Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1968, Page 2

Cóði hirðirinn
ar eftirleguféð náði þriðja tugn
um var sýnt, að tæki hann
krónu á kind yrði það of fjár.
mt egar Benedikt rak hóp-
inn af bústnu útigöngufé ofan
hlíðarnar að Hrauni var Sig-
ríður úti stödd, aldrei þessu
vant. Hafði annars ekki lagt
í vana sinn að sitja fyrir gest-
um og gangandi, — var ekkert
gáttagull. Og kalsaveður, enda
kominn vetur. Benedikt varð
starsýnt á ljósan haddinn, brugð
inm í föngulegar fléttur. Bfos-
hýrt augnaráð heimasætunnar
var honum síður en svo and-
snúið. Kímileit bauðst hún til
a'ð hjálpa honum að hýsa
reksturinn — á meðan. Á
meðan hvað? Nú vitanlega
gengur þú í bæinn og þiggur
volgan sopa, maður nýkominn
úr fjallgöngu, anzaði bóndadótt
irin léttmál að baki brosinu
sínu ótrauða. Bræði maður klak
ann úr kömpum setur að
manni, og kulvís álapoi er til
einskis nýtur, gaspraði öræfa-
farinn. Þá fyrst varð blómarós
in í föðurgarði þess fyllilega
vör, að manninum skorinorða
hafði vaxið grön á göngunmi
og lá skel að vöngum. og engu
líkara en að hann með ein-
hverju móti væri horfinn að
baki ísbrynjunnar. Að minnsta
kosti hefur bú unnið þér inn
vænan skilding Bensi minn,
sagði hún — og það fór ekki
fram hjá komumamni, að hún
hlakk-.ði hans •■'•gna Það er nú
svo. anzaði hamingjuhrólfurinn
daufu í dálkinn. Þær fáuskiát
ur sem mig sjálfan vantar af
fjalii fann ég ekki. Fundar-
launin ættu að bæta þér upp
skaðann og vel það, maldaði
málvina hans í móinn. Ég ætti
ekki annað eftir en að fara að
okra á fundvísi minni: ónei
Sigga mín — nóg er nú ?amt.
Glettnin og gáskinn voru
horfin úr augnaráði heimasæt-
unnar. Hún hallaði sér að
manninum önnum kafna andar
tak — snart sem snöggvast var
ir hans innan beittra brúna
klakahellunnar með sínum.
Fyrsti kossinn sem þeim fór í
milli — og sá síðasti. Heit sem
hvorugt mundi rjúfa var gefið
og þegið. Því vitanlega brást
hún bonum ^kki er á hólminn
var komið. Á vori komanda gaf
hún sig góðum manni og gat við
honum börn.
Það hau;t — og hin öll —
hafði Benedikt leitað á vit sval
vinda og rekið erindi sín fjarri
byggðu bóli í skjóli skörulegra
fjalla. Það brást ekki. að á önd
verðri jólaföstu færi hann á
stúfana hvernig sem viðraði.
Reynslan hafði kennt honum að
búa sig út til lengri fjarvistar
en aðeins fárra daga. Og enn-
þá hafði það ekki komið fyrb
að ekki einhvern tíma seinna
á föstunni sæist bóla á dökk-
um dil og gliti sem af hreyf-
ingu í snjóauðninni í átt til af-
réttarimnar heiman af hlaðinu
á Hrauni, og að þar væri kom
inn smalinn ólati með fjárhóp
misjafnlega margfættan, og
skrölti ósjaldan í klakadröngl-
um sem færi þar sjávarskrímsl
eða aðrar óvættir. Og alltaf
urðu heimamenn jafnhissa, og
jafnkátir, og það hvort heldur
'þau áttu nokkra kind í safn-
inu eða enga. Að sú föstugleði
ætti sér fullan fjórðung aldar
að baki höfðu menn ekki áttað
sig á, ekki fyrr en hann sjálf-
ur núna í morgun á leiðinni
að fyrsta náttstað sínum, með
hundinn Leó sitt á hvað í bak
og fyrir, haustgeldinginn Eitil í
eftirdragi, auðteymdan.
Að þessu sinni var Benedikt
ekki sá eini, sem náttaði sig að
Hrauni. Þrír ganglerar af bæj-
uinum í kring sátu þar fyrir
honum, ætluðu að fá að verða
honum samferða að sæluhús-
inu við Fljótið — áttu þar fé
á haustbeit meðan veður og
snjóalög leyfðu. Þetta var
vænn spölur, en hvað Bene-
dikt snerti aðeins áfangi. Og
þetta var á sunnudegi, og hon-
um hafði seinkað um viku. Það
var kátt á hjalla í Hraunbað-
stofunni kvöldið það. Og ekki
síður daginn eftir — hálfgerð
hundakæti. Hann hafði rokið
upp á norðan, blindöskubylur.
Jafnvel þrenninguna langaði
ekki út í annað eins veður.
Börnin hópuðust í kringum
Benedikt, yngsta króann hafði
hann á knjám sér. Allar vildu
meyjarnar! raulaði hann þeim
til dundurs, þuldi þeim annars
sögur og þjóðfræði: kafla úr
Grettlu kunnu þau utanað.
Börnin voru sjö talsins. Elzti
hnokkinn, tuttugu-og-fjögurra
ára, hét Benedikt. Yngri syst-
kinin viku ekki frá næturgest-
inum valkomna. Ætli mér veiti
af aðstoð þinni nafni minn, ef
kríliin ætla með mér út að gá
að Eitli, vék Benedikt eldri sér
að nafna sínum — sem átti til
að spyrja: Þú gleymir vonandi
ekki Eitli nafni minn? —
Gleyma Eitli! . . .
M ánudagurinn kom og
hvarf svo að varla birti í hús-
um inni. Norðankári klakar
nára! raulaði öræfasmalinn fyr
ir munni sér. Á þriðjudag var
veðurhæðin söm, en ekki of-
anfall. Þá héldu Benedikt eng
in bönd. Hann yrði að vera
kominn heim áður en rúsínur-
nar meirnuðu í jólagrautnum,
kallsaði hann. Garparnir úr
nágrenininu töldu úr eftir
mætti — voru ekki því marki
brenndir að aðalástríða þeirra
væri að bryðja gadd á öræfa-
slóðum. En Benedikt lét ekki
letjast. Þeir lögðu af stað fyr-
ir allar aldir.
Það tók þá þann dag allan
og fram á nótt að kafa sig í
áttina að sæluhúsinu við ferju-
staðinn. Fljótið heilsaði þeim
dimmradda úr gljúfri sínu:mið
ur í þeirri ófreskju yrði seint
þaggað. Ferjugæzluma annaðist
bóndinn í Jökulheimum hinum
megin ár, bærinn falinn meðal
hæðardraga, en þeir höfðu
ekki gert vart við sig í síma
og því lítil líkindi til að hann
hefði frétt af ferðum þeirra
eða sinnti þeim.
Miðvikudag, fimmtudag og
föstudag aðstoðaði Bemedikt —
að þeim Eitli og Leó ógleymd-
um — sveitunga sína við að ná
saman fé því, sem þangað til
hafði verið látið sjá um sig
sjálft sunnan fjalls, að kallað
var. Það gekk ekki jafnskaf-
ið og þeir höfðu vonað, veður
ofsinn hafði sundrað safninu,
sumt urðu þeir að grafa úr
fönn. Að áliðnum föstudegi
lög'ðu þeir félagar upp, úr-
vinda af þreytu en útkomu
fegnir, veðrið betra og vax-
andi tungl á lofti: en ekki svo
vel að Benedikt yrði einn í kof
anum. Fimmtudagurinn hafði
komið færandi hendi: mann-
grey að svipast um eftir hross-
um. Bensi sá sig tilneyddan
að hlaupa undir bagga með hon
um — af harðspora og tað-
hröngli gat nann svo nokkurn
veginn getið sér til hvar klaka
stóðið væri niður komið, og
reyndist nærgætur. Að því
amstri loknu var laugardagur-
inn á enda.
Að morgni sunnudags kvaddi
hrossasmalinn. Loks lánaðist
Bensa að standa uppi einrn
síns liðs með ráðuneyti sínu, er
sumir svo kölluðu. En hann
var örþreyttur — farin að
sækja á hann elli, að því er
virtist. Reuhar var Eitill líka
eitthvað dasaður — stóð ekki í
fætur nema þá sund sem það
tók að éta og drekka. Át þó
liggjandi inn í jnilli, Er far
yfir ána bauðst af hendingu,
fyrirvaralaust, bjó Benedikt
um hann í framkofanum,
skrapp sjálfur yfir að Jökul-
heimum: eftir vikustrit á veg-
um annarra veitti honum ekki
af að láta líða ögn úr sér.
IVIánudag og þriðjudag
þraukaði hann í leti og
ómennsku. Að haga sér eins og
híðisbjörn hentaði honum mátu
lega, og ekki laUst við að hann
hefði áhyggjur af Eitli sem ein-
búa. Annar níðhöggur nagaði
við eðlisrætur: hlyti ekki hver
sú kind, sem kynni að hafa
verið á vakki fyrir viku eða
hálfum mánuði, að vera komin
í fönn? Gengi hann síðarmeir
á víðavangi fram á reifi tómt
að öðru en hrsistri eftir maðka
veitu og bernagaðri beina-
grind, gæti hann sjálfum sér
um kennt.
Aðfaranótt miðvikudags
hrökk Bensi upp að óværum
blundi. Inn um glugga lagði
glætu af tungli, en glámur gor
mánaðar reið ekki lengur þekj
um. Benedikt vatt sér fram úr
rúminu, viðaði að sér flíkum
sínum, lagði hönd á bringu
unglingspilts, sem óðara skildi
hvað í efni var. Þeir bjuggust
af skyndingu skarkalalaust,
bundu á sig skíðin á hlaðinu.
Ofan höllin að Fljótinu renndu
þeir sér sem fálkar á slóð flýj-
andi rjúpu. Bátskelina báru
þeir í milli sín spölkorn upp
með ánni, smeygðu sér undir
árar, reru hvað af tók, hrakti
von úr viti, en náðu landi réttu
megin, Benedikt aðstoðaði
fylgdarsveininn og beið á með
ain hann fleytti sér yfir um, að
svo búnu fetaði hann sig upp
brekkurnar, brattgengur: Leó
varð þó fyrstur i áfangastað.
Að hurðarbaki kumraði í haust
geldingnum: allt í himnalagi.
Þegar þann bar að er kunni
að opna hurðina varð fagna-
fundur, enda þótt Leó teldi
bezt við eiga að urra vlð tönn,
en við því brást Eitill svo, að
hann lét hægra horn síga. Þahn
ig var heiðri beggja bjargað pg
frekari áreitni óþörf. Benedikt
gaf bekranum auga, þreif vatns
fötuna, braut á læknum, bar
honum vatn sem bráðum yrði
drekkandi, háraði honum. Eitill
drap snoppu í drukkinn fyrir
kurteisissakir en gerði fóðr-
inu lítil skil, vanhagaði hvorki
um vott né þurrt: teygði vand-
lega úr sér, hristi sig —nálg-
aðist settlega húsbóndann, er
hafði tyllt sér á töðupokann.
Beið Benedikt 'þá ekki lengur
bóðanna, gekk vandlega frá
hurðinni, batt á sig skíðin, hag
ræddi dótinu á herðum sér:
lagði af stað leiðina fomkunnu
með Leó í fararbroddi, forystu
sauðinn á hælum sér. Svalur
var hann enn á norðan en logn
að kalla, frostið napurt en ekki
nístandi. Þrenningin fór sér að
engu ótt, alvanir ferðagarpar.
Frá því Bensi stakk kolli út
um bæjardyrnar á Jökulheim-
um hafði stjörnuhjólið unnið
á fjórðung úr snúningi, sá
hann út undan sér. Loks var
hægt að draga andann: ein-
mana en ánægjuleg athöfn fram
undan — ekkert sem amaði hug
ann. Það værf þá helzt hver
taka myndi við af honum? —
Hver svo sem það yrði — betri
félaga en Eitils og Leós var
ekki unnt a'ð óska honum. Mönn
um láu á stundum lúalega orð
til sauðskepnunnar og sepp-
ans. Bendikt brosti í kampinn,
vissi betur.
Stjörnumar bliknuðu er birta
tók. Útlínur fjallanna skýrðust
þó síður en svo: og er hægur
andvari hóf leik að fisléttu föl
inu hurfu þær með öllu. Áður
varði sá þrenningin ekki út úr
augum, iinnilukt sem milli
veggja í kafaldskófi. Þegar
svo viðraði varð röðin önnur:
fremstur Benedikt, þá Eitill:
Léó rak lestina. Það átti
að heita dagur á lofti: þeir
urðu lítið við hann varir. Mark
ið fram undan var kofatetur
eða öllu heldur greni með
hlemm yfir opinu: Benedikt
hafði grafið sér það í rofa-
bakka um það bil miðsvæðis.
Framh. á bls. 10

2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
7. júlí 1968