Lesbók Morgunblaðsins - 28.10.1973, Side 10

GONGUR
OG
RÉTTIR
Tungnakarlar söþa senn
sauðum fram úr dölum
Myndafrásögn úr sjö daga fjallferð Biskups- . r
tungnamanna norður á KJÖL
O
Fjallsafn Biskupstungna-
manna rennur siðasta spölinr
til byggðar. í baksýn sjás1
Jarlhettur.
0
Guðni LýSsson á Gýgjarhóli,
fjallkóngur á Biskupstungna-
afrétti.
Fjallmenn tygja sig af stað
með birtu úr Fossrófum,
sunnanvert við Kjöl. Áður en
hreppurinn byggði leitar-
mannabraggann þar, var frá
gamalli tíð tjaldað í Gránu-
nesi, sem þar ér skammt frá,
kennt við merina Gránu, sem
ein lifði af, þegar Reyni-
staðarbræður urðu úti.
Hvaða álit sem menn
kunna að hafa á sauðfjár-
búskap og hugsanlegri ofbeit
á sumum afréttum landsins,
fer naumast milli mála, að
stórt fjársafn, sem streymir af
fjalli með tilheyrandi klið.
jarmi, köllum og hundgá, er
fagurt tilsýndar. Frá alda öðli
hafa íslendingar dáðst að
þessari sýn, þegar safnið
rennur eins og foss niður af
einhverri heiðinni. Gleðin yfir
því hefur að sjálfsögðu verið
miklu meiri og augljósari,
meðan ísland var fyrst og
fremst bændaþjóðfélag og
menn voru í einu og öllu
háðir sauðkindinni.
Meðfylgjandi myndir hefur
Guðlaugur Tryggvi Karlsson
tekið í fyrstu leit á afrétti
Biskupstungnamanna. Þótt
Reykvíkingur sé, fer hann
einhvers staðar í leitir á
hverju hausti; það er hans
sport.
Meðan skemmtanir og
hvers konar tilbreyting var
fátíðari en nú er orðið,
hlökkuðu menn til fjalla-
ferðarinnar allt sumarið, og
var sagt, að á sumum bæjum
hafi menn naumast um
annað talað, þegar liða tók á
engjasláttinn. Tilhlökkunin
mun þó engan veginn úr sög-
unni og mörgum finnst enn,
að ómissandi sé að fara í
göngur, eða fara á fjall eins
og það er öllu fremur nefnt á
Suðurlandi. Afréttur Biskups-
tungnamanna náði frá fornu
fari á Kjöl og hittust þar
norðanmenn og sunnan og
drógu sundur fé sitt við
Seyðisá, norðan Hveravalla.
Með tilkomu sauðfjárveiki-
varna var girt milli jökla,
nokkuð norðan við Hveravelli
og er þessi girðing nú enda-
mark beggja.
Biskupstungnaafréttur lít-
ur að verulegu leyti út sem
eyðimörk, enda þótt sauðfé
finni kjarngóð grös, þar sem
lítið ber á. Þó er Kjalhraun vel
gróið víða og Hvítárnes við
Hvítárvatn er eins og frjósöm
vin í þessu mikla grjót- og
sandhafi. Sú sérstaða fylgir
því að fara á fjall í Biskups-
tungum, að oftast er hægt að
gista i sæluhúsum Ferða-
félagsins, og vegna vegarins
norður Kjöl er eldhúsbíll og
veitingaaðstaða með í för-
inni. Fjallskrínur og
trússahestar heyra til liðinni