Lesbók Morgunblaðsins - 22.09.1968, Blaðsíða 4

Vinur minn, sem aldrei brást
eða að minnsta kosti sjaldan,
þér gef ég þetta bréf — eða
brot, hvað sem þér þóknast að
kalla það.
Skyldirðu muna þegar ég
leitaði til þín í fyrsta sinn. Þá
var ég bara fjögra ára. Ég var
í bláu síðu pilsi, hvítum hálf-
sokkum, gljáandi lakkskóm og
stóran hvítan borða hafði ég í
hárinu, aem þá var ljósgult og
hrokkið.
Þú sagðir: Mikið ertu falleg
og mikið ertu fín!
Þá dansaði ég fyrir þig lengi
og piisið mitt þyrlaðist í allar
áttir. Þú vanst glaður og brost-
ir til mín. Þá var nú gaman. —
Þú ert áreiðanlega búin að
F. Careía Lorca:
Malagaljóð
Inn og út
gengur dauðinn
á kránni.
Þræða svartir hestar
og skuggalegir menn
hinar djúpu götur
gítarsins.
Og þefur af salti
og af konublóði
er í sóttheitum ilmi
hafsins.
Inn og út
gengur dauðinn,
gengur út, gengur inn
dauðinn
á kránni.
Geir Kristjánsson þýddi.
BMOT
SMÁSAGA
eftir Unni Eiríksdóttur
gleyma þegar óg kom til þín í
bleika blúndukjólnum mínum
nýja, óhrein frá hvirfli tii ilja
af því að ég datt í drullupoll,
ég var með tárin í augunum,
en þá brostir þú út í annað
munnvikið og sagðir: Uss, hún
mamma þín þvær kjólinn og
hann verður aftur eins og nýr.
Þú hafðir á réttu að standa,
hann varð alveg eins og nýr
aftur. Hvað ég varð fegin!
En þegar ég var tólf ára og
kom til að sýna þér nýju blúss
una og þrönga pilsið, það hlýt-
urðu að muna ég var svo reið
að ég sló þig með flötum lóf-
anum, en ég iðraðist strax eft-
ir það, því máttu trúa. Því það
var ekki þér að kenna hvað ég
var ljót, með alltof svera fætur,
langan háls og andlit þakið
freknum. Svo ég tali nú ekki
um hvað pilsið fór mér illa,
blússan var sæmileg.
Seinna kom ég til þín og
sýndi þér fermingarkjólinn. Ég
var ljót í honum, hræðileg. Mj.ó
eins og kústskaft, skolbrúnt
hárið í ótal hringum og lokk-
um. Kjóllinn var svo sem nógu
fallegur og hárgreiðslan, það
var bara ég sem var ljót. Strák
arnir sáu áreiðanlega hvað ég
var ljót. Enda gerði ég mér
fulla grein fyrir því á ferming-
ardaginn minn að ég var dæmd
piparmey.
Þú neyndir að hughreyeta
mig, og það var ósköp fallegt
af þér, en því miður gat ég
ekki trúað þér. — Ég kyssti
Nonna þegar ég var fimmtán
ára, nei, það var hann sem
kyssti mig. Á bak við brauð-
búðina í portinu. Það var á
björtu maíkvöldi og ég varð al
veg hissa og gat ekkert sagt.
Hann sagði heldur ekki neitt,
en hann fylgdi mér næstum
heim að húsdyrunum mínum.
Ég hljóp beint til þín til þess
að spyrja hvort ég hefði ekki
breytzt, mér fannst ég eitthvað
öðruvísi.
Þú sagðir ekki mikið, minnt-
ist lítillega á að það væri kom-
inn nýr bjarmi í augun á mér
og freknurnar væru heldur að
mirmka. En þá tók ég allt í
einu eftir einu: Brjóstin á mér
voru farin að bunga út í peys-
una, allir hlutu að sjá það. Mér
fannst það gaman þó ég væri
feimin við það í aðra röndina.
Og nú var ég búni að fá allra
snotrustu fætur. Ég dansaði
svolítið fyrir þig, ofurlítinn
tangó og ég lét mig dreyma
hjá þér. Já, ég dansaði við
Nonna á hverju balli þetta sum
ar og kyssti hann stundum. En
um haustið hættum við að hitt-
ast. Af hverju? Ég veit það
ekki. Kannski veit Nonni það
ekki heldur. —
Eigum við að rifja upp þeg-
ar ég var sautján ára? Því
ekki það? Mannstu, ég kom
ekki heim fyrr en klukkan sex
inn morguninn? Fór beint til
þín. Þá varstu nú góður. Þú
sagðir: Það var ekki ljótt, það
var rétt og fallegt. Þú ert fall-
eg stúlka, og dökkhærði pilt-
urinn sem ég sé í augunum á
þér er líka fallegur, ungur og
hraustur. Þú mátt vei gera
þetta aftur, þú átt þig sjálf.
Æ, hvað ég var fegin!
Alltaf ertu sá vinur, sem
bezt reynist í gleði og sorg. —
Ég veit þú mannst þegar ég
kom til þín grátandi af því
strákurinn, sem ég hélt ég væri
trúlofuð, fór að vera með ann-
arri stelpu, án þess að gefa
mér nokkra skýringu. Lét bara
sem ég hefði aldrei veri'ð tiL
Tárin streymdu iátlaust heila
nótt og þú vaktir roeð mér. Nef
ið á mér var eldrautt, andlitið
bóligið, ég var hörmuleg. Samt,
um morguninn sagðir þú mér
að þvo nú andlitið úr ísköldu
vatni og taka fram öll kremin
mín og fegrunaráhöldin, fara
svo í vinnuna einis og ekkert
og það tókst. Reyndar þurft-
irðu að hugga mig og stappa
í mig stálinu að minnsta kosti
hálfsmánaðartíma, en þá fór
allt að lagast. Enginn hafði svo
sem farist, hvorki heimurinn né
ég! Ég sýndi þér marga nýja
kjóla, nýjar hárgreiðslur og
trúði þér fyrir litlu elskulegu
ævintýrunum mínum. Þú skild-
ir mig alltaf. —
Giftingardaginn minn munum
við áreiðanlega bæði. Hvíta
kjólinn, hvíta síða slörið, blóm-
vöndinn og manninn sem stóð
við hliðina á mér. Við brostum
öll, Ijómuðum, hann, ég og þú,
vinur minn. En hvað við vor-
um hamingjusöm, öll þrjú!
Svo kom ég til þín oft og
sýndi þér hvað ég var búin að
fá stóran maga! Þú var ég að
bíða eftir stelpunni sem dans-
aði ballett innan í mér. Ég
fékk stóra brúna bletti í and-
litið, og ég var hreint ekki lag-
leg mánuðina þá!
En þú sagðir: Vist ertu fall-
eg, og á eftir verður þú enn þá
fallegri.
Það var nú elskulegt af þér
að segja þetta. Já, ég er búin
að sýna þér og segja margt,
sem 'enginn annar veit.
Ballettdansmærin mín reynd
ist vera snaggaralegur strákur
og ég var stolt af honum. Sýndi
þér hann oft og þú hrósaðir
honum ævinlega. Enda átti
hann það sannarlega skilið.
Einniig börnin þrjú, sem á eftir
komu.
Ætti ég kannski að hætta
hérna og ekki rifja upp fleira.
Nei, ég ætla að segja þér allt,
mér finnist það betra. Ég kynnt
ist listmálara, þá var ég orðin
þrjátiu og fimm ára og þóttist
svo sannarlega vera orðin ful'l-
orðin, enda sáum við bæði, þú
og ég að örsmáar hrukkur voru
að fæðast kringum augun og á
enninu. Og ég þurfti að hafa
talsvert fyrir því að halda hár-
inu ljósgulu.
Hvað um það. Listmálarinn
var svolítið hrifinn af mér
samt og ég af honum. Hann
hafði heitt blóð og leiftrandi
augu. Talaði um margt, sem mér
var nýstárlegt. Og hann elsk-
aði svo fallega._ Eg sagði þér
einum frá því. Ég mátti til. Ég
hélt ég væri sek. En þá sagðir
þú: Nei, þú ert ekki sek, þú
elskar, finnst þér það ekki gott?
En láttu engan, engan vita
neitt.
Þér einum sagði ég allt, þetta
stutta sólarsumar. Og hjá þér
grét ég svolítið þegar hann fór
til annars lands. —
Á ég að tala um þetta bros-
lega þegar ég var fjörutíu og
níu ára? Þegar ég keypti lit-
skrúðugu kjólana, augnskugg-
ana fjólubláu og eldrauða vara
litinn og vildi alltaf vera á
dansleikjum, málverkasýning
um, kaffihúsum. Og beið guðs-
langa dagana eftir nýjum ást-
um, nýjum ævintýrum. Ég, sem
átti ágætismann og uppkomin
börn. Ég hef eiginlega bæði
skömm og gaman af þessu tíma
bili, núna þegar það er liðið
hjá. Þú stóðst með mér, þú
einn skildir mig. Varaðir mig
við of skrautlegum kjólum, of
mikilli málningu á andlitið. Þú
bentir mér á það mjög varlega
þá, að ég var orðin helzt til
feitlagin, helzt til gömul til
þess að taka þátt i ævintýr-
um æskunnar. Ég vissi að þú
hafðir á réttu að standa, en —
ég gat ekki hlýtt þér. Ég mald-
aði í móinn. Þú gerðir þá ekki
annað en brosa góðlátlega, og
einu sinni hvíslaðir þú að mér
ofurlágt: Þetta líður hjá, vina
mín. — Og það leið hjá.
Nú stend ég frammi fyrir
þér, gömul, orðin langamma.
Maðurinn minn er löngu dáinn.
Ég er búin að fá snjóhvítt hár
og ótal hrukkur, klæði mig í
látlausa kjóla eins og þú sérð.
Ég les talsvert, prjóna föt á
barnabörnin mér til dundurs,
hlusta á útvarp og stundum fer
ég í leikhús og fjölskylduboð.
Allt er harla gott. Engir storm-
ar, engin tár, timinn líður
hratt, miklu hraðar en áður.
Allir sem eru ungir og hraustir
hafa mikið að gera. Lítill tími
til að heimsækja gamla konu.
Það gerir ekkert til. Því ég
veit ieitt: Þú bregst mér aldrei,
spegill, gamli tryggðarvinur.
Og þú segir ekki frá neinu.
Helzt vildi ég að þú færir með
mér ferðina síðustu í kistunni
hvítu. Það verður nú víst ekki,
það er ekki siður.
En ég kveð þig áður en ég
fer, þótt ég kveðji kannski
engan annan. Því þú varst mér
tryggastur allra, huggari, ráð-
gjafi — og stundum svolítill
háðfugl, og það skipti kannski
mestu. —
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. sept. 1968