Lesbók Morgunblaðsins - 21.05.1967, Blaðsíða 15

mÓLMURINNI
Framhald af bls. 9
1928 var ekið mold úr Kristskirkjugarði til þess að
gera blómabeð á sýningarsvæðinu. 1 þeirri mold
mátti sjá mannabein.
M ann hryllir við, þegar hugsað er út í þau
hervirki, sem Danir unnu í Noregi í meira en 400
ar. Skemmdarverk þeirra í Hólminum eru dæmi um
framferði þeirra í Noregi yfirleitt.
Sárt er til þess að vita, að Norðmenn sjálfir hafa
ekki haft skilning á að virða þennan vígða stað meir
en orðið er síðan vér fengum sjálfstæði aftur. Svo
alger var eyðilegging Dana, að Norðmenn gleymdu,
að hér stóðu konungar vorir og höfðingjar á þingi,
réðu landráðum og unnu að þjóðarheill, að hér safn-
aðist fólkið saman til bænar og lofgjörðar og lét helg-
ast af orði Guðs og sakramentum, að hér voru kon-
ungar krýndir, biskupar og prestar vígðir til heilags
starfs, að hér hlutu norskir merkismenn hinztu hvílu
í friðhelgum moldum.
Hvernig gátu Norðmenn byggt svínahús og kúafjós
á gröfum konunga og biskupa?
(Hvernig gátu þeir sett mykjuhaug þar, sem heilagt
altari Drottins hafði staðdð?
V-
T ítandi og viljandi vanhelga Norðmenn ekki
heilaga jörð, helgidóma og friðlýsta legstaði. Orsökin
var atferli Dana: Þeir brutu niður helgidómana og
spilltu þeim til þesis að Norðmenn skyldu gleyma og
verða afhuga verkum og dáðum feðra sinna, Norzkur
andi skyldi sýktur svo, að menn yndu dönskum
yfirráðum og vanvirtu sitt eigið. Altarið í Krists-
kirkju skyldi hulið undir mykjuhaugi. Björgvin skyldi
hverfa bak við Bergen.
Norðmenn sættu sig við örlög si'n.
Norðmenn gleymdu.
Það skilur eftir ummerki að vera í ánauð í 400
ár.
Bráðum rennur upp níu alda afmæli Björgvinjar.
Hvernig verður umhorfs þá á Hólminum, minn-
ingaríkasta staðnum í gömlu Björgvin?
Nú er það vort að svara því.
Svarið hlýtur áð vera:
að verður að hreinsa þaðan alla vanvirðu
svo sem fallbyssuvirkið í Kristskirkjugarði, sem ber
nafn danska herforingjans Ahlefeldts, og þýzkt mann-
virki ljótt frá styrjaldarárunum síðustu, sem enn
stendur þar í garðinum, grátt og þyngslalegt eins og
hitlerisminn sjálfur. Önnur hús frá síðari tímum ber
að fjarlægja og turn Magnúsar lagabætis á aftur að
fá hans nafn.
Þá ber að merkja Kristskirkjugarð og Sunnefu-
kirkjugarð og alla þá staði, þar sem hinar fornfrægu
byggingar voru. Setja ber upp minningartöflur yfir
þá konunga og merkismenn, sem hér voru greftraðir
Aðrar þjóðir virða legstaði konunga sinna. Það
hafa Danir gert í Hróarskeldudómkirkju. Noregur
heiur ekki einn ráð né rétt á því að lítilsvirða sögu
sína.
Og loks: Vel sæmir það, að stofnandi Björgvinjar
sé heiðraður með þvi, að reist verði ný Kristskirkja
á þeim grunni, þar sem hann reisti hina fyrstu.
H æfilegra minnismerki getur kirkjugjörðar-
maðurinn Ólafur kyrri ekki fengið.
Það væri fagurt verkefni fyrir Björgvinjar-bi-skups-
dæmi að endurreisa Kristskirkju. Ekki sízt væri það
fagurt hlutverk fyrir æskulýðinn, Sú kirkja ætti að
verða sérstakur samfundastaður fyrir æskuna í öllu
biskupsdæminu.
Endurreisn Kristskirkju er norskt, þjóðlegt metn-
aðarmál. Vér getum ekki daufheyrzt við þeirri köll-
un, höfum ekki efni á því. Vér getum ekki látið
kumbaldann, sem fjandmenn reistu á Kristskirkju-
garði, standa en látið Kristskirkju, sem konungar vor-
ir reistu, vera útmáða um aldur og ævi.
Víst hefur Ivar Ásen meðfram haft örlög Hólmsina
í huga, þegar hann kvað:
Lidne ero lange, láke tider.
Haraldsætti öyddest,
og ilt var skiftet.
Maktlaus, modlaus,
minnelaus vart lyden,
hædt og herja var Haralds rike.
E n höfum vér komizt úr hinni andlegu kreppu
og hugleysi? Erum vér fúsir að taka á og bæta brot-
in? Viljum vér rétta við og reisa úr rústum?
iHætt er við, að orð skáldsins eigi enn við marga:
Den verste skrymsle ein nordmann kan möta,
det er sine eigne brest S böta.
Sú þjóð, sem svo er háttað, á sér ekki lífs von.
Minningin um konunga vora, sem lyftu ættjörðinni
upp og fram, „leitar um landið, leitar að dáð“.
Hvað finnur hún?
Það er vort að svara.
Vort er að bæta gömul brot, með bótum, sem duga.
Virðum legstaði konunga vorra.
Rcisum Kristskirkju aftur. Sýnum með því, að vér
heiðrum minninguna og virðum arfinn, sem Ólafur
kyrri lét eftir sig: Að lyfta Noregi á helgan grunn.
Hér er vissulega heilagan arf að virða.
Skammt er þess að bíða, að vér minnumst níu alda
afmælis Björgvinjar. Nú ber að láta fortíð og nútíð
mætast og bæta gamalt tjón.
Þetta má gera með því, að varnarmálaráðuneytið
gefi kirkjunni aftur þann helming Hólmsins, sem hún
þáði af konungum Noregs en missti undir útlenda
herra. Þá verður Kristskirkja endurreist, og helzt
biskupsgarður, á Hólminum eins og áður var.
21. maí 1967
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15