Lesbók Morgunblaðsins - 09.04.1972, Blaðsíða 5

BORIS SPASSKY
I»egar Boris Spassky tefldi
skák, drengiir, setti jafnan að
honiim sáran og beizkan grát,
þegar einhver varð til að máta
hann. Síðan hefur mikið vatn
runnið til sjávar, og telst nú til
meiri háttar tíðinda ef það ger
Ist
Boris Spassky varð heims-
meistari, þegar hann sigraði
sovézka meistarann Tígran Pet-
rosjan í einvígi þeirra, þann
17. júni 1969. Spassky er lirokk
inhaerður og fríður sýnum og
sagt að hann likist öllu meira
kvikmyndaleikara en meistara
í þeirri kröfuhörðu list, skák-
inni. Framkoma lians er við-
felldin og hann þykir í flestu
frábrugðinn mörgum skákmeist
urum, sem beygja sig yfir skák
borðið, taugaóstyrkir eða sem
festir upp á þráð. Öryggi Iians
kemur þar berlegast í ljós.
„Þessi ungi maður er alltaf
í góðu skapi,“ sagði Botvinn-
ik, fyrrverandi heimsmeistari,
um Spassky um svipað leyti og
hann öðlaðist heimsmeistara-
tignina. „Hann Iætur aldrei bil-
bug á sér finna.“
Engan þarf að undra, þótt
Spassky sé öruggur við skák-
borðið, og í lieimi skáklistarinn
ar. Hún hefur verið honuni nán
ast allt, frá bernsku. Opinber-
lega hefur Spassky titilinn
blaðamaður til að láta lita svo
út fyrir að hann hafi annað
starf en fást við skák og megi
þvi teljast áliugamaður. En
blaðamaðurinn Spassky skrifar
að sjálfsögðu aðeins og ein-
vörðimgu um skák.
Boris Spassky fasddist þann
30. janúar árið 1937 í Lenin-
grad. Meðan Þjóðverjar sátu
um borgina í siðari lieimsstyrj-
öldinni, var hann ásamt fjöl-
mörgum öðrum fluttur á brott
í afskekkt sveitaþorp og þar
lærði hann niamiganginn. I*eg-
ar hann kom aftur til heima-
borgar sinnar, að styrjöldinni
lokinni, gekk hann í skák-
klúbb fyrir æskufólk sem þar
blómstraði og fyrstu þjálfun
sína fékk hann xmdir handar-
jaðri Vladimirs Sak, sem er
þekktur sovézkur skákmaður.
Og það eru þeir sem tefldu
við Spassky á þessum árum,
sem hafa látið þau orð falla
um hann, að honum hafi
liætt tii að bresta í grát, ef
hann tapaði. En ellefu ára gam
all var hann orðinn svo frá-
bær í listinni, að segja má að
hann liafi verið kominn i
fremstu röð sovézkra meistara
og átján ára gamall varð liann
alþjóðlegur meistari. Aðeins
undrabarnið Bobby Fischer og
andstæðingur hans í væntan-
legu einvigi rnn heimsmeistara-
titilinn var yngri, þegar hann
hlaut þann titiL Fisclier var
aðeins 15 ára gamall.
En Spassky er að þvi leyti
ólíkur Bobby Fischer, að
enda þótt skáklistin ætti hug
hans og mestan tima, þótti
hann ógn venjulegur og átti
sín áhugamál önnur en tafl-
mennsku. Ilann var t.d. áhuga-
samiir um iþróttir og tók í skóla
virkan þátt í félagslífi neon-
enda. Hann lauk menntaskóla-
prófi með afburða vitnisburði
og hóf síðan nám við há-
skólann í Leningrad árið 1954,
þar sem liann lagði stund á
sögu og lieimspeki, en viðfangs
efni hans í prófritgerð við
lokapróf var „skákin og staða
hennar“.
Spassky var við háskólanám,
þegar hann vann sinn fyrsta
sigur á alþjóðavettvangi í
skák, það var þegar hann varð
heimsmeistari imglinga árið
1955, í kcppni um þann titil,
sem fram fór í Antwerpen.
Upp úr því hófst hans mikla
sigurganga í nokkur ár, en síð
an tók að lialla tuidan fæti um
hríð og það var ekki fyrr en
1964, að hann hóf að nýju þátt-
töku í mótum erlendis.
Aftur á móti vann hann þá
hvern sigurinn á fætur öðrum,
hann ávann sér rétt tU að
skora á Petrosjan árið 1966, og
að nýju árið 1969 og varð þá
heimsmeistari, svo sem allamna
er.
Fyrstu árin var Spassky
einkum þekktur fyrir örugga
og yfirvegaða taflmennsku. En
með árunum liefur hann gerzt
bæði djarfari og harðsæknari.
Hann þykir einhver stórkost-
legasti varnarskákmaður
heims, en sem sóknarmaður hef
ur liann einnig sótt mjög í sig
veðrið.
í heimalandi sínu, Sovétrikj-
unum nýtur Spassky mikiUar
liyUi, enda skáklistin þar í há-
vegum liöfð og stjórnvöld
ieggja sig í lima að búa sem
bezt að skákmönnum sinum og
glæða áhuga meðal ungmenna
á þessari göfugu andans iþrótt.
Spassky er tvikvæntur, með
fyrri konu sinni átti hann tvö
börn, en eitt á liann með þeirri
siðari. Hann þykir glaðvær
samkvæmismaður og manna
skemmtilegastur í viðræðiun,
þegar sá gállinn er á honum.
Hann er sagður vel heima í bók
menntum og iðkar enn talsvert
íþróttir, enda þótt skákin taki
að sjálfsögðu mestan tima lians.
Hann þykir hafa sjálfstraust i
betra lagi, cnda þótt hann
standi langt að baki ýms-
um öðrum, s\ o sem þeim Fisch-
er og Bent Larsen, hvað digur-
mæli snertir.
Bobby Fischer var ein-
hverju sinni beðinn að nefna
tíu mestu skáksniUinga fyrr og
síðar. Aðeins þrír núlifandi
meistarar urðu þeirrar náðar
aðnjótandi að komast á listann.
Auk Spasskj s voru það sovézki
meistarinn MikliaU Tal og
Bandarikjamaðui'inn Samael
Reshevsky.
undirbúa nú páskamáltiðina.
Það er brauð og fiskur, lamba
kjöt og vín. Þegar þeir hafa
matazt þá laugar Jesús fætur
lærisveinarma: tákn um auð-
mýkt og kærleika. Þá segir
hann með hanmþrunginini ró:
„Einn ykkar mun sviikja mig.“
Það slær skelfingu á hóptnn
og meðan þeir ra-ða hástöfum
saman laumast Júdas í burtu.
1 guðspjallinu endursegir Jó-
hannes bænina sem Jesús bað
við kvöldmáltiðlina. 1 ö'.Qiu Nýja
testamentinru kiemur ekki skýr-
ar í Ijós kærleikur hans til
þeirra en einmitt í þessari bæn:
„Faðir ég hef opinberað nafn
þitt fyrir þeim, er þú valdir
handa mér. Ég bið fyrir
9. apríl 1972
þeim. Meðan ég var hjá þeim
varðveitti ég þá í þínu nafni og
enginn þeirra hefir glatazt
nema glötunar sonurinn. Nú
kem ég til þin; þó, þetta tala ég
meðan ég enn er í heiminum,
svo að þeir megi enn gieðjast
með mér. Varðveittu þá frá
hinu illa. Helgaðu þá sannieik-
anum.“
Við sjáum nú Jesú fyrir okk
ur. „í ákafri geðshrærinigu hið
innra.“ Hann veit, að nú verð
ur hann að deyja. Til að sýna
hve hræðiliegar kringumstæður
hans eru, séðar frá mannfeg-
um sjónarhóii, feilur öll hans
jarðneska tilvera saman. Sím-
on Pétur, Jakob og Jóhannes
taka hanm með sér út í Gebse-
manegarðinn tiil styrfktar á þess
um síðustu þjáninigarstundium,
áður en hann, er tekinn fastur.
En hann var einn — því þeir
sofnuðu. — Nokkrum stiundum
síðar afneitaði Pétiur homium
þrisvar! Jesús stóð nú alveg
einn.
Kærleikur hans var mikill til
lærisveinanna þann tíma, er
þeir ferðuðust saman og störf-
uðu og hann elskaði þá til
hinztu stundar þrátt fyrir allt.
Þennan kærleika fær hann
endurgioldinn, meðan hann enn
er á lífi og hangir á krossin-
um, því Jóhannes, sem verið
hefir honurn kærasbur er hjá
honum. Það er iionum, þess-
um trúfasta unga manni sem
hann felur móður sína Maríu
og biður hann að annast sem
sina móður. Þannig varð hinn
síðaisti hlekkur milli hans og
manwkynsins smíðaður — þvi
lærisveinannir voru nú orðnir
hans eigin f jölskylda.
Ellefu lömb án hirðis, hvað
miun nú verða um þau? Post-
ulasagan segir frá þvi, að eft-
ir himnaförina hafi lserisvein-
amir safnazt saman í Jerúsal-
em og þá hafi þeir valið þann
12ta i staðinn fyrir Júdas, það
var Mattheus. Þeir vissu þá að
þetta var ekki endiriran, heldur
byrjunin! — Innblásnir af
krafti amdams gengu þeir Um og
kynntu boðskapinn um lif og
upprisu meistarans frá Nasaret.
Jakob sonur Zebedansar var sá
fyrsti, sem leið pislarvættis-
dauðann. Hainn var hálshöggv-
inn að skipan Karódesar. Pét-
ur ferðaðist alia ieið til Róma-
borgar, til þess að útbreiða boð
skapinn og þar var hanm kross
festur. Þá var Neró keisari
Rómaveldis. Næstum allir
tæmdu þeir að lokum þann bik
ar er herra þeirra og meisfari
hafði drukkið af og létu þann-
iig lif sitt fyrir trúna.
Eins og Jóhamnes hafði sagt
og séð fyrir, sigraði boðiskapur
þeirra um siðir. Rúmum 3 öld-
um eftir daga þeirra, beygði
hið voldiuga Rómaveldi sig fyr
ir trúnni og kenningum meist-
arans mikla frá Nasaret.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5