Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1969, Blaðsíða 4

Etiquette
SMÁSAGA
EFTIR
ÁRNA LARSSON
I a/n/drúmsloíBti veitimgahúss-
ins sást reykurirm vinda sig
upp frá ósandi höfðum gest-
anna í blárri girisju og hverfa
léttur upp í svarta tónlist lofts
ins, Þaðan skinu rafmagnslúkt-
irnar niður á dúkuð borðin
eins og hvítar ótæmandi lindir
setm j'usu deyfðri biíntuinaii jrfir
háa sívalninga vínglasa og
hiimia grönniu óþolinim.ó&u firrgur
þegar þeim var hamrað á borð-
in ef fingurnir voru ekki
klemmdir um sígarettur af ör-
geðja-vangá hátíðarimiar.
Gestirnir sátu og reyktu,
andlit þeirra risu hvít á
bak við sígarettumar, stundum
voru þau grettin þegar reykur-
inn leitaði í augun svo að sum-
ir urðu að rifa þau og gátu
naumlega fylgzt með ferðum
nýrira gesta eða þjónanna hvar
þeir voru að skjótast milli
borða og þreyta boðhlauo
hinnar seðjandi atvinnu-
mennsku, á sundurglenntum
þjónsfingrum hvíldu stálbakk-
ar sem mininitiu á teikmiairikiaindi
himin yfir lauflausri krónu
trésins í kyrrlátum garði fjarri
þessu sviði.
Þjónamiir skutust eftir gólf-
renningunum milli borðanna
Þeir slógu upp vængjahurðinni
að eldhúsinu með þjálfuðum
mjajðmjalhinykk og hröðuðu sór
frá katlasamstæðum eldhússins
fram í salinn eins og sprett-
hlauparar frá ráspunkti. Að
baki þeirra slóst vængjahurð-
in fram og aftur unz hún varð
kraftlaus og stöðvaðist svo að
hurðin dældi ekki í bilu þungri
braslyktinni fram í salinn.
Gestíimár sáfcu undiir borð-
um, hvítdúkuð borðin voru
eins og flöt þök yfir þreyttar
keltur staðargesta, menin og
konur sem sátu og meltu gott
meðan þjónarnir sveituðust við
að brynna gestum og fjarlægja
háar súlur fitugra diska, þeir
tylltu höku á riðandi toppinn
ærðir af hrópandi glaumi mann
lífsins því nú var þetta loks-
ins að verða að veruleika, þetta
auglýsta kvöld með þremur
grinistum, eldgleypi, tyrk-
neskri magadansmeyju og sér-
rétti staðarins, hinu gjósandi
ístertueldfjalli sem var áð
spúa eldsúlum konjaksins upp
úr glóðhvítum strjúpa fjallsins
á vagninum. Og frá þessu báli
sló öðmi hvoru bjarma á sælt
andlit þjónsms meðan hann var
að trilla vagninum milli borð-
anna; bjóðandi smakk. Nú gilti
auglýsingin ekki lengur, nú
þurfti enginn að lifa fram í
tímann í sjúklegri ginningu
þess sem koma skal.
Nú var kvöldið að verða.
Hér og þar stóðu þyrstir
gestir við barinn undir Ijós-
kerum úr konjaksflöskum,
botninn skorinn burtu og raf-
lýstar flöskuirnair helltu frost-
grænni birtu niður á hiina kvöld
legu barfylgd, þá menn sem
voru eins og hreifir svipir
vaxnir að hálfu inn í myrkrið
og barljósin er héngu niður úr
ekki neinu loftsins, og þessir
öirlátu ljósgeirar skáru í and-
litin vínmatta svipi meðan ver-
ið var að taka út glösin. Þá
dönsuðu pensilstrokur grænna
skugga á ölvuðum flækiingi
fram úr homunum við nefin og
augun, skuggamir læddust firam
úr holum innhvelfdra eins og
vofur þegar þessir menin
keyrðu þung höfuðin aftur
svo að gráir ísmolamir
klingdu í glerinu. Þeiir reyndu
að láta keyptan eldinn drepa
úr efnisklénum dróma ein-
falda hugi sem vöknuðu allt í
einu við hávært skrallið og
þeir neyddust til þess að knýja
augun í könnunarferð eins og
syfjaða þræla að næturlagi að
uppgötva konu og konu í grúa-
lífi 3taðairins og eltu: Þeasi
augu.
Og þedr sem varu þama og
mundu verða önnur kvöld sem
komu með ölfræðilega köllun
og hrópuðu á svölun undir
steyptum himni þessa staðar,
þeiir hölluðu sér áð strand-
lengju barsins og sötruðu
kældar blöndur. Þeir störðu í
innifrosnar loftrákir ísmolanná,
rákimiair grammrair eins ag strá
úr glemi eða vonu að borifla á
eitthvað annað sem huganum
bauðst eins og hragðlaus naar-
in utan úr geimnum.
Slíkri ró fékk enginn sundr-
að, að hafa næði yfiir glasi var
þessum mönnum nauðsynlegur
munaður. Jafnvel eldgleypir-
inn Onuora Nkozi frá Kenya
fór fram hjá athygli þeirra.
Enginn hlutur seiddi þá frá
alkahólinu, fékk þá til þess að
láta lítil rauðhlaupin fmm-
mannsaugun skima út úr myrkv
uðum hellum vitundarinnar og
bera hugi um salirun, verða ser
úti um glaðning sviðsljós-
anna í boðuðum skemmtilegheit
um þessa kvölds; nokkrum út-
völdum konum í nöktum æsku-
blóma.
Á upplímdum plakötum í
anddyrinu gaf þær að líta
gleiðbrosandi í öllu umkomu-
leysinu. Undir handleiðslu
hirðstjórans agaríka var þess-
um ungfrúm meinað að bregða
fyrir sig hendi, og fela, sam-
kvæmt hinni frómu eðlishvöt.
í veðri var látið vaka að slík-
ur mey j arlegur kækur væri
ekki í tízku lengur, öngvar
fumkenndar handahreyfingar
til þess að skýla hinni ungu
blygðun. Og það var fyrir
löngu orðið allt of klossað að
hafa silflraða laufplásbra á
brjóstunum. Allt slíkt pjatt var
mú samvizkusamlega uppræct
af himurn agarika hirðstjóra frá
snyrtivöirufyrirtækinu Hygi-
emic Nutritiiom imc.
Frammi í anddyrinu blöstu
við gestum stórar Ijósmyndir af
japönskum skurðgröfum, bíl-
dekkjum og svissneskum land-
búnaðairvörum ásamt þessum
konum.
Þær stóðu í einfaldri röð og
glönsuðu hreyfingarlausar í
fjarstaddxi viðkymningu á ijós-
myndunum og þær voru allar
stílaðar á heiminn til þess a-5
veita mannskapnum aðild að
nýjum sjónleik, magna tilgerð
gamansins sem var svo þýðing-
armikið í öllu markaðslífi.
Núna átti einhver óþekkt
dama í vændum að springa út
eins og blóm úr nafnlausum
fjölda staðarins. Hún bjóst til
þess að ganga um salinn,
skeiða fram sviðið í áskildu
drama sýningariirmar ýtandi á
undan sér óttafulliri mjaðmar-
grindinni eins og í sveigjunni
lægi að forðast hin hvössu
ham niautsins á gulrykaðri ar-
enu hiruniar örlagaþmngnu
stundar í konulífi, eins og heit-
ur dampurinn úr vitum dýrs-
ins ólma hlyti að vera að
brenna að baki, svo ískyggi-
lega nærri fínu göngulagi kon-
unnar sem var að smjúga um
svartam belg þagnarinnar;
ganga þannig á jarðkúlu þessa
andartaks og bjóða öðrum aug-
um opinberun til þess að gest-
irnir mættu sannfærast líka og
aðhyllast þessa náttúrulegu
holddýrkun s kv. prógramminu,
þetta plokkaða mannlifshænsn
í nóttinni miklu snortið af eig-
in tízkugervi í skræpóttri iðu
hins opinbera glaums.
Nú drottnaði nektin hvíta
loksins og skýldi öllu á ferð-
inni um iður veitingahússins.
Öllu.
Stiunidum ruifu st j ónniiauisir
skrækir lágan kliðinn frá gest-
unurn og þá fylgdi þögnin á
eftir. Hún kom afskræmd og
fjálg og mögnuð eins og ljós-
mynd af fellibyl svo að bá
heyrðist ekkert að ráði nema
holur þytur loftræsanna undir
hinu flata steinþaki.
Samt hélt fjöldinn áfram að
einangra þennain mann.
Hann sat við lítið borð und-
ir hinum sápuþvegna plastik-
pálma Made in Japan þar sem
stentogr-iaen blöðiin náðu rétt að
kasta daufum skuggum á ljós-
an vegginin að baki. Þessum
eftirlíktu laufblöðum var veitt
sú náð að þurfa ekki að starfa
og vinna úr loftinu og þarna
sat hann í þessum skugga með
minningu regnsins utan af
strætunum og reyndi að treina
sér dampinn úr grófofnum föt-
um sínum. Hann hvíldi hand-
ieggina á þessu borði við digra
flúrlausa súlu á leiðinni í gegn
um húsið ásamt öllum hinum
súlunum sem varu rætur að of-
vöxnum steingróðri í þykku
myrkri nœturinnair, þangað er
hið gelda magn steinsins fceygð-
ist og geymdi í dimmum hol-
gómi margraddaðan glaum
kvöldsins.
Þama sat hann þessi maður,
einn af spilurum veitingahúss-
ins. Á fríkvöldum sínum snerti
hann aldnei hljóðfæri. Hann
lét hendingu ráða, villtist þang
að inn af gömlum vana á þeirri
stundu þegar hann átti sig
sjálfur, ednn í þolraun tómlegs
herbergis að umbera skelfilega
eimnanakennd: Sig sjálfan.
Hve hann hataði að vera
einn og hafa engan að tala við,
hann sat kyrr á stólnum og var
einn í fjöldanum og bölvaði
öllu.
Og þá: Hvert gat hann til að
myruda farið airuniað?
Honum leiddist allar skemmt-
anir, hann beið þess eins að
þjónninn skenkti honum að
nýju og hann vissi að harnn var
kominn hringinn upphafslausa:
Ef þú hættir ekki fer ég, og
hann sá fyrir sér í svipinn
gamalt andlit, mundi óljósan
hitanin í rödd hinnax burt-
flognu ektakvinnu.
Hann aneri köldu glasinu
irteð einum fingri og fór að
hugsa um þessa konu, kannski
var hún dauð og hann vissi að
það skipti öingvu máli heldur.
Hann hugsaði um þessa konu
án þess að finna söknuð, án
þess að finna nokkuð sem gæti
einangrað hann frá þessum
fagnaði og duniaði í músík-
ölsku eyra hans með tærða
sljóva minningu annartra kvölda
í tilbrigðalausu stefi atvinn-
unnar að sprta uncnr cransantH
kunningsskap ókunnra gesta.
Yfir tómu glasi vissi hann
að þeim varð að þjóna rétti-
lega í leiðindunum og þóknast
í öllu; standa á gljáfægðxi
parketskörinni kvöld eftir
kvöld og leika sömu fábreyti-
legu stefin og láta engan sjá
þegar hann varð að seilast eft-
iir glasi til að dieyfla þa'ð, sem
hann var þá, láta náð hinna
áfengu lyfja læða að öðru lífi
og hann lét hamrana þjóta
eftir málmplötum sleginna tang
enta; ölvaðir hljómarnir féllu í
ærandi hrinum niður í iðandi
kösina á dansgólfinu meðan
veirið var að troða linnulaus-
an dansinn heitu lífi snerting-
arinnar.
Þannig fóru kvöldin og
komu aldrei aftur. Þau skildu
eftir lemsfcraða fiðlu tilfinning-
anna sem augun í gömlu andliti
hans voru hætt að skírskota til
og horfðu þátttökulaus yfiir hóf
uð gestanna, þessa sólgnu
mannlífskös í dúett búktalains
sem leitandi byltist fyrir þeim
boðum eir birtust heitum aug-
um dansaranna.
Og núna sat hann við lítið
hvítdúkað borð hjá þessari
súlu sem hann var vanur að
sjá af hljómsveitarpallinum.
Þaðan bauð atvinnan honum að
horfa á þessa hluti sem hann
var hættur að skynja líkt og
þann heim sem flosþykk tjöld-
in fyriir gluggum byrgðu og
létu augunum eftir að hvarfia
til og frá um dökkar tjaldfell-
ingamar eins og dýr í búri,
dæmd að öðlast öngva vitn-
eskju, fengu ekkert að vita um
myrkvað iamdslag niæturinmiair
fyrir utem.
Augu hans beindust að þess-
um hlutum án þess að leita
lengur nokkurs, hvað þá finna
nýtt; hann vissi sig deyfðan
TÓtariausan vera að fitla við
þetta helvítis eldspýtnabréf ssm
límdist við sveitta músíkfing-
uma. Anmað gerði hann ekki
en horfa þögull á hendur sin-
ar á borðinu þar sem sígarett-
an hélt áfiram að reykja sig í
nýhreinsuðum öskubakka úr
tæru glieiri eims og Inmisa sem
hrokkið hafði úr innfjálgu auga
náttfcröllsins og góndi köld og
sambandslaus á ekki rueitt á
þessu litla borði við eina súlu
í salm'um; hið útkrækta auga
þessa andartaks.
Og bonurnar á göngu sinni
um salinn, ein eftiir aðra í
mjórri röð, nakin hvíta þeirra
ireif sundur myrkrið eins og
laragir hvítir logar í bylgjum
upp úr kyndlum bleikra skónna
og þaðan magnaðist sá hörunds
hvíti seiður sem leið um hina
afímörkuðu gangbraut undir
brennheitum snertidepli ljós-
kastarans.
Allt umhverfis þéttist nætur-
myrkrið svarta og kátir gest-
imir fengust við að rarunsaka
eitthvað sem getið var sarn-
vizkusamlega um í númera-
skrá keppnisatriðanna; konuna
uppboðnu og æskulausu sem
var að ganga þarraa og
skamwita auganu glaðning eins
og jafnlaus gína í uppljómuð-
um búðarglugga á jólum,
hverja fordmkkinn umrenn-
ingur var búinn að koma auga
á, og þrýsti sínu rauðþrútna og
útflatta andliti að rúðunni og
horfði stjarfur á þessa ósnert-
anlegu konu í giftingarhugleið
ingum ölvímunnar svo að fros-
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
30. raóvieimber 1969