Lesbók Morgunblaðsins - 03.12.1967, Blaðsíða 4

r
Friðjón Stefánsson er löngil
þjóðkunnur rithöfundur. Frá
hans hendi hafa komið sjö
bækur, ein skáldsaga og sex
söfn smásagna. Um þessar
mundir er væntanleg áttunda
bók Friðjóns, sem er smá-
sagnasafn.
Smásaga
eftir
Ftiðjón
Stefánsson
AUKAÞANKAR
Við gen-gum samstiga eftir götunni, báðir með á-
kveðið takmark fyrir augum.
Drengurinn stóð hjá húshorni og gaut til okkar
augunum, óhreinn og álkulegur. Ég veitti honum ná-
kvæma athygii, ir.eðan við gengum hjá, eins og ég
hefði aldrei séð hann fyrr.
Ósköp geta sumir strákar verið skítugir. Jafnvel
svo skítu'gir, að maður fer allt í einu að taka eftir
því og furða sig á því, enda þótt raaður umgangist
þá daglega, hafi meira að segja oftsinnis skipað þeim
með iliu að þvo af sér „drulluna".
Ekki nóg með það, að hann væri skítugur. heldur
var hann lika aumingjalegur sem hann stóð þarna
og hengdi hausinn eins og sligaður gciinalklár. Ekki
vissi ég, hvert hann gat sótt þetta slyttulega og mann-
leysislega fas, og .hefði þó gerst mátt vita, þar sem
ég var faðir hans. En ég hafði bara aldrei tekið eftir
því áður, að hann væri svona. Ósjaldan hafði ég
öfundað hann, þegar hann var að ærslast með leik-
bræðrum sínum og virtist bera áhyggjuleysið og
þjáningarleysið ut&n á sér. Strákar hugsa ekki að
neinu marki. Þess vegna held ég, að miklu léttara
sé að vera strákur en fullorðinn maður. Hins vegar
er minnkun að því að öfunda strákinn- sinn og ber
vot: um, að föðurumhyggjan sé ekki á háu stigi. Ég
ætlaði aldrei að gera það aftur — enda öfundaði ég
ekki þennan drang í kvöld. Það kom skyndilega yfir
mig eins og opinberun, að hann væri alls ekki öfunds-
verður.
Venjulega skiptir hún sér ekki mikið af honum
og er ekkert slæm við hann, hún Gréta, konan mín.
En stundum h'eypur illur andi í hana og skapvonzk-
an 3 henni gengur úr hófi fram. Hún verður fólsk og
illskeytt. Ég ætti að þekkja hana, þegar hún er í þeim
hamnum. Auðviíað er al.lt í lagi með mig, það hrín
ekki á mér.---------
„Heldurðu það té eikki öruggt. að við náum tveim-
ur flöskum út úr andskotanum fyrir sextíu kallinn?“
spurði samferðamaður minn. Mér heyrðist eins og
rödd hans kæmi úr fjarska og ég svaraði á meðan
ég hélt áfram að hugsa:
„Jú, ætli það ekki“.
--------Já, ég hafði allt í einu farið að kenna í
brjósti um dier.gmn. Hann hafði stolið poka með
þunkuðum ávöxtum frá konunni á efri hæðinni. En
auðvitað hafði það komizt upp. Það þarf alltaf að
komast upp.---------
„Við voruim helvítis asnar að taka ekki með okkur
nokkra pakka af kaffi til þess að blíðka þá, ef þeir
skyidu vera tregir til að láta okkur hafa tvær“.
Aítur bárust o>-ð hans til mín einhvers staðar langt
að. Markimið leiðarinnar hafði í bili horfið mér sýn-
um eða ég hafði lokað það inni í hugarfylgsnum
mínum og ég varaði honum með áhugalausu jái —
Ég man grelndega orðin, sem hún sagði við hann.
Húu sagði:
„Skammastu þin ekki bölvaður ódámurinn þinn að
ganga í annar.a ír.anna húá og stela! Það ætilar svo
seir. að koma nógu snemma fram í þér sama ótugtar-
eðlið og í honum föður þínum“.
Mér fannst það fram úr hófi fruntalegt af henni að
segja þetta við hann. Hún var þó altént móðir hans.
Nei. andskotinn eigi það,_ sem það náði nokkurri átt
að tala svona við hann. Ég hefði átt að benda henni
á það, ég hefði át>. að segja henni rækilega til synd-
anna. En ég sagði ekki eitt einasta orð. Svona er ég
allt&f of sanngjarn (Eða var það kannske af því. að
mér er alltaf meinilla við siðferðisprédikanir, bæði
að flytja þær og heyra þær fluttar af öðrum?) Ég
hef víst ekki viljsð ergja hana. Því að það eitt er
víst að ég hef dldrei öfundað hana. Aldrei. Og það
mætti nú skrifa rriér það til tekna. Ha, ha, ha.
„Bara að knkKfj&ndinn sé nú ekki í landi“, heyrð-
ist aftur utan úr fi&rskanum frá samferðamanni mín-
um, sem hélt sig ótruflaður við efnið.
Er. það vaT einkennilegt, að þetta, sem hún sagði,
skyidi hafa þau áhrif á drenginn, að hann hrökklað-
ist þegjandi burí frá henni — hann, sem var alltaf
var.ur að rífa kjaft við hana. Og það var eins og
hann væri með þunga byrði á bakinu. —
„Djöfullinn hafi það. sem það dregst úr þér nokk-
urt orð!“ orgaði samferðamaðurinn inn í eyrað á
mér. „Ef þú ætlar að vera eins og rekinn upp í eitt-
hvert andskotans hrútshorn, þá get ég allt eins vel
fengið mér annan róna til að vera með, ég skail bara
rétt segj.a þér það“.
Með ómælishraða sentist ég inn í veruleikann.
Hann stóð við hliðina á mér í líki samferðamannsins.
Og þarna við bryggjU'na rétt fram undan lá þýzki tog-
arir.n, þar sem við ætluðum að kaupa brennivínið.
„Heyrðu, vertu kátur vinur. Ég var bara að hugsa,
fylgja þankanum eftir, sérðu. Þetta er allt í lagi með
brennivínið. Ég var búinn að fá ákveðið loforð fyrir
tveimur á þrjátíu krónur „bokkuna". Og þar að auki
á ég einhverjar krónur fram yfir, ef með skyldi
þurfa“.
Það leyndi sér ekki, að honum geðjaðist vel að
þessari tjáningu. en hann vildi ekki láta sjást, að sér
væri strax runnin reiðin og sagði fyrirlitlega:
„Hugsa! Er nú líka hægt að nota kvarnirnar í
hausnum á þér ti.1 þeirra hluta?“
„Þeir einir eru hér samiankomnir, að þessar hafa
dugað þeim bezt“, sagði ég og hagræddi andlitinu á
þá lund, sem menn gera til að brosa.
Þetta gvar líkaði honum svo vel, að við urðum
sáttir. og ekkert varð framar til þess að draga hug
minn frá hinu eftirsóknarverða markmiði kvöldsins.
---------------------------------- 3. desember 1967
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS