Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1968, Page 13

4SS-foringiar til hans og lærðu honum
síðustu skipun foringjans. Eftir stutt
viðtal sagði hann konu sinni tíðindin.
”Þegar hann kom inn í stofuna," seg-
ir frú Rommel, ”var svo undarlegur
og hræðilegur svipur á andliti hans,
að ég hrópaði strax:”Hvað gengur að
þér? Ertu Veikur?“ Hann leit á mig
og sagði:”Ég er kominn til að kveðja.
Eftir stundarfjórðung verð ég dauður....
Foringinn hefur boðið mér að velja á
milli þess að taka inn eitur eða vera
dreginn fyrir almenningsdómstól. Þeir
færðu mér eitrið.Þeir segja að það sé
aðeins þrjár sekúndur að verka“
Það var lengur. Rommel dó í kvala-
teygjum inni í SS-bifreið. Síðar sögðu
vitni frá því að líkið hefði verið með
einkennilegan fyrirlitningarsvip á and
litinu.
Hann var grafinn með fullri viðhöfn
af hálfu hersins og flokksins, að með-
töldum kransi frá Hitler. Hefði hann
hinsvegar 'getað staðið yfir moldum
Hitlers kynni stríðinu að hafa lokið
um sumarið 1944 þegar Rauði herinn
hafði ekki enn náð fótfestu í Mið-Ev-
rópu. Og heimurinn væri öðruvísi í
dag.
AT HAFNAMENN
Framhald af bls. 7
Þann 14. oktober 1944 komu tveir
„Kona mín er Reykvíkingur, dóttir
hjónanna Einars heitins Péturssonar,
stórkaupmanns og eftirlifandi konu
hans Unnar Pétursdóttur. Við kynnt-
umst samt fyrst á íslendingamóti í
London árið 1951. Þá skildu þó leiðir
í bili. Síðar endurnýjuðum við kynni
okkar og giftum okkur 29. janúar 1955
Þá var ég 29 ára að aldri. Við bjugg-
um fyrst að Tómasarhaga 29. en síðar
að Hjarðarhaga 29. Við eigum tvær
dætur, og er sú eldri fædd 29. septem-
ber 1955, en sú yngri 29. janúar 1962,
eða nákvæmlega á sjö ára giftingaraf-
mæli okkar. Svo ég held, að 29 sé
happatala fyrir okkur hjónin. — Ætli
það endi ekki með því, að við eign-
umst 29 börn“
Og Birgir brosir til skrifstofustjóra
síns.
„Er alltaf mikil eftirspurn eftur Runt
alofnum, svo maður víki aftur að fyrir-
tæki ykkar?“
„Já, og fer vaxandi. Eftirspurnina
geturðu nokkuð markað af því að þótt
við framleiðum nú upp undir 150 ofna
á viku, þá þurfum við fjögurra til átta
vikna fyrirvara til að afgreiða pant-
anir. En við gætum enn aukið fram-
leiðslna, ef við hefðum rekstrarfé til
þess. En lánsfé er illkleift að fá. Það
eru helzt víxlar til skamms tíma en
þeir eru ódrjúgir“
„Hvað hafið þið marga menn í vinnu?“
„Þeir eru svona frá 11-15“
„Þurfa þeir sérmenntun til síns
starf?“
„Nei, ég læt nægja að leiðbeina þeim
sjálfur eftir beztu getu, og það hefur
dugað bezt.
Það sem hefur háð okfcur einna mest,
auk rekstarrfjárskorts, er hinn margvís
legi innflutningur fullunninna ofna,
sem gefinn var frjáls einmitt um það
leyti, er við hófum framleiðslu okkar.
Manni hefur oft ekki veitt af að vinna
14-18 klukkustundir á sólarhring, til að
standast þá hörðu samkeppni. — Hin
Framkv.stj.: Sigíús Jónsson
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason fró Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Ritstj. fltr.: Gísli Sigurðsson
Auglýsingar: Arm Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Útgefandi: H.f Arvakur. Reykjavík
25. febrúar 1968
ranga gengisskráning, sem viðhaldið
var fram í nóverúber siðastliðinn var
íslenzkum iðnaði þung í skauti í sam-
keppni við aðra innflytjendur. Einnig
hafa verkalýðsfélögin oft gert íslenzk-
um iðnaði erfitt fyrir með skammsýnni
kröfupólitík.
En nú, sem gengið hefur verið lagfært
verulega og tollalögin sömuleiðis, þá
hefur aðstrða íslenzks iðnaðar gagnvart
innfluttum, fullunnum vörum batnað.
Þetta hefði mátt vera búið að gera
fyrr, en betra er seint en aldrei“
„En viðvíkjandi rekstrarfjárskortin-
um, hefur þú nokkuð reynt til að fá
lán erlendis frá Birgir?“
„Nei, það hefi ég ekki reynt. Líkast
til er það ekki auðvelt. Ég held það
gæti nú rekstrarfjárskorts í ýmsum
löndum. Það er eins og hver hafi nóg
með sig í þeim sökum.
Annars er ég bjartsýnn bæði á fram-
tíð míns eigin fyrirtækis og eins það,
að þjóðin komist brátt út úr efnahags-
erfiðleikum sínum. Þeir eru tímabundn
ir og stafa mest af því, að við höfum
lifað um efni fram á undanförnum ár-
um. — En það er auðvitað hagsmuna-
mál allra þeirra, sem hafa söluvarning
á boðstólum og þá auðvitað einnig okk-
ar sem rekum iðnfyrirtæki, að kaup-
geta almennings sé allgóð, og því von-
um við auðvitað, að tímabundnir efna-
hagserfiðleikar, sem einnig stafa af
aflatregðu og verðfalli á útflutningsaf-
urðum okkar, verði fljótlega yfirstign
ir.
Og ég er, eins og ég gat áðan bjart-
sýnn í þeim sökum, enda hefur hin
sívaxandi eftirspurn eftir framleiðslu-
vöru minni ekki gefið til kynna rýrn-
andi kaupgetu almennings, né félaga-
samtaka. En að vísu er ég með þá vöru
á boðstólum, sem margir telja sig alls
ekki getað án verið.
Rétt er að geta þess, að við fylgj-
umst mjög vel með öllum tæknilegum
nýjungum, sem varða framleiðslu Runt-
alofnanna. Svisslendingar áskilja sér
rétt til að hafa yfirlit yfir framleiðslu
þeirra aðilja, sem þeir veita einka-
leyfi. Og árlega er haldin ráðstefna í
Svisslandi, þar sem framleiðendur Runt
alofna frá ýmsum löndum koma saman
og bera saman bækur sínar. Kona mín
sat þá ráðstefnu í fyrra. Á þann hátt
fylgjumst við með öllum nýjungum,
sem framleiðsluna varða og getum snið-
ið hana eftir því, sem hagkvæmast þyk-
ir hjá þeim, sem mesta reynslu hafa.
— Þetta er auðvitað mjög mikilvægt,
ekki sízt upp á framtíðina.
„Hvað kosta Runtalofnar í svona til
dæmis þriggja herbergja íbúð?“
„Ég mundi segja svona frá sjö til níu
þúsund krónur. Það er lítill liður í hin-
um mikla kostnaði, sem bygging nýrrar
íbúðar nemur“
„Hvað ráð mundir þú að lokum vilja
gefa ungum mönnum, Birgir, sem hafa
áhuga að leggja út í iðnrekstur, eða
stofna eigin fyrirtæki sem hafa sam-
bærilega þjónustu að markmiði.?
I fyrsta lagi að vera heiðarlegir og
áreiðanlegir í öllum viðskiptum og
standa ávallt við orð sín.
f öðru lagi að mæta fyrstir allra á
vinnustað á morgnana og fara síðast-
ir heim að kvöldi. Og teldi óráðlegt
fyrir þá að vera að rázka í fleiri en
einu fyrirtæki í einu. Þeir eiga að ein-
beita allri sinni orku að einu fyrirtæki.
í þriðja Iagi ráðlegg ég þeim að vera
beinir þátttakendur í vinnu starfsfólks
síns, eftir því sem ástæður leyfa. Það
er mikið atriði að hafa sem nánastan
félagsskap við starfsfólkið, vinna þann
ig traust þess og glæða áhuga þess á
tarfinu.
Og svo í fjórða lagi er auðvita æski-
legt fyrir þá að giftast góðum konum,
sem geta styrkt þá og aðstoðað í starfi
sínu af lífi og sál. — Þar hefi ég haft
lánið með mér.
Ég kveð svo þau góðu og samhentu
hjón með beztu óskum um farsæld í
hinu nýta uppbyggingarstarfi sínu.
Sveinn Kristinsson.
Rósberg G. Snædal:
Hart var þá á Skaga
Okkur verður jafnvel á að brosa ofurlítið að eftirfarandi sögu. Brosleg er
hún þó ekki, en sýnir okkur með átakanlegu dæmi inn í heim hörmunga og
harðræða, sem vetrarharðindi bjuggu fátækri bændaþjóð í landi hér, — já
meira að segja næstu fyrirrennurum okkar.
Veturinn 1880—81 var einn hinn harðasti, sem yfir þetta land hefur gengið,
eða sagan greinir frá. Fylgdist þá flest að: fádæma hriðar og fannfergi, ægi-
legar frosthörkur, svo að fyrir kom að hross helfrusu standandi í haga, og
hafís þakti firði og víkur hér norðanlands, en lagís að sunnan og vestan.
En þegar þannig fraus saman haf og hauður, lokaðist fyrir alla sjávarbjörg,
en breðafannir sléttu'ðu yfir leiti og laut. Hungurvofan elti ólar við menn
og dýr milli fjalls og fjöru.
— Allt var hirt og engu leitt,
eignarréttur litils virtur. —
Pað bar til, mitt í hamförum þessa voðavetrar, að í koti emu yzt norður
á Skaga, andaðist gamall maður. Slíkt væri ekki í frásögur færandi, nema
annað kæmi til. En sakir ótíðar, ófærðar á landi og sjó og kannski fleiri
ástæðum, var ekki unnt að koma líkinu til greftrunar inn að kirkjustaðn-
um Ketu, en þangað var langur vegur og nú torsóttur og fátt um flutninga-
tæki. Ekki var heldur tiltækur trjáviður í kistu þarna á kotinu. Húsakynnin
voru hin bágbornustu í alla staði, a'ðeins ein baðstofunefna, sem naumlega
rúmaði þá, sem lifandi voru. í peningshúsum var einnig full ásett og þar
enginn hvílustaður fyrir líkamsleifar hins framliðna. Það varð því fangaráð
húsbændanna að fara með líkið niður undir fjörukambinn og grafa þar í
fönn, uns önnur og betri ráð biðust. Frostin mundu sjá um að ekki slægi í það,
sem hjarnið hyldi.
En þá voru margir svangir á Skaga, og allt er hey í harðindum. Ekki leíð
á löngu þar til óboðnir og aðgangsharðir gestir leituðu þess sem fönnin fól
og tönn á festi. Komu þar fyrstir refir og hrafnar, en i slóð þeirra rann hinn
minnimáttar vargur, mýsnar, — og enginn má við margnum. Bráðlega varð
heimamönnum það Ijóst, að afgangur gamla mannsins mundi litla grafarró
hljóta I freranum, en skjót ráð yrðu til að koma, ef bjarga átti líkinu frá
varga kjöftum. Nú var sendur hraðboði á fund sonar hins framlíðna en hann
bjó sæmilegu búi ekki allfjarri. Sá brá hart vi'ð, rak saman kistu, setti hana
á sleða, og sótti svo lík föður síns, Flutti hann það síðan í kistunni heim
til sín og geymdi í útiskála.
En Adam var ekki lengi í Paradís. Einhvern dag, skömmu síðar, gengur
bóndi um skálann og sér þá að nöguð eru göt á kistuna, fleiri en eitt og fleiri
en tvö, — og þegar hann gengur enn nær, verður hann þess var að margar
mýs eru þarna á faraldsfæti út og inn um götin, ærið felmtursfullar og
sfcómmustulegar. Vissi hann þá að ekki yrði líkið forvarað fyrir vargi þess-
um, nema að ný og betri ráð kæmu til. En hvað skyldi til varnar verða? Að
lokum hugkvæmdist honum að taka líkið úr kistunni, vefja það brekáni og
böndum og hefja það þannig umbúið upp í skreiðarhjall sinn, með jöfnu bili
frá jörðu og rjáfri. Þannig tókst honum að bjarga því, sem enn var eftir af
gamla manninum, þar til hægt var að koma líkinu inn að Ketu og búa því
hvílu í vígðri mold. í þessu tilfelli hefur mánuður liði'ð frá andláti til
greftrunar.
(Að öllu efni til eftir sögn samtímamanns.)
LE’SBÓK MORGUNBLAÐSINS 13