Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.1968, Blaðsíða 8

ir jafnaldrar mínir. Ég bjó á
hægri bakkanum, og það kom
fyrir, að maður brá sér eftir
vinnutímann yfir ána og upp
á Montparnasae til þess að hitta
kunningjana. Andrúmsloft og
daglegt líf í hverfum lista-
Halla Bergs
manna er frjálsara og einfald-
ara en í hverfum viðskiptalífs
og broddborgara kringum
Stjörnutorgið, þar sem ég bjó.
Árið 1951 var ég ritari í
sendinefnd íslands á allsherjar-
þingi S.Þ., sem þá var haldið í
París. Það var áður en aðal-
stöðvarnar voru byggðar í New
York“
„Þú varst með Halldóri Lax-
ness og konu hans við Nóbels-
verðlaunaafhendinguna 1955.
Var þá ekki sælt að vera ís-
leodingur?"
„Jú, því gleymir enginn fs-
lendingur, sem var viðstaddur.
Sú ferð var í alla staði ógleym-
anleg. Það er heldur ekki hægt
að hugsa sér ánægjulegri fé-
lagsskap en að ferðast með þeim
hjónum. Og ég hafði þá ánægju
að eiga eftir að fyigjast með
þeim í hnattreisuna. Sú ferð
var eitt samfellt ævintýri. Ég
fór með þeim sem einkaritari
Laxness.
„Nú, þetta var árið 1958. Hef
urðu svo verið hér við utan-
ríkisþjónustuna síðan?“
„Nei, ekki allan tímann. Ég
dvaldist í Oxford um tíma og
seinna í Caen í Frakklandi.
Gerði þetta til að hressa upp
á málakunnáttuna. Ég hafði
gaman af að setjast á skóla-
bekk eftir svona langt hlé og
naut þess svo sannarlega að
vera laus við skrifstofustörfin
urn tíma. í fyrrasumar fór ég á
námskeið fyrir útlendinga í
Austurríki og rifjaði upp þýzk
una. Það er alveg nauðsynlegt
að gera þetta öðru hverju, og
kemur að miklu gagni í starfi.
Á síðustu árum hef ég starfað
um tíma í París, Kaupmanna-
höfn Stokkhólmi og New
York en lengst af hér heima.“
„Og nú hefurðu enn verið
hækkuð í tign. þú ert orðin
fulltrúi í utanríkisráðuneytinu,
er það ekki?“
„Jú, þeir hafa líklega verið
orðnir úrkula vonar um að
losna nokkurn tíma við mig, svo
þeir hafa neyðzt til að setja
mig í þetta“.
„ En þar með er tekið fyrir
utanferðir?"
„Nei, ég geri ekki ráð fyrir
þvi. En störfin eru nú sjálf-
stæðari og veita mér þar af
leiðandi meiri ánægju. Mér líð-
ur mjög vel hvar sem ég er,
ég hef notið þess að ferðast. en
ég nýt þess einnig að vera hér
heima.“
*
Sumir kunna að notfæra sér
tækifærin, aðrir ekki. Og Elsa
Guðjónsson er vissulega í hópi
þeirra fyrrnefndu. Þegar hún
tók stúdentspróf, var hún heit-
bundin og var mannsefni henn-
ar Þór Guðjónsson við nám í
Seattle, Washington, paradís-
inni við Kyrrahafsströnd.
— „Ég hóf nám í B.A. deild-
inni hér heima um haustið," seg
ir Elsa, „en strax fýrir áramót-
in gafst mér kostur á að fara
til náms í Bandaríkjunum, þar
sem ég settist í sama háskóla og
Elsa Guðjónsson
Þór. Ég hafði alla tíð haft gam-
an af hvers konar hannyrðum
og valdi mér námsgrein að
nokkru með tilliti til þess. Að
þremur árum liðnum lauk ég
prófi í heimilishagfræði (Home
Economics), með sérgrein í tex-
tilfræði, sama vor og Þór, sem
nú var orðinn eiginmaður minn,
lauk sínu námi.“
Á þessum þremur árum hafði
stríiðið geisað látlaust, en þess
gætti lítið á Kyrrahafsströnd-
inni. Að vísu flugu japanskar
flugvélar nokkrum sinnum inn
yfir ströndina, og Seattle hefði
orðið eitt þeirra fyrsta skot-
mark ef stríðið hefði breiðzt út
yfir til Ameríku, vegna hinna
stóru flugvélaverksmiðja í borg
inni. f þann mund sem ungu
hjónin voru á heimleið yfir
Bandarikin þver, komst friður
á, og þau sigldu heim án þess
að vera ógnað af óvininum.
— „Fyrstu árin eftir heimkom
una starfaði ég ekki mikið ut-
an heimilis.. Þó vann ég við
hanidavinnudeild Kennaraskó'l-
ans, þegar hún var stofnuð,
kenndi þar vefjarefnafræði og
tók saman handbók í þeirri
grein. En ég hafði mikinn áhuga
á gömlum útsaumi og búning-
um, og hér heima lágu fyrir
mörg heillandi rannsóknarefni.
Ég fór að grúska, og til þess
að treysta undirstöðuna sótti ég
fyrirlestra í íslandssögu við Há
skóla íslands í nokkur ár.“
Árið 1960 fór eiginmaður
EIsu utan til frekari vísinda-
starfa. Þá greip hún enn tæki-
færið, hún og börnin þrjú fóru
með, og öll fjögur settust þau
á skólabekk. Allir tóku til
hendinni, og þegar fjölskyldan
sneri aftur heim að ári liðnu,
voru börnin orðin talandi á
enska tungu og Elsa með M.A.
prófið upp á vasann.
Og nú er ég komin í fasta
vinnu sem safnvörður við
Þjóðminjasafn íslands og get
einbeitt mér að áhugamálum
mínum,“ segir hún. Börnin eru
orðin stór, það yngsta 17 ára,
og þarfnast mín ekki eins og
áður. En mér finnst ég alltaf
vera í tímahraki. Undanfarin
ár hef ég fengizt talsvert við
að kynna gamlar íslenzkar
hannyrðir og kvenbúninga á
innlendum og erlendum vett-
vangi, en þótt kynningarstarf-
ið sé bæði skemmtilegt og að
mínu áliti nauðsynlegt, hefði
mig langað til að vinna meira
að rannsóknum. Það er svo
margt sem bíður úrlausnar."
Ég hef tafið allt of lengi hjá
Elsu, hún h efur haft frá mörgu
að segja, og éh hef gleymt mér
við að hlusta. Það fer svö vel
um mann í þessari notalegu
stofu, blátt virðist vera eftir-
lætislitur húsfreyjunnar. Þessi
föngulega kona hefur sjálfsagt
alttaf vitað, hvað hún hefur
viljað, og þess vegna hafa tæki
færin ekki runnið henni úr
greipum.
*
Guðbjörg Magnúsdóttir Thor-
arensen heitir hún fullu nafni
og býr í Höfn þ.e.a.s. Þorláks-
höfn.
Því miður olli veðrið því,
að ekki var unnt að heimsækja
Guðbjörgu í Þorlákshöfn en
hún er símstöðvarstjóri þar og
Guðbjörg M. Thorarensen
því aúðvelt að ná símasam-
bandi við hana.
Ég bar upp erindið. Guð-
björg kvaðst vera Reykvíking-
ur að uppruna og fluttist ekki
austur þangað fyrr en eftir gift
ingu.
— Hvað tók við eftir stúd-
entspróf?
— Mér var boðið einkaritara-
starf hjá Pálma Hannessyni,
rektor, og ég þáði það.
„Pálmi var dásamleg persóna
og það var mjög lærdómsríkt
að vinna undir hans stjórn. Um
þær mundir sem ég var rekt-
orsritari, var hann að vinna að
þýðingu ferðabókar Sveins Páls
sonar, og hafði ég meðal ann-
ars þann starfa að skrifa niður
eftir frásögn hans. Ég trúi, að
ég hafði lært meira í íslenzku
??
er
finnst
vera,
ung a
eg
þá, en allan tímann, sem ég var
í skóla.
En ég var búin að fá nóg
af skrifstofuvinnu eftir fjögur
ár, mig langaði til að vinna
sjálfstætt, vinna að einhverju
málefni. Og þá fór ég í fóstru-
skólann, sem var nýtekinn til
starfa. Ég lauk prófi þaðan
tveimur árum seinna eða 1948.
Ég hafði alltaf haft gaman af
börnum og hafði unnið við
barnagæzlu frá þrettán ára
aldri. Nú, svo fór ég til Bret-
lands til að kynna mér frekar
barnagæzlu og þess háttar. Ég
var í tæpt ár þar, og kynntist
meðal annarra manni, sem átti
eftir að verða eiginmaður minn.
Þegar ég kom heim aftur tók
ég að mér forstöðu við Baróns-
borg og stjórnaði því barna-
heimi'li næstu árin, eða þar til
daginn, sem ég gifti mig og
fluttist hingað austur.“
„Og hvernig kanntu við þig
á þessum útkjálka veraldar?"
öðru fólki, sem ég set sáman
þetta rabb um Ásu.
Ása María Þórhallsdóttir
heitir hún að fæðingarnafni og
er fædd og uppalin í Vest-
mannaeyjum. Að loknu stúd-
entsprófi settist hún þar að og
setti á stofn vefnaðarvöru-
verzlun ásamt vinkonu sinni.
Þessa verzlun ráku þær í fjög-
ur ár, en þá venti Ása sínu
kvæði í kross og sigldi vestur
um haf og hugðist setjast að í
Boston um tíma hjá móðursyst-
ur sinni. Er þangað var kom-
ið, hóf hún nám í auglýsinga-
teiknun, en um líkt leyti kynnt
ist hún ungum fslendingi, sem
einnig var þar við nám. f stað
þess að ljúka námi, giftist hún
og fluttist með honum til Flor-
ida, þar sem hann var ráð-
inn stýrimaður á stóru flutn-
ingaskipi. Þar hafa þau búið
síðan. Þau eiga tvö börn og
fallegt heimili, enda er mi%jð
ið nokkrar sýningar á verkum
sínum þar ytra.
Hér er bezt að vera og feg-
urst af öllum stöðum á íslandi.
Daginn sem ég flutti hingað,
fann ég, að hér átti ég heima. Þá
voru aðeins þrjú hús í kaup-
túninu, og við urðum að byrja
á því að byggja þak yfir höf-
uðið. Ég hef svo sem fengizt
við ýmislegt á þessum árum,
unnið við fisk í hraðfrystihús-
inu, kennt og fleira. En fyrir
tíu árum var ég ráðin símstöðv
arstjóri hér á staðnum og hef
verið við það síðan. Ég hef
ekki nema eina stúlku mér til
aðstoðar, svo að ég er önnum
kafin frá morgni til kvölds. Hér
eru um 500 hundruð íbúar og
margt aðkomufólk á vertíðinni,
svo að í nógu er að stússast.
Fyrir nokkrum árum bættum
við svo við okkur al'lri póst-
þjónustu staðarins.
Hér hefur verið mikill upp-
gangur á undanförnum árum,
þó að allt hafi nú dregizt sam-
an. Þau fara verst úr úr því,
þessi smáþorp úti á landi. En
samt vildi ég hvergi annars
staðar vera, það er stutt að
skreppa í bæinn, en þó mátu-
lega langt frá ys og þys stór-
borgarinnar.“
En nú þarf Guðbjörg að sinna
skyldustörfum á ný, svo að við
slítum talinu að sinni.
^<
„Ása M. Guðlaugsson sýnir í
Menntaskólanum.“ Þessa fyrir-
sögn rakst ég á í Mogga frá
því í fyrrasumar. Það er úr við-
tali, sem fýlgdi þessari fyrir-
sögn ásamt upplýsingum frá
Eflaust hefur Ása alltaf haft
neistann í sér og hin langa fjar-
vera eiginmanns hennar hefur
átt sinn þátt í því líka, að hún
settist á skólabekk og fór að
læra listmálun. Hún hefur hald
nokkrar sýningar á verkum sín
um þar ytra.
Meðan foreldrar Ásu voru á
'lífi reyndi hún að jafnaði að
koma með börnin heim einu
sinni á ári, en þeir létust báð-
ir fyrir tveimur árum, og dró
þá úr ferðum. Ása heimsótti þó
föðurlandið í fyrrasumar í
tilefni af 25 ára stúdentsafmæl-
inu og notp/f5i þá tækifærið um
leið og hélt sýningu á mynd-
um sínum í sýningarsal Mennta
skólans í Reykjavík. Þar bar
mest á landslagsmyndum frá
Florida og Vestmannaeyjum,
tveimur höfuðstöðvum í lífi
hennar.
Eflaust hefur Ása frá mörgu
að segja eftir áralanga veru í
fjartægu landi, en því miður
verður það að bíða seinni tíma.
Ása María Þórhallsdóttir
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
6. október 1968