Lesbók Morgunblaðsins - 28.10.1973, Page 3

TEXTI OG MYNDIR: GÍSLI SIGURÐSSON
voru upphaflega svonefndar
þurrabúðir. En í Stykkishólmi var
einnig fyrr á árum yfirstétt kaup-
manna og embættismanna. Þeir
byggðu vegleg hús eftir þeirrar
tíðar mælikvarða og flest þeirra
eru enn í góðu gildi. Þarna voru
höfuðstöðvar dönsku selstöðu-
verzlunarinnar fyrir Dali og Snæ-
fellsnes: Selstöðuverzlun Tang og
Riis í Stykkishólmi varð raunar
lífseigust slíkra verzlana á Is-
landi. Að henni komum við siðar.
Skammt frá þeim stað i miðju
bæjarins, þar sem danskir höndl-
uðu, sitja unglingarnir í Stykkis-
hólmi inni i Tehúsinu á lognkyrru
sunnudagssiðdegi. Þeir súpa að
vísu ekki te, heldur líklega öllu
fremur kók eða eitthvað þess
konar og hlusta á músik. Þeir
sögðu að það væri alveg æði
að eiga heima I Stykk-
ishólmi og mér skildist, að
þeir væru allir í góðri at-
vinnu, ýmist i skelinni eða öðru.
Eftir nokkurt hlé var aftur byrjað
að moka upp skelfiskinum stein-
snar fyrir utan og húsmæðurnar í
plássinu, sem hingað til hafa haft
nóg að gera við að sjóða soðning-
una og vökva blómin bak við
gluggatjöldin, þær ku nú vera
komnar í skelina og óvist, að karl-
arnir fái nokkra soðningu, þegar
þeir koma heim. Fleiri vinnustað-
ir í Stykkishólmi hafa sótzt eftir
húsmæðrum, hálfan eða allan
daginn, og getur það víst kallazt
tímanna tákn. Hér er — og hefur
ugglaust alltaf verið — náma af
skelfiski rétt fyrir utan, sem þyk-
ir viða um heim eftirsótt góðgæti.
En Hólmarar, sem fyrr meir
þreyðu þorrann og góuna á sultar-
fæði, hefðu líklega ekki lagt sér
hann til munns.
Bókasafnið stendur frá gamalli
tíð á hæsta klettinum; þaðan er
dáindis fagurt að virða fyrir sér
Stykkishólm og nágrenni. Útsýnið
er fagurt, hvert sem litið er:
Drápuhliðarfjallið i suðri og
eitthvað eftir af því enn, þótt
megnið hljóti að vera komið á
arinveggi i Reykjavík. Síðan Kerl-
ingarskarðið og fjallgarðurinn til
vesturs. En perlan er fjörðurinn
og eyjarnar, síbreytilegt eftir
birtunni og enn meira þó eftir
sjávarföllum. Stundum allt eins
og spegill, eyjarnar hreinar og
klárar á sínum stað, unz þær
renna saman í ógreinilegan
fjölda. Og þar fyrir handan:
Hvammsfjörðurinn og Fells-
strandarfjöllin. En að stundar-
korni liðnu kann allt að vera
breytt. Barðaströndin horfin, blá-
grátt yfirbragð á Breiðaf irðinum í
stað spegilsins; útfiri. Allt í einu
hefur urmull skerja og granda
komið uppúr. Dökkleitar fjörur
sýnast tengja eyjarnar saman.
Hvergi hef ég vitað sjó eins sí-
breytilegan og við Breiðaf jörð.
Á göngu um Stykkishólm
gleður þetta augað ásamt hús-
unum litlu,, sem maður veit þó, að
ekki muni eiga framtíð fyrir sér.
Þau eru, þegar öllu er á botninn
hvolft, minjar um kreppu og
mikil vanefni. Fáir munu víst
fróðari um Stykkishólm þeirra
ára en Jóhann Rafnsson, fræði-
maður I Stykkishólmi. Auk þess
Clausenshús, orðið meira en
100 ára gamalt, en hefui
verið gert upp.
Hjaltalínshús, sem var f bygg-
ingu fyrir 99 árum.
0
Sjaldgæf sjón: Heybátur
höfninni í Stykkishólmi
Heyið átti að fara út í Breiða
f jarðareyjar.
Norska húsið, elzta húsið
miðbænum í Stykkishólmi
Þar á að verða byggðasafn.
Jóhann Rafnsson, fræðimað-
ur í Stykkishólmi. Hann tel-
ur, að stórslys hafi átt sér
stað á gamla bænum.
Peningar voru sjaldséBir hjá
Tang & Riis, - segir Jóhann
Rafnsson. Hann hóf starfsferíl
sinn sem innanbúBarmaBur hjá
selstöóuverzluninni.