Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1976, Blaðsíða 7

„ Vildi helzt
vera laus við
Eiríksbakki er dálitið undar-
lega í sveit settur; landfræðilegE
er þessi jörð efst á Skeiðum, en
hefur frá fornu fari heyrt til
Biskupstungum; trúlega vegna
nágrennis við Skálholt.
En Eiríksbakki er þó ekki einn
þeirra bæja, sem vegfarendur
veita athygli og geyma sér I
minni. öðru nær; þetta er ógn
fyrirferðarlítiH bær og harla yfir-
lætislaus. Af eðlilegum ástæðum
eru hús hvorki ný né rismikil og
allt i kring er flatneskjan, sem
verður vestan við Laxá og út að
Vörðufelli. A björtum degi bætir
þó útsýnið úr því sem á kann að
vanta um tilbreytingu í landslag-
inu hið næsta. Ekki allfjarri
speglast gufustrókarnir í Laugar-
ási í sléttum vatnsfleti Hvítár og
fjær girða Laugardalsfjöll,
Rauðafell og Högnhöfði fyrir út-
sýnið. Og lengst að baki: Hvit
bunga Langjökuls. 1 austri blasa
við Hekla og suðurjöklarnir og
fer þá að verða sæmiiega ljóst, að
flatneskjan við fætur 'manns
skiptir ekki máli.
setubóndi ella Sú ákvörðun var
naumast mjög erfið. Hulda var
þvi vön að ganga að hverskonar
útistörfum, sem fyrir koma við
nútíma landbúnað. Þetta var vett-
vangur sem hún þekkti betur en
nokkuð annað. Bæinn byggðiGuð-
jón — sýnilega af vanefnum —
nokkru eftir lát húsmóðurinnar
um 1940. Endurbætur hafa ekki
verið gerðar og mundu þó ugg-
laust margir telja að þeirra væri
þörf. En Hulda metur aðra hluti í
lífinu meir en það, hvernig húsa-
kynnum er háttað. Vatn verður að
taka úr brunni og er þvi dælt upp.
En jörðin er grösug og góð, þó
ekki sé hún stór. Fyrir utan túnið
er hver lófastór blettur vaxinn
grasi — ýmist mýrar eða safaríkt
vaillendi.
Búskap Huldu á Eiriksbakka er
þann veg háttað, að hún hefur 4
eldhúsverkin ”
__ TT 1 1 /"T X • / "i /ii' / '
kýr, um 40 ær, nokkrar hænur,
hund og 5 hross. Þar af eru 4
tamin. Mér varð ljóst um leið og
ég.kom i hlaðið á Eiríksbakka, að
þessar skepnur búa við betra at-
læti en almennt á sér stað. Það
tíðkast ekki á þessum bæ að líta á
gripina sem skynlausar skepnur,
heldur merka einstaklinga með
sál — og allir þessir gripir ganga
heima árið um kring.
Við túnhliðið tók á móti mér
hestur sem kom labbandi utan úr
túnjaðrinum — og gerði sig ekki
ánægðan með að fara frá bílnum
fyrr en honum hafði verið klórað
vel og vandlega bak við eyrun. Ég
skildi þá, að þetta var þjónusta,
sem hann var vanur að fá og taldi
sig eiga heimtingu á. A hlaðinu
var skemmtileg móttökunefnd:
Heimalningurinn og veturgamall
hrútur, heimalningur.frá í fyrra
segir Hulda Guðjónsdóttir á
Eiríksbakka, ein kvenna í
hópi einsetubænda í Tungum
Hænsnin voru þarna líka og
hundurinn sendi skilaboð í bæinn
um mannaferðir.
Hulda hellti uppá könnuna i
eldhúsinu, sem er i kjallara húss-
ins. Við ræddum um búskapinn
og hún kvaðst hafa tvo snúninga-
krakka að sumrinu. En að vetr-
inum væri hún ein. Krakkarnir
létta undir með henni við hey-
skapinn, en þegar óþurrkur
verður dögum og vikum saman, er
litið handa þeim að gera. Einn
traktor er á bænum með tilheyr-
andi sláttuvél og Hulda lætur
snúningadrenginn slá. Aftur á
móti vantar hana vagn aftan i
traktorinn og þessvegna verður
hún að taka fram aktygin og beita
hesti fyrir heygrind, þegar hirð-
ingar fara fram. Hulda stendur
með annan fótinn i vagnhestaöld-
inni og hinn i vélaöldinni. Sjálf
handmjólkar hún kýrnar og
mjólkurbillinn kemur heim í hlað
eftir mjólkinni.
„Það er nú meira, hvað ég hef
gaman af skepnum," segirHulda;
„meira að segja hænsnunum hef
ég unun af. Kannske hef ég
minnsta ánægju af kúm. En
hestar, maður lifandi. Við bregð-
um okkur stundum á bak á kvöld-
in. Krakkarnir hafa að minnsta
kosti ekkert á móti þvi.“
„Þér leiðist líklega aldrei?"
„Ekki einu sinni á vetrum og þá
er ég alein. Það er alltaf nóg að
gera og tíminn líður hratt; stund-
Framhald á bls. 16
Árið 1921 fluttu hjónin Guðjón
Eyjólfsson og Ingibjörg Ingvars-
dóttir frá Úthlíó að Eiríksbakka.
Hulda dóttir þeirra var þá fjög-
urra ára gömul og elzt barna
þeirra, sem alls urðu fjögur. Þau
tindust í burtu eitt af öðru eins og
gengur, en miklum sköpum skipti
fyrir heimilið — og Huldu alveg
sérstaklega — þegar Ingibjörg
móðir hennar féll frá löngu fyrir
aldur fram. Hulda var þá aðeins
15 ára.
Það kom í hennar hlut að takast
á hendur hlutverk húsmóður-
innar á bænum. Guðjón hélt
áfram að búa á Eiriksbakka allt
til þess er hann féll frá árið 1967.
Eftir að yngri systkinin fóru að
heiman voru þau jaínan ein feðg-
inin og reyndist Hulda fööur
‘sínum mikil hjálparhella, ekki
síður úti en inni.
Hulda á Eiríksbakka er ein
þeirra, sem atvikin hafa gert að
einsetubónda og hún er ein ör-
fárra kvenna í því hlutverki. Við
fráfall föður hennar stóð hún
frammi fyrir því, að apnaðhvort
var að gefa jörðina uppá bátinn
og flytjast á brott, eða gerast ein-
Skepnurnar hennar Huldu eru ekki styggar við fólk, en
ætlast frekar til þess að fá dálitlar gælur. Á myndinni til
hægri virðir heimalningurinn fyrir sér komumann og hvutti
er konungur I rlki sinu. Hulda kveðst ekki þurfa hundinn,
en hafa hann vegna félagsskaparins.
©