Lesbók Morgunblaðsins - 03.12.1967, Blaðsíða 2

Inrí er spáð, að þegar fram líða stundir, muni hinir ýmsu kynþættir blandast svo í löndum þar sem ólíkir kyn-
þættir búa nú saman, að ekki verði unnt að draga neinskonar markalinu.
Mismunur
kynþáttanna
hrundið af stað öðrum nytsam-
leg'um, eða áður fyrr gagnleg-
um aðlögunarbreytingum, sem
eru algengari meðal þel-
dökkra. Arfgeng mótstaða í
blóðinu gegn vissri tegund af
malaríu er nú fyrst þverrandi
meðal Bandaríkjanegra, sem
ekki þarfnast hennar lengur.
Ultarkennt svart hár negranna
veitti einu sinni einar.grun
gegn hita steiikiandi hitabeltis-
■sólar, þykkar varir hans kunna
að hafa aukið kælandi útguf-
unarhæfni líkamans í heitu
loftslagi með því að framleiða
meiri slímlhúðairvökva. Sér-
staiklega langir fætur hans og
grönn bygging var í eina tið
gagnleg forsögulegum veiði-
kynþætti.
Fleiri negraeinkenni maetti
telja uipp þar eð hörundsdökkt
fólk er af svo margvíslegri lög-
un og stærð, allt frá Watussi-
negrunum, sem líkjast stork-
inum tit Pygmiddverganna í
Mið-Afriku. Meðal negrahaus-
kúpurúmmál — en það hefur
áhrif á stærð heilans — er
u.þ.b. 50 rúmsentimetrum
minna en hvítra manna. Áður
en stórar ályktanir eru dregn-
ar af því verður samt sem áð-
ur að taka aðra staðreynd með
í reikninginn: Að meðaltali er
hauskúpuTÚmmál hvítra
manna nú á tímum u.þ.b. 150
rúmsentimetrum minna en
Neanderthalmannsins, sem var
uppi fyrir 50.000 árum. Sumir
mannfræðingar ganga svo
langt að halda því fram, að
eðliseigindir negrans að við-
bættri þrælkunarþolrauninni
hafi mótað kynþátt, sem er
líkamlega fremri, en kenning
iþessi hlýtur fylgi vegna ein-
stakrar íþróttahæfni negxanna.
Sterkustu svertingjar Afríku
'voru valdir sem bezta þræla-
varan, einungis þeir harðgerð-
jUstu lifðu af sjóflutninga í
•þrælaskipunum, einungis breið
ustu bökin óg stæitustu hug-
irnir lifðu af þrotlaust og
drepandi ok brældiómsiins.
HÁSKALEG SKIPTING.
Hugmyndin um líkamlega
og andlega kynþáttayfirburði
er háskaleg fyrir mannkynið.
Shkt gildismat er mjög hiut-
drægt og skoríir gersamlega
traustan visindalegan grund-
völl. en það hcfur aldrei aftr-
að mönnurn frá pví að spreyta
sig á slíku Negranum, sem
kom til Bandaríkjanna í bönd-
um hefur viðast þar í landi
verið sikipað á bekk óæðri kyn-
þáttar. Þetta viðhorf k sér
sögulegan bakgrunn. Áhang-
endur aðskilnaðarstefnu í suð-
urríkjum Bandaríkjanna vitna
oft í Fyrstu Mósesbók 9:25,
sem segir að Kanaan, sonur
Kams — en hann var talinn
hafa svart hörund — sé bann-
færður að eilífu: „Auðvirði-
legur þræll sé hann bræðra
sinna.1 David Hume, skozkur
heimspekingur, sem uppi var
á 18. öld, áleit, að negrar væru
frá náttúrunnar hendi óæðri
hvítum mönnum. Nokkrir
Bandaríkjaforsetar, þar á með-
al Jefferson og Lincoln voru
skoðanabræður hans a.m.k. á
tímabili. „Svo lengi, sem kyn-
þættimrr tveir búa saman",
sagði Lincoln 1958, „er nauð-
sjmlegt að greina á milli æðri
og lægri og rétt eins og hver
annar er ég hlynntur þ* að
skipa hvíta kynþættinum í
æðri sess.‘ Án frekari umhugs-
unar viðurken.ndi Washington
þrælahald af þeirri ástæðu
einni, að það var fyrir hendi,
en áður en hann dó gerði hann
erfðaskrá þar sem hann gaf
þrælum sínium frelsi. Albert
Schweitzer, sem helgaði negr-
um Afríku líf sitt og lækms-
kunnáttu, fór í gröfina í þeirri
trú, að „negrinn er barn og
fyrir börn er ekkert unnt að
gera án þess að beita valdi.“
í nþtíma mannfræðihug-
myndum bólar á kenningunni
um óæðri kynþætti. í bók sinni
„Uppruni kynþáttanna, getur
mannfræðingurinn C. S. Coon
sér þess til, að Homo sapiens
—nútímamaðurinn — hafi þró
azt, ekiki einu sinni heldur
fimm sinnutm, á fimm mismun-
andi stöðum. Síðastur til þess
að verða fullkomlega mann-
legur, segir Coon, var negrinn.
Sé sú tilgiáta tekin góð og gild,
skýrri hún hvers vegna negra-
menning í Afríku stenzt. ekki
samanburð við Vesturlanda-
menninguna og hvers vegna
negrinn er ekki ennþé jafn-
oki hvíta mannsins. Eftir orð-
um Coons að dæma hefur
negrinn einfaldlega ekki haft
nægan tíma. Eftir nákvæmari
athugun skrifar D. Ingel, líf-
eðlisfræðingur við Chicago-
háskólann: „AmerKumenn
reyna að byggja upp fullikom-
ið velferðarríki, en beita ein-
ungis bráðabirgðaráðstöfunum
til lækningar menningarmein-
semdum og sniðganga líffræði-
legar orsakir getuleysis, leti og
ábyrgðarleysis.‘
OPINN MÖGULEIKI.
Fiálr eru þeÍT í vísindaþjóð-
félagi, sem leggja blessun sína
á slíka afstöðu. Flestir kjósa
einungis að halda þeim mögu-
leikuim opnum, að flokka megi
mannlega kynbætti eftir and-
legum hæfileikum. Erfðafræð-
ingnum C. Stern við Californ-
íuháskólann í Berkeley sýnist
óráð að slá því föstu, að
„vegna þess að engin sjáanleg
merki eru um eðlismun sé sá
möguleiiki ekki fyrir hendi.“
John Greenway, manmfræð-
ingur við háskólann í Colorado
segir: „Ég vil ekki fullyrða,
að frumbyggjar Ástraliu séu
heiimskari en ég af því að eng-
in leið er að skera úr um það.“
í samkeppnislausu þjóðfélagi
þeirra er útilokað að prófa
slikt og þesis vegna ómögulegt
Mongólski kynstofninn liefur ein-
liverntíma búið langtímum saman
við aðstæður, sem smám saman
skópu hinn sérstæða augnaumbúnað
kynstofnsíns.
að gera samanburð. Við vitum
ekki hver er munurinn á ýms-
um kynþéttahópum og miklir
fordómar standa gegn þvi að
komast að raun um það. Segj-
um, að þér hæfuð rannsókn til
ákvörðunar þess, hvort munur
er á heilabúi hvitra og svartra
og, að þér sönnuðuð niðurstöð-
una.‘ Nóbelsrverðlaunahafinn
W. Shookley, áreiðanlegur líf-
eðlisfræðingur, kom af stað
mikilli reiðiöldu meðal vísinda-
manna, þegar hann hélt því
fram, að „frjálshyggja í hina
áttina“ væri steinn í götu til
þess að efast.“
Vísindamaður, sem steindur
nær viðfangisefninu var eKki
eins harðorður. „Sú hugmynd,
að mannlegir kynþættir séu
mismunandi, þegar um áunna
eiginleika er að ræða, misbýð-
ur tilfinningum sumra manna “
skrifaði enfðafræðingurinn T.
Dobzhansiky í bókinni „Þróun
mann'kynsints." „Rannsókn þess
ara mála er álitin hættuleg
nema því aðeins, að hún rétt-
'læti kynþáttafordióma.“ Því
verður ekki neitað, að kyn-
þáttafordómar eiga þjóðfélags-
lega, eða mennin.garlega orsök
fremur en líffræðilega og
skiljanlegt er, að mannfræð-
Ingar, sem hika við að kiveða
upp úrslitadóma á liffræði-
Iegum grundvelli hlki einmg
við að hætta sér út í deilur,
sem eru fyrst og fremst þjóð-
félagslegar — og mjög mikið
tilfinningamál. Mannfræðing-
urinn M. Fried segir, að „þátt-
taka í umræðum um kynþátta-
mismun hvað snertir greind,
getu og mögulegan árangur sé
alls ekikí þátttaka í vísin.da-
legum umræðum. Slíkt er að
hefja til vegs og virðingar
rannsóknarástand, sem annars
er fallið úr gildi og ónothæft
á vísindalegum grundvelli.“
Séu slíkar athuganir túlkaðar
á einn veg benda þær ótví-
rætt til þess, að Bandaríkja-
negrinm sé á lægra stigi en
hvítu íbúarnir. Við greindar-
mælingar er hann venjulega
15—20 stigum lægri. Oft hef-
ur verið vitnað í útkomuna úr
greindarprófunum í fyrri
heimsstyrjöldimni til sönnunar
því, að negriníi sá skemmra
koiminn, þar eð negrahermenn
voru ávallt flokkaðir neðar
þeim hvítu, væru tvö ríki bor-
in saman. Sömu prófniðurstöð-
ur má nota á annan hétt til
þess að sýna fram á það, að
negrar séu hvítum fremri. Við
greindarprófiS skaraði t.d.
negrahermaðurinn frá Norður-
ríkjunum fram úr hvítum her-
mönnum frá 11 Suðurnlkjuríi.
Auk þessa má álykta af próf-
uninni, að hvítir inenn Norð-
urríkjanna séu æðri hvítum
möníium Suðurríkj anna, af því
að þeir stóðu sig nær umdan-
tekningarlaust betur.
Fleistir siálfræðingar hafa nú
horfið fró þeirri skoðun, að
greind sé nákvæmlega mælan-
leg. Einstein trúði mannfræð-
ingmum A. Montagu eitt s:nu
fyrir því, að meðal frum-
byggja Ástraliu mundi með
réttu vera litið á sig sem al-
gjcran háltfvita, sem hvor'ki
gæti elt uppi pokadýr né kasi-
að búmerangi. Og mannfræð-
ingurinn S. Garn lýsti því yf-
ir, að ef frumbyggjarnir
byggju til greimdarpróf mundi
vestræn siðmenning líkast til
falla á því. „Verið getur, að
eitt.hvað af hegðunarmismun
ýmissa hópa megi rekja til
eðlismunar", segir manntfræð-
ingurinn E. Goléschmidt við
Michiganh'áskólann. „Sá mun-
ur getur einnig náð til greind-
arinnar auk þess sem hann get-
ur átt rætur sínar að rekja til
menningarsikilyrða. Spurming-
unni er biiátt áfram ósvarað.“
Sálfræðingurinn T. Pettigrew
við Hanvardhéskólann bendir
á það, að „þótt greindarpróf-
unartækni tveggja kynþátta sé
frábrugðin sé athafnarsviðið
hið sama í helztu atriðum hjá
báðum hópum — frá argasta
hálfvita til snjallasta snillings.
Sum negrabörn fá greindar-
vísit.ölu fyrir ofan meðallag
(130 eða meira) alveg að mæl-
anlegu takmörkunum 200.“ I
þrjú ár samfleytt var bezti
n.ámsárain.gur í áströslkum rík-
iss'kólum skráður hjá skóla þar
sem nemendur voru eingöngu
af frumbyggjaættum.
Þeir, sem standa gegn því að
greina á milli hópa gera það af
tveimur ástæðum. Sú fyrri er,
að enn skortir vísindin full-
komin ráð til þess að deila
mannkyninu niður í líffræði-
lega kynþættL Seinni ástæðan
er sú, að jafnvel þótt vísindin
réðu yf ir silíkum meðölum
væri enginn grundvöllur fyrir
Eram'hald á bls. 12.
Frumstæðir villimenn eins ag þe>sir liér mundu ugglaust falla á venjulegu
greindarprófi, en hinsvegar mundu flestir Vesturlandamenn falla á þeim
prófum, sem villimönnunum þætti sjálfsagt, að allir gætu leyst.
3. desember 1967
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS