Lesbók Morgunblaðsins - 12.09.1971, Blaðsíða 13

Samanburður 10 teg. — Þriggja ára athugun
Bilaði a.m.k, 25 prósent mcira
en í meðallagi.
Bilaði a.m.k. 25 prósent minna
«n í meðallagi.
0
V#!k*wagen"fsÍ!3 HU FB £S HB. SS TL FS BL SA Oi TR
FS SA .Coríina H3 SS í'L VVS BL WW SL Dí iR

ipi m 1 Biiiiiiif(Ti *1
BL SaakV-4 ES HB SS FS WB S1 D! TR
■iméimhswí
WB WW FialWO ES HB TL FS SA Dl TR
m
Hl WT SL D1 TR Reaault 4L FB SS WB BL WW SA
ES HB FS WVV TR
SS WT WB BL SA O!
um L/mW
SS BL WW Ðí TR
■
SS TL FS Bl Peugeot 401 FB ES SL D1 TR
ggigii
i !/a
ES HB TL FS TR 1100 MG FB SS BL SA SL

HL FB HB SS WT FS WB BL SA Vwa £S TL WW TR
Til skýringar: HL: Aðalljós. FB: Fóthemlar. ES: Púströr og útblásturskerfi. HB:
HandliemiII. SS: Stýrisbúnaður. WT: Stýri og hjól. TL: Afturljós. FS: Fjöðrun að
framan. WB: Legur í hjólum og jafnvægi. BL: Klossar eða borðar á liemlum. WW:
Vinnukonur. SA: Demparar. SL: Hemlaljós. DI: Stefnuljós. TR: Kúpling og gírkassi.
Á skýringateikningunni frá Svensk Bilprovning er sýndur samanburður á nokkrum þýðing-
armiklum atriðum úr 10 bíltegundum. Hér er u m að ræða þriggja ára gamla bíla, sem próf-
aðir voru í fyrra. Þau atriði, sem sett eru vinstra megin við bílmerkin biluðu oftar en í meðal-
lagi. Á sama hátt sýna atriðin hægra megin við bílmerkin bilanir undir meðallagi. Hér eru
teknir nokkrir algengir bílar í flokki smábila og miðlungsstærðar og þeim er raðað þannig
upp, að útkoman er bezt efst og versnar eftir því sem neðar dregur. Þannig verður útkoman
bezt hjá Volkswagen 1500, þar sem 11 atriði af 15 biluðu minna en i meðailagi. Aftur á móti er
útkoman hjá Vauxhall Viva heldur slæm, þar sem 9 atriði af 13 bila meira en i meðallagi.
Svíar hafa fleiri aðferðir til að komast að raun um samanburð og endingu á bilum. Ein að-
ferðin er að bera saman bilanir, sem fundizt hafa í hverjum 100 bílum af sömu tegund, og
eins með því að halda skrá yfir þær bilanir, sem Svensk Bilprovning lét eigendurna gera við
áður en samþykki var gefið. En hvaða aðferð, sem notuð var, varð útkoman bezt á Volkswag
en 1500 og lökust hjá Vauxhall Viva. Á öðrum bilum varð útkoman lítilsháttar mismunandi
eftir því hvaða aðferð var notuð.
fara yfir rafkerfi og allt ann-
að, sem þörf er á að skoða, er
bitnuim ekið á reynslubraut.
öll prófunin kostar um 700 isl.
krónur. Bíleigandinn getur á
meðan rætt við prófunarmenn-
ina um ástand bílsins. Fái ein-
hver atriði ekki nægilega háa
einkunn, verður að íáta lag
tera þau Innan mánaðar. Sé
allt i lagi, fær bileigandinn
miða á bílinn og á honum stend-
ur, að Svensk Bilprovning hafi
samþykkt farartækið. Skýrslur
sýna, að skoðunin hefur leitt
til þess að bLlar endast lengur
í Svíþjóð. Á árunum 1965—
1969 hæklkaði meðalaldur fölks
bíla i SvílþjóS úr 9,4 árum i 11,4
ár. Venjulegur, enskur Ford,
sem áður var ónýtur eftir 8,4
ár, dugar nú í 10,3 ár.
Skáldabærinn
Akureyri
Framhald af bls. 9
ævistaríi hans til vegs og geng
is bæjarfélaginu eða þjóðumi,
að ætla megi samhuga vilja
borgara bæjarins, að honmn
verði sýndur hinn stærsti vott-
ur vírðingar og þakklætis sarni-
borgaranna." Matthías þakk-
aði með ræðu, „hrærður og nieð
viðkvæmni og fannst öllum
liðstöddum mikið um,“ ségir
eitt Akureyrarblaðið. Hann
lézt viku síðar.
Hann hafði 1903 látið reisa
sér hús í brekkunni fyrir of-
an miðja Abttreyri, þar s«m
gott var útsýni yfir bæinn og
höfnina og til Vaðlaheiðar og
Eyjafjarðar. Vinir hans köll-
uðn húsið Sigurhæðir; svo lief-
ur |>að síðan verið nefni og
niiin verða meðan það stendur.
Matthias gleymdist ekki Akur-
eyringum, hvoriá maðurinn né
skúldið. Tæpum fjörutíu árunt
eftir dauða hans var, fyrir
lofsverða forgöngu Marteins
Sigurðssonar kaupmanns,
stofnað Matthíasarfélag í því
skyni að eignast SigurhæðSr
og koma þar upp minjasafni
nm skáldið.
I»etta safn er nú á neðri hæð
hússins, og í stofum hennar
mikíð af húsmumim Matthías-
ar, auk fjölda mynda frá ýms-
um tímum af honum og konu
hans og ætt þeirra. Skrífstofan
er nálega óbreytt frá því sem
var, nema hvað bækur eru
færri en þegar Matthias lifði.
!»egar hann lét af prestskap
um aldamótin, eftir að alþingi
hafði veitt honum skáldalaun,
mun hann hafa búizt við að
þau nægðu til að tryggja hon-
um áhyggjulitil og næðisöm
efri ár — en svo reyndist þó
ekki. Hann skrifar Hannesi
Hafstein 1908, að með 2000 kr.
tekjum geti hann ekki „lifað
með svo þungri fjölskyldu, sem
aftur hefur að mér borist.“
Tvær dætur hans fluttust til
foreldra sinna með börn sín,
önnur ekkja, hin fráskilin;
auk }>ess var á heimilinu öldr-
uð systir Matthíasar. I»au hjón
urðu að halda spart á fé, og
svo kom að ekki þðtti kleift að
hita að staðaldri skrifstofu
Matthíasar — sízt eftir að kola
verð margfaldaðist á stríðsár-
uilum. í borðstofunni á Sigur-
hæðum stendur enn skrifpúlt-
ið þar sem skáldið slóð við rit-
störf sín dag eftir dag mestan
hluta vetrar, árum saman — og
lét ekki á sig fá háreysti
margi-a barna að leik í hverju
skoti. Hver veit nema honum
hafi jafnvel fundizt návist
barnanna liressa sig og örva,
gleðin og ólgan í blóði hins
unga, vaxandi lífs.
Meðal annarra minjagripa i
borðstofunni er silfurbikarinn
sem Kinar Benediktsson rélti
Matthiasi, fleytifullan af
kampavini, yfir borðum i
veizlu sem liann hélt eldra
skáldbróðnr sínum á Iféðins-
höfða í Reykjavík 1916 — og
þá var víðfræg. Itikarinn er
ekki stór eða skiautlegur, og
verður manni á að lialda að
ekki hafi þá í bili verið fáan-
legur annar meiri og leglegri
í verzlunum borgarinnar.
Á bikarinn er grafið:
„Eins og gulli gegnum sáld
gneistum slær þinn andi.
Ilöfðingja og helgiskáld,
hátt þín minning standi.
E.Tt.“
En Matthías mun Iiafa þótzt
kunna lof að yrkja á við hvern
ann&n, og þakkaði Einari með
dýrt kveðinni Bikar-rimu. I»ar
segir:
Nj ja fossa f jörs og blöðs
flyturðti oss með töfrum
nýja blossa lifs og ljóðs:
Iifi hnoss þíns gnðamóðs!
Allar gættir opnist þer,
allar vættir dugi þér!
HörpusfæUá úr liöndiim mér
hruninn mætti fel svo þér.
Meðan ég stend í borðstofa
Matthíasar með bikarinn í
liendi, rifjast upp fyrir mér
sagan seni liann sagði mér af
fyrstu kynnum þeirra Einars,
citt sinn þegar við gengum
fram lijá Menntaskólanum liér
i Reykjavík. Matthías sagðá
svo frá: „Á I»jóðólfs-áruro mám
um kcnndi ég ensku í skólan-
um. I»á bar svo við í kennsta-
stund að ungur nýsveinn semn
sat við gluggann, Einar litH
sontir Benedikts sýslumanna,
tók að gera sér að leik að emd
nrkasta sóiargeislantun af
spegli beint í glyrnurnar á mér.
En ég hafði viðkvæm augu.
Allt í einu fauk í mig ofsalega,
ég rýk aftur í bekk og segi:
„I»ú skalt fá núll og nótu, þiium
prakkari!“ — þrif í hálsroaS
stráks, og af stað með hamm
inn á kennarastofu til að kæra
óknytti hans. En á leið út
göngin fann ég hvernig haum
skalf af hræðslu og þá stanzaðí
ég og sagði: „Nei, Einar mimm,
við skulum gera annað. Vsð
skulum vera vinir.“ ITpp á þa®
tókumst við í hendur. Og þa®
má Einar minn eiga, að síðam
hefur hann aldrei sýnt mér amim
að en vínáttu og tryggð."
Sízt liefði Matthias getað
grunað hvernig nýsveinninn,
sem liann reiddist og fyrirgaf,
átti eftir að reynast minniugBi,
lians. Einar orti sem kunnugt
er tvisvsr um Matthías. Fyrst
á áttugasta afmæli lians, í ljóð-
skeyti sem Einar sendi liomiro
frá Iíeykjavík til Akureyrar —
og er líkast því sem hann lirýiti
raustina og hrópi yfir liálend-
ið:
Heill, stolti greppur
útheimsbyggða og ættar.
Heill, andans víking, með vom
guð í hjarta.
Heill, forna guðaniálsins
meginlierjL
Vor meistari. Ég kveð Jiig yftr
f jöllin.
Við dauða Matthíasar ortl
Einar eina tignarlegustu erfi-
drápu tungu vorrar, og endar
svo:
Af Cinili og Eden vóx þú, væmi
hlyn,
og vilji þinn var trúr seim
helgar eiður.
I»ú gaf st oss allt Jiitt lif ng
voldugt verk.
Giið verncli Iist vors niáls og
Islands heiður.
— Matfli íasarfélagið annast
stjórn og fjárreiður Matthias-
arhúss, með nokkrum styrk frá
bæ og ríki, en auk Jiess er hús-
ið i ágætri urnsjá Kristjáns
Rögnvaldssonar, og inyudi !eit
á manni sem betur kynni að
greiða úr spurningum fólks urn
skáldið og minjasafnið. Davíðs-
hús er lika í hans umsjá, eini
þeir Davíð Stefánsson vorti
vinir um langt skeið.
Ég kem að Nonnaliúsi a>g
Daviðshtísi í framlialdi Jiessa
spjalls.
12. seplember 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13