Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1968, Síða 11

frskt kaffi. Til þess að
búa til ósviki'ð írskt kaffi
þyrftum vio að hafa ósvik
in írsk kaffiglös, sem eru
há glös á fœti. En í staðinn
getum við notað teglös eða
háa kaffibolla. Hinsvegar
þurfum við að hafa viský,
helzt írskt viský, púður-
sykur (það er allt í lagi
þó að hafa hvítan strásyk-
ur) og dttlítinn rjóma. Og
þá byrjum við að búa til
írskt kaffi.
I hvert glas setjum við
tvær fingurbjargir af viský
og tvær teskeiðar af sykri.
Þá er að hræra vel í þessu
og hella sdðan í glasið
heitu sterku kaffi, þar til
eftir eru 2—3 cm að rönd-
inni. Þá grípum við rjóm-
ann og skeið og látum
rjómann renna hægt eftir
bakhlið skeiðarinnar ofan
í kaffið. Á rjóminn þá ekki
að blandast kaffinu. Og
þá er drykkurinn tilbúinn.
Kósakkablóð.
Næst sjáum við hverrlig
kósakkar bjuggu til kaffi
í gamla daga, eftir því sem
okkur er sagt. í uppskrift-
inni okkar segir að mjög
sé viðeigandi að leika
hljómplötu með Don Kó-
sakkakórnum me'ðan þessi
tegund kaffis sé borin
fram, það geri áhrifin enn-
þá sannari og rómantísk-
ari.
En uppskriftin er þessi.
Við hellum upp á sterkt og
gott kaffi og bætum síðan
í það jafn miklu magni af
rauðvíni. Látum síðan suð-
una rétt koma upp og
hellum í teglös. Þá er loks
bætt við einu staupi af
vodka í hvert glas. Örv-
andi drykkur, vissulega.
Hollenzkt kaffi.
Enn ein tegund af kaffi,
blönduðu áfengi. Við tök-
um stóra bolla fyllum að
hálfu með sterku kaffi,
bætum síðan í líkjör eftir
smekk, sérstaklega er mælt
með eggjalíkjör. Þá setjum
við dálitla slettu af þeytt-
um rjóma ofan á og skreyt
um méð fínmöluðu kaffi-
dufti og kakói.
Mörgum þykir gott að
blanda saman kaffi og
kakói. Til er uppskrift,
sem nefnist „Mokkakaffið
hennar ömmu“ mjög ein-
föld. Þar er blandað saman
sterku kaffi og jafnmiklu
af löguðu kakói og stund-
um notaður þeyttur rjómi
með. Frá Brazilíu er til
önnur uppskrift þar sem
súkkulaði er brætt í kaffi,
bætt í miklum sykur (eftir
smekk þó) og örlitlu salti.
Þetta er látið sjóða upp
og stöðugt hrært í, síðan
bætt í jafnmikilli mjólk og
kaffið var, og suðan látin
koma upp á ný. Þess þarf
að gæta að hræra í á méð-
an. Sumir segja að gott
sé að bregða rjómaþeytara
í drykkinn smástund, svo
að hann freyði dálítið, áður
en honum er hellt í boll-
ana.
Við skulum ljúka þessu
spjalli um kaffið með
góðri uppskrift af Iskaffi,
enda heppilegasti tíminn
fyrir það núna. Þó er þetta
alltaf skemmtilegur réttur
að bera fram og hressandi
drykkur jafnt vetur sem
sumar.
ískaffi: (Café frappé).
4—5 glös. 6 dl sterkt
kalt kaffi, 1 1/2 dl rjómi,
3/4—1 dl sykur. Blandið
þessu saman og hellið í
form og stingið í frystihólf
ið. Þar er blandan látin
stífna en síðan er henni
skipt í glösin, — há, kæld
glös, og skreytt með þeytt-
um rjóma. Má ætla að
fari 1—1 1/2 dl af rjóma
á þennan skammt. Borið
fram strax og borðað með
skeið eða, sem er ennþá
skemmtilegra, sogröri.
CROISET
Framh. af bls. 7
Heimili Croisets.
Við útidyrnar á heimili Croisets í
Utrecht er nafnspjald, sem einungis
stendur á: GERARD CROISET. En svo
kunnur er hann í borginni, að ef ein-
hver ætlar að heimsækja hann og gef-
ur bifreiðastjóranum götunafn og núm-
er, segir bílstjórinn venjulega Croisets
hús?
Þetta er þriggja hæða hús á rólegum
stað nærri bugðóttum, gömlum skurði.
Hann býr þarna með þremur sonum sín-
um og dóttur, sem gift er tónlistar-
manni. Húsið er með sjónvarpi og búið
öllum þægindum og veggir þaktir af
olíumálverkum eftir son hans, sem um
stund dvaldi við prentlistarnám í Par-
is.
Croiset talar hollenzku, þýzku og of-
urlítið í ensku. Hann reykir hvorki né
drekkur nema einstöku sinnum létt vín,
en mjólk. þykir honuim þó betri. Yfir-
leitt gengur hann heldur hirðuleys-
islega til fara, venjulega í ljósum föt-
um og sportskyrtu. Enda þótt foreldr-
ar hans ynnu bæði við leikhús og bróð-
ir hans sé 1-eikari, kiemiuir hann þangað
aðeins örsjaldan, gefur sér ekki tíma til
þess. Hugurinn snýst einvörðungu um
starf hans. Hann er nokkuð ákaflynd-
ur og eirðarlaus, þykir gaman að ferð-
ast, en dvelur þó hvergi lengi í senn.
Einu sinni sem oftar var hann á
ferðalagi með dr. Tenhaeff og komu
þeir á stað, þar sem var undrafagurt
landslag. Prófessorinn fór að dást að
umhverfinu og vildi nema staðar og
stakk upp á því að þeir tækju sér þar
dálitla hvíld. En Croiset gaf því lítinn
gaum og sagði: „Hérna sá ég í gær ýms-
ar sýnir.“ Þannig er hann stöðugt upp-
tekinn af sínu innra lífi, og gefur sér
stundum varla tíma til að borða. Hann
getur verið einþykkur með köflum og
barnalegur í aðra röndina, en er þó jafn
framt gæddur ýmsum aðlaðandi eigin-
leikum barnsins. Hann er einlægur og
vill gera þeim til geðs, sem honum þyk-
ir vænt um og gengst upp við lofsyrði.
Það er ekki hægt að vera honum reið-
ur til lengdar, segir dr. Tenhaeff.
Landar hans líta á hann sem eins konar
Nostradamus Niðurlanda.
Munu haefiileikar hans geta
orðið lykill að leyndardómum manns-
hugans og stuðlað að lausn alheimsgát-
unnar?
Hver sem dómur sögunnar verður, er
það víst, að hann hefur leyst fleiri
vandræði samtímamanna sinna en nokk-
ur ofviti annar. Hann hefur vakið að
nýju áhuga Evrópumanna fyrir hug-
skynjunum. Frá því Brezka sálar-
rannsóknarfélagið var stofnað upp úr
1880, hefur aldrei verið meiri vakandi
áhugi fyrir rannsókn á undrahæfileik-
um mannssiálarinnar en nú né skilnin.g-
ur á því, hvaða gerbylting í heimsskoð-
un sú rannsókn kann að valda.
Verða nú tekin nokkur dæmi um hug-
skynjanir hans.
Prófessorsdóttirin, sem týndist í Kan-
sas.
Carol hét hún, hávaxin og aðlaðandi
tuttugu og fjögurra ára gömul stúlka,
dóttir háskólakennarans Walter E.
Sandelius og konu hans, sem bjuggu að
1120 Missisippi stræti, Lawrence í Kan-
sas. Hún hafði fengið taugaáfall og
dvalizt um tíma í sjúkrahúsi í Topeka
í Kansas. Hinn 18. október 1959, hvarf
hún af sjúkrahúsinu og gat enginn gert
sér í hugarlund, hvað af henni hefði
orðið. Lögreglan í bænum leit-
aði að henni árangurslaust.
Faðir hennar, sem kennt hafði stjórn-
lagafræði við háskólann í Kansas um
fjörutíu ára bil og var í háskólaráðinu,
var ekki líklegur til að rasa fyrir ráð
fram. Hann hafði á sínum tíma fengið
Rodes-níámsstyrk, tekið próf við Ox-
ford háskóla á Englandi og við Brook-
lin stofnunina í Washington og verið
formaður nefndar, sem endurskoða átti
stjórnskipun í Kansas-fylki.
„Auðvitað vorum við hjónin ákaflega
áhyggjufull, þegar lögreglunni tókst
ekki að finna Carol,“ sagði dr. Sande-
lius við rithöfundinn Jack Harrison
Pollack, sem segir frá þessum atburði
í bók sinni um Croiset. „Ljósmyndum
af Carol hafði verið dreift um allt Kan-
sas og nálæg fylki. Og eins og vant er
að vera, fengum við flugufregnir hing-
að og þangað að, frá fólki, sem þótt-
ist hafa séð Carol í þessari borg eða
annarri. Við ókum mörg hundruð mílur
til að reyna að hafa upp á henni, en
allt kom fyrir ekki. Hún var horfin,
eins og jörðin hefði gleypt hana, og lét
hvergi eftir sig nokkurt spor.“
„Þegar þannig var liðinn hálfur ann-
ar mánuður, vorum við foreldrarnir
reiðubúin að grípa til hvers konar ör-
þrifaráða. Ég hafði einhvern tímann
lesið eitthvað um prófessor Tenhaeff og
tilraunir hans mieð Croiiset, og hvern-
ig þeir hefðu stundum hjálpað lögregl-
unni í Hollandi að hafa upp á týndu
fólki. Mér þótti rétt að reyna þetta.
engu var að tapa.“
Svo gerðist það seinni hluta dags
hinn 11. desember, að dr. Sandelius sím-
ar til dr. Tenhaeffs í Utrecht, um það
bil 7800 km vegalengd, og spyr: „Hefur
herra Croiset niokkru sinni reynt að
ráða fram úr annarri eins gátu og þess-
ari um hvarf dóttur okkar, þótt aðeins
sé talað við hann í síma?“
„Komið hefur það fyrir," svaraði dr.
Tenhaieff á reiprennandi ensku. „Get
ur þú símað aftur á morgun kl. 3 síð-
degis eftir y'kkar tíma, sam er kll. 10 ár-
degis hjá okkur. Þá skal ég sjá um að
Croiset verði hér viðstaddur í rann- •
sóknarstof nuninni. “
Daginn eftir fór fram 20 mínútna sam-
tal milli prófessorsins í Kansas og Croi-
sets og var dr. Tenhaeff túlkur.
Fyrsta spurning Croisets var þessi:
„Er nokkur á í nánd við sjúkrahúsið,
þar sem dóttir þín dvaldi?“
„Já,“ s varaði faðirinn. „Kansas-áin
er þar rétt hjá.“
„Ég sé dóttur þína hlaupa yfir stóra
grasflöt og síðan fara yfir brú. Nú er
hún stödd þar sem eru verzlunarbúðir
og í grennd við þær stórt vatn með
bryggjum þar sem margir smábátar
eru. Ég sé hana fara eitthvað í vöru-
bíl og svo í stórum rauðum bíl.“
„Er hún enn á lífi?“
„Já, og berðu engar áhyggjur út af
henni. Að liðnum sex dögum muntu
heyra eitthvað meira um hana. En
gerðu svo vel að senda mér í flugpósti
mynd af henni og vegakort yfir Kan-
sas og nærliggjandi fylki.
Sex dögum seinna, hinn 17. desember,
kl. 8 gekk dr. Sandelius að símanum í
íbúð sinni til að tala við Tenhaeff pró-
fessor og Croiset eins og ákveðið hafði
verið. En þegar hann var að lyfta upp
talfærinu varð honum litið inn í dag-
stofuna og sá þá sér til undrunar, að
Carol sat þar í sófanum.
„Þetta var bezta jólagjöfin, sem við
hjónin gátum fengið,“ sagði prófessor-
inn er hann símaði til Utrecht til að
skýra frá þessum gleðitíðindum." Ég
vi'lidi að prófessor Teníhaefif og herra
Croiset yrðu hinir fyrstu utan fjöl-
skyldunnar að frétta um þetta“.
Allt, sem Carol sagði foreldrum sín-
um seinna um ferðalag sitt, kom alveg
heim og saman við það, sem Croiset
hafði séð. Hún hafði fengið þá hug-
mynd, að sér mundi fyrr batna, ef hún
færi af sjúkrahúsinu. Hún hafði hlaup-
ið yfir grasflötina og farið á brúnni
yfir ána. Eftir að hún kom út á Kansas-
þjóðveginn, sem liggur rétt hjá Topeka,
komst hún í stóran rauðan bíl með tveim
ur hermönnum frá Topekaflugvellinum.
En er hún sagði þeim, að hún hefði
hlaupizt á brott að heiman, létu þeir
hana út úr bílnum í Suður-Kansas.
Skömmu seinna tóku roskin hjón hana
upp af götu sinni, en þau voru á suð-
urleið. Unnu þau við sýningar gaman-
leikja í smábæjum og þorpum og ferð-
aðist Carol með þeim. Þetta voru vin-
gjarnleg hjón og hjálpaði hún þeim til
við leiksýningarnar. Hafði hún að vísu
safít beim, að hún væri farin að heim-
an, en ekki gefið þeim upp rétt nafn
sitt.
Sama kvöldið, sem faðir hennar tal-
aði við Croiset, var hún stödd í borg-
inni Corpus Christi í suðaustur Texas
rétí við Mexico flóann. Þar voru marg-
ir hraðbátar bundnir við bryggjur,
skammt frá verzlunarhverfinu. Sögðu bá
hiónin við Carol: „Mundi nú ekki vera
gaman að vera heima um jólin hjá
pabba og mömmu?“ Carol játaði þvi, og
pau gáfu henni peninga fyrir íarl meo
langferðavagni. Kom hún til Lawrence
snemma morguns þann 17. desember,
hæfiilega snemma til þess að rætast
mætti spásögn Croisets, að þau mundu
„heyra eitthvað ákveðið frá henni eftir
sex daga.“
„Herra Croiset kórónaði skyggnilýs-
ingu sína með þessari nákvæmu forspá,
sagði dr. Sandelius að lokiuim. Að vísu
nefndi hann ekki Corpus Christi á nafn,
en lýsing hans á staðnum, þar sem hún
var stödd á þessu augnabliki kom alveg
heim og saman. Ég hef það á tilfinn-
ingunni, að ef hann hefði verið búinn að
fá myndina af Carol, bréf frá okkur og
vegakortin, mundi hann hafa getað gef-
að ýmsar frékari upplýsingar. En nú var
dóttir okkar komin heim, eftir þessa
sex daga eins og hann hafði sagt, og
var því ekki þörf á frekari upplýsing-
um.
„Ég hafði lengi haft grun um að eitt-
hvað væri til í því, sem kallað er hug-
skynjanir (ESP). Nú veit ég það.“
Beinið úr Mannætuhelli.
Gerhard Croiset hefur ekki aðeins
aðstoðað lögregluna í leit að týndu
fólki og með því að upplýsa glæpamál,
hann hefur líka aðstoðað lærdómsmenn
með því að gera grein fyrir torráðnum
steingervingum og ævagömlum handrit-
um. Frá einu slíku atviku segir dr. Mar-
ius Vailiklhoiff, kennari við Witwaters-
rand háskólann í Johannesburg og for-
seti Suður-Afi'íku sállarrannsóknarfé-
lagsins.
Dr. Valkhoff var staddur í sálarrann-
sóknarstofnuninni í Utrecht 17. desem-
ber árið 1953 hjá prófessor Tenhaeff.
Á borðinu hjá þeim voru ofurlitlar
öskjur með smásteinum, en inn á milli
þeirra var dálítil beinarða, sem þó var
erfitt að koma auga á, því að hún bar
líkan lit og steinmolarnir í kring um
hana. En þegar Croiset kom inn i stof-
una, gekk hann strax að borðinu og var
eins og beinið drægi hann að sér eins
og segull.
Croiset var í svo miklu uppnámi, að
hann gleymdi að heilsa. Það var eins
og hann væri í hálftranci, þegar hann
kom inn. Hann tók beinörðuna undir
eins úr öskjunum.
Dr. Valkhoff hafði fundið þetta litla
steinrunna bein í hinum fræga Mann-
ætuhelli í grennd við Mamathes í Bas-
utolandi. „Það var ekkert við beinið
sem gæti bent til þess, hvaðan það væri
upprunnið," segir þessi lærdómsmaður
frá Suður-Afríku, „og við sögðum ekki
orð um það. Beinið gæti hafa verið
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H
7. júlí 1968