstétt-
ina fyrir utan, og hvernig fólkið úr
kránni fer í bílana, án þess að vekja
athygli lögregluþjóns, sem gengur ró-
lega framhjá.
„Heyrðu“, segir Jón, „má aka bíl,
þegar maður er búinn að drekka í krá
allt kvöldið?“
„Já, það er nú svona“, svara ég. „Auð-
vitað er tekið hart á því, þegar ölvun
veldur slysi“.
„En þá er orðið of seint, og ökumað-
urinn ef til vill búinn að drepa ein-
hvern“.
„Þetta er alveg satt hjá þér“, segi
ég. „En lögreglan á bágt með að sanna
það, að ökumaður sé ölvaður sam-
5. júní 1966
LESBÓK MOEGUNBLAÐSINS 13