Lesbók Morgunblaðsins - 15.02.1976, Blaðsíða 9

vita allt um hlutinn, heldur verða
menn að kunna skil á honum I
gegnum eigin vinnu og vera færir
um að upplifa hann sem slíkan.
DENIS DIDEROT skrifaði eitt
sinn .. það er til, sem ómögu-
legt er að dæma án þess að hafa
nokkru sinni stungið þumal-
fingrinum I pallettið." Auðvelt er
að skilja orðaleikinn með vísun til
þess að málarinn heldur á pallett-
inu með því að stinga þumalfingr-
inurn í gegnum hið sérstaka gat,
sem á því er. Hinn sami tróð
fingrum I eyru sér i leikhúsum til
þess að meðtaka atburðarrásina á
sviðinu einungis i gegnum tákn-
mál hreyfinga og látbragðsleiks
leikaranna.
— Eftir þvi sem tækninni fleyg-
ir fram varðandi hvers konar
hjálpartæki er auðvelda mönnum
vinnuna, hlýtur nauðsyn þess að
ná skynnæmu valdi yfir undir-
stöðuatriðum að verða brýnni, að
öðrum kosti verður árangurinn
tilfinningalaus tæknivinna. Það
vfsar hér leið, að erlendir háskól-
ar verða stöðugt kröfuharðari um
undirbúningsmenntun kandidata
á þessum sviðum.
Yfirleitt hefur teikningin, og
um leið frumrissið, verið van-
metið hérlendis, ekki aðeins
meðal almennings heldur jafnvel
einnig meðal einstakra mynd-
listarmanna og hefur til skamms
tfma ekki verið nægilega ræktað
sem kennslufag i listaskólum vor-
um né er ennþá kennt sérstaklega
til jafns við aðrar kennslugreinar.
Ekki veit ég til þess að neinn fái
inngöngu I sérnámsdeildir er-
lendra listaháskóla sem ekki get-
ur sett fram eigin hugmyndir á
ljósan og rökréttan hátt, þar er
ekki ætlast til að kennarinn ráði
algjörlega ferðinni og sé hug-
myndabanki nemendanna.
Frumriss myndlistarmanna
hafa ósjaldan orðið að miklum
sjálfstæðum listaverkum og hafa
jafnvel skyggt á sjálft lokaverkið,
yfirburðirnir felast þá einatt í
hinum léttu og áreynslulausu
vinnubrögðum og umbúðalausu
litavali. Yfirbragðið allt ferskara
og í meiri samræmi við uppruna-
lega lifun listamannsins gagnvart
myndefninu.
Það er þannig ekki að ófyrir-
synju að slíkar hugleiðingar verði
áleitnar f sambandi við sýningu
Listasafns Islands á hluta af
dánargjöf Gunnlaugs Schevings
er nú stendur yfir I húsakynnum
safnsins, en þar vekur sá hluti
gjafarinnar er að frumrissum lit-
ur langmesta athygli. Hér gengur
fram traustur og vandaður mynd-
listarmaður, sem nálgast mynd-
efnið hægt og þreifandi en mark-
visst, athugar marga úrlausnar-
möguleika áður en hann hefst
handa við hina endanlegu gerð.
Ekki fer hjá þvi að maður taki
eftir mörgum bráðfallegum stök-
um frumrissum og harmar að
iistamaðurinn skyldi ekki útfæra
þau einnig, og stundum finnst
manni að hann hafi jafnvel ekki
valið besta frumrissið til út-
færslu, en slfkt er að sjálfsögðu
persónubundið matsatriði.
Vinnubrögð Gunnlaugs bera
einnig vitni áralangri og traustri
skólun, hér er sá á ferð sem
hrasar ekki að neinu, en fer að
eins og hið heflaða stórskáld sem
hristir ekkert úr ermi fram,
heldur þaulvinnur hverja setn-
ingu, strikar út og byrjar upp á
nýtt þar til setningin fullnægir
ströngustu listræpum kröfum
hans. Minnumst þess hér er W.
Somerseth Maugham mælti eitt
sinn: „Er ég var ungur var ég svo
kappsfullur, að helst hefði ég
viljað semja sögur mfnar beint í
setjaravélina en varð að notast
við ritvél, — en í dag nota ég
blýant!
Þeim fækkar óðum sem ganga I
gegnum viðlika skólun og okkar
eldri myndlistarmenn, sem
rissuðu, teiknuðu og máluðu gifs-
myndir, módel eða kyrralífs-
myndir frá morgni til kvölds 6
daga vikunnar, — skoðuðu söfn
og sýningar um helgar, gengu um
með teikniblokk I hendi og
rissuðu upp það sem fyrir auga
bar. Daglegar vinnustundir I
skólanum voru sjaldnast færri en
10, og f öllu þessu striti voru þeir
þakklátir fyrir hverja þá leiðsögn
Framhald ábls. 10
Myndrissin er fylgja þessari grein eru tekin úr tveimur römmum é sýningunni A Listasafni Íslands og eru Agœt
dœmi um vinnubrögS Schevings A óllku tlmaskeiBi listar hans. Hér sjAum viS annarsvegar fólk aS ýmsum störfum A
landi og eru þau frá árunum 1920—1930. og hinsvegar sjómenn aS störfum á hafi úti sem eru frá seinni árum
listferils hans. f nokkrum myndum hér A slSunni fylgjumst viS meS þvt hvernig hann nAlgast myndefniS frá ýmsum
sjónarhomum, — fyrst er þaS myndbyggingin er tekur hug hans allan og svo aS lokum fer hann aS þreifa fyrir sér I
lit. Sérstaka athygli vekur hve liturinn I hugmyndarissum listamannsins er umbúSalausari og skynrænni en I hinum
endanlegu stóru málverkum hans og er forslSumyndin mjög gott dami um þaS.