Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1970, Page 13

Að halda niðri í sér
andanum - og bíða...
Katrín Þórðardóttir segir frá
dvölinni og biðinni á Sao Tome
Miðvikudagur, 7. janúar.
DC—8 flugvél lendir á Sao
Tome, við erum komin heiin úr
fríi. Allir drengirnir okkar eru
komnir til að taka á móti
„mömmu og pabba”. Hver og
einn með sitt litla eða stóra
vandamál; já við erum komin
lieim. Þetta kvöld á Steini frí.
Alvarlegar fréttir be'rast frá
Biafra, ástandið hefur versn-
að.
8. janúar. Steini fer að
fljúga. Eins og svo oft áður
kveðjumst við, en eitthvað ligg
ur í Ioftinu og ég hef enga ró.
Reyni að dreifa huganum með
þvi að spila bridge. Eftir að
spilinu iíkur: Kemnr hann,
kemur hann ekki? BíU-
inn stoppar fyrir utan, hund-
arnir fá sitt vana kiapp og
kjötbita. Hann er kominn heim.
Naesta dag er ákveðið að
Steini og Krummi fari til Bi-
afra til að atliuga Uga flug-
völl. Við Sonja, kona Krumma,
fylgjum þeim á völlinn með
ugg í brjósti, en jafnframt von
um að eitthvað gott hljótist af
þessari för. Um kvöldið bjóða
landarnir út í mat. Umræður
snúast um allt annað en flug
og Biafra, en undir kátínuyfir
borðinu virðast allir halda
niðri í sér andanum og bíða.
Nóttin er löng og engar fréttir
berast. Vakna heldur seint,
enda lítið sofið. Ennþá engar
fréttir. Fyrstu vélamar leggja
af stað til Uli. Ég tek tímann
og vona að þeir komi með
fyrstu vél. Sonja kemur, hún
vill ekki bíða lengur heima
heldur úti á velli. Ég hlusta
eftir flugvélahljóði. Ðauða-
þögn. Komið fram yfir venju-
legan komutíma. Ökum út á
völl og ég reyni að vera rd-
leg en erfitt er það. Nú er mik-
ið um að vera, vélar snúa við,
ótal sögusagnir á kreiki. Er
UIi fallinn? Kvíðinn eykst. Ol-
son radíómaður kemur til mín.
„Maðurinn þinn er á leiðinni."
Léttinum er ekki hægt að
lýsa. Svo heyrist í radíóinu:
„Sao Tome, Sao Tome. Kapt-
einn Jónsson biður um að hafa
ólilaðna vél tilbúna. Hann ætl-
ar strax aftur til baka.“ Okk-
ar vélar höfðu ekki getað lent,
en allir vilja strákarnir fara
með honum sem sjálfboðaliðar.
Bara að ég væri strákur. Þeir
fara, og mínúturnar mjak-
ast áfram eins og klukkutímar.
Sígarettupakkinn er tómur.
Opna annan. Bið ... Flóttafólk-
inu fjölgar. Attatíu komu með
fyrstu vél, níu með næstu. Tak-
ist Steina að lenda verður hægt
að bjarga fleirum.
Húrra. Þeir kalla upp; eru
með tuttugu og fimm flótta-
menn. Sumir, sem þegar era
komnir, sjá ættingja og vini.
Aðrir vikna og ganga vonlaus-
ir í burtu. Ég er ákaflega ham-
ingjmöm, maðurinn minn er
kominn heill á liúfi.
Það er kominn 12. janúar.
Spennan liggur í loftinu. Það
er hlustað á fréttir, reynt að
hafa samband við Biafra.
Þögn ... Steini er á f undi, og
öðrum og öðrum. Akveðið að
senda eina vél. Hver á að fara?
Hann auðvitað. Nú er ég
hrædd; ekkert vitað út í hvað
er verið að fara. Það á að
lenda á Uga, Uli er fallinn. í
þetta skipti brosir enginn. Ég
veit ekkert um aðra, ég bíð.
Þegar fréttin kemur: „Skot-
ið hefur verið á vélina”, kemst
ekkert annað að en „Nú hefur
það orðið.“ í aila þessa mánuði
hefi ég, eins og sennilega all-
ar aðrar konur í sömu aðstöðu,
lifað aðeins fyrir einn dag í
einu; óttinn við að endirinn
verði vondur, aldrei yfirgefið
mig sofandi, vakandi... „A-
höfn ósærð en farþegar með
skotsár er næsta frétt. Ég
þori ekki að trúa fyrr en ég
sjálf sé. Svo kemur léttirinn
og stoltið yfir afreki drengj-
anna minna.
Áður fyrr voru mávar taldir
til sérstaks ættbálks sundfugla,
og áttu þeir að vera skyldir
öudum og öðrum fuglum, sem
sundfit hafa. Hina síðustu ára-
tugi hafa vísindamenn, og er
enn að raða niður dýrategund-
MÁVAR
Úrgangs- og hræfuglar
Eftir Árna Waag
um eftir skyldieika þeirra ag
jarðsögulegu þróunai’stigi. Fer
niðurröðun þessi fram sam-
kvæmt ákveðnu kerfi og er sér
stök fræðigrein. Ef við suúum
okkur að fuglunum þá eru t.d.
mörgæsir taldir frumstæðastir
allra fugla, þ.e.a.s. elztir jarð-
sögulega, síðan koma strútar,
brúsar, goðar og þannig koll af
kolli og eru spörfuglar taldir
þróaðastir allra fugla með
hröfnunga í fararbroddi og er
hrafninn talinn vera æðstur í
heimi fuglanna.
Nú er það almennt álit sér-
fræðinga, að mávar séu skyid-
astir vaðfuglum og eru þeir
ásamt svartfuglum taldir til
sérstaks ættbálks, en þó eru
mávar og svartfuglar í sitt
hvoruni undirættbálki. Það eru
aðeins ytri skilyrði og ólíkir
Iifnaðarhættir, sem hafa gert
fugla þessa frábrugðna hvor
öðrum, en beinabygging og
ýmislegt annað í líffærafræði
allra þessara fuglategunda er
mjög svipað.
Innan undirættbálks máva
teljast þrjár ættir, kjóaættin
með 4 tegundum. Það er skúm-
ur, kjói, iskjói og fjallkjói. Svo
er það saxnefsættin með þrjár
tegundir. Kynlegir fuglar með
mjög langan neðra skolt og
loks mávaættin með rúmlega
80 tegundum. Til mávaættar-
innar teljast auk mávanua
sjálfra, þernur, og eru rúmlega
40 tegundir til af þeim í heim-
inum. Hinar eiginlegu tegundir
máva eru alts tæplega 40 og
eru dreifðar um allan heim.
Hér á landi verpa 8 tegundir.
Það eru svartbakur, hvítmávur,
silfurmávur, sUamávur, storm-
mávur, hettumávur og rita.
AHar tegundirnar nema sú síð-
astnefnda teljast til sörnu ætt-
kvíslar, en rita er dálítið frá-
brugðin hinum m.a. með því, að
hún iiefui mjög óþroskaða aft-
urtá og cr reglulegur bjarg-
Hettumávur.
fugl. Ennfremur á ritan aðeins
tvö egg, en eggjafjöldi hinna
tegundanna er þrjú egg
Bjartmávur er mjög algengur
hér á vetrum en liverfur til
varpstöðva sinna á vestur-
strönd Grænlands, þegar á vor
ið Iíður. Auk þessa sést dverg-
mávur hér á landi næstum því
árlega og trjámávur, sem er
norður-amerísk tegund, hefur
sézt hér í nokkur skipti. Þá
sjást stundum hér við Iand
Framliald á hls. 11
Saxnefur.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13
8. marz 1970