Lesbók Morgunblaðsins - 07.08.1977, Qupperneq 4

OKKAR LAN
AÐ ÞJÓÐVERJAR
ÁTTU EKKI
MJÖG LANGDRÆGAR
FLUGVÉLAR
í stríðslokin var til komin hér á landi aðstaða fyrir flug
landsmanna og annarra. Tæknileg bylting hafði orðið í flug-
vélakosti og hjálpartækjum og flugmenn bunir að kynnast
aðstæðum til flugs á norðurslóðum. Afleiðingarnar fyrir
landsmenn voru að sjálfsögu, að landið komst í alfaraleið í
víðtækri merkingu þess orðs.
Keflavíkurflugvöllur og fleira.
Hann varð frá 1942 aðalflugvöllur Bandaríkja-
manna og veigameiri og mikilvægari flugvöllur frá
upphafi ,en Reykjavíkurflugvöllur. Þess ber þó að
geta, að breski flugherinn flaug til loka stríðsins frá
Reykjavíkurflugvelli og ástæða er til að ætla, að
hernaðarflugið í orrustunni um Atlantshafið hafi ekki
síður hvilt á honum en á Bandaríkjamönnum á
Keflavíkurflugvelli. Skal þó ekki fullyrt um þetta, en
höfundur hafði ekki aðstöðu til að fylgjast með
atburðarás á flugvöllunum suður frá, en þeir voru
tveir, Meeks-flugvöllur sem nú heitir Keflavíkurflug-
völlur, og Patterson-flugvöllur, sem var nefndur
Njarðvíkurvöllur eftir stríð. Aðalflugið um Keflavíkur-
flugvöll í stríðinu var líklega ferjun flugvéla, fyrst
austur yfir haf og síðan vesturflug á leið til Kyrrahafs-
ins. Flutningur tækja og mannafla í lofti varð sjálf-
sagt einnig stór þáttur, er líða tók á stríðið.
Bandaríkjamenn skírðu flugvellina í höfuðið á
flugmönnum, er fórust hér snemma í stríðinu, líkleg-
ast i flugi frá Reykjavikurflugvelli.
Meeks flugmaður fórst við Nauthólsvíkina. Hann
flaug Tomahawk orrustuvél inn í radiovíra yfir norsku
stöðinni og hrapaði við það og lést.
Patterson flugvöllur er á vinstri hönd, þegar keyrt
er inn á Keflavíkurflugvöll. Hann var með þremur
flugbrautum og lagður serstaklega fyrir orrustuflug-
vélar til varnar gegn þýskum flugvélum. Er braut á
milli vallanna. Fljótlega eftir stríð var hætt að nota
Pattersonvöll sem flugvöll, en af lagningu hans í
stiíðinu má marka hve Bandarikjamenn vildu kosta
miklu til að stuðla að öryggi flugstöðvarinnar og
landsins í heild. Er ekki vafi á því, að samningur
hefur verið gerður um það, líklega með aðild ís-
lenzkra, brezkra og bandariskra yfirvalda, að Banda-
ríkjamenn einir skyldu frá miðju ári 1941 venda
©
Eftir
Björn
Tryggvason
III. og
síðasti
hluti
Braggahverfin risa og Bretavinnan svonefnda i al-
gleymingi. Hér vinna brezkar og bandariskar her-
sveitir saman a braggabyggingum eftir komu banda-
riska liðsins.
Breskur hermaður fagnar banaarlskum hermanni viS
komuna til landsins. Sé brezki ber hvítabjarnarmerki
viS vinstri öxl, en þaS táknaSi sameiginlegan her
Breta og Bandarikjamanna áfslandi.
landið fyrir árásum þýzkra flugvéla. Væri fróðlegt að
komast yfir eintak af ýmum samningum, er gerðir
voru i striðinu.
Lið Bandaríkjamanna hér á landi í stríðinu mun
hafa verið undir herstjórn þeirra á Bretlandseyjum.
Þar fór fram undirbúningur innrásar í Vestur Evrópu,
m.a. með látlausum lofthernaði yfir Þýskalandi og
hernumdu löndunum.
Sá maður, er gekk næst General Dwight D.
Eisenhower yfir herliði Bandaríkjamanna á Bretlands-
eyjum, var General Frank M. Andrews. Hannn réðst í
að fara til íslands árið 1943 i eftirlitsferð fljúgandi
með fylgdarliði, þ.á m. biskupi frá höfuðborg Banda-
ríkjanna (biskupakirkjunnar í Washington, Washing-
ton Cathedral). Vélin var væntanleg til Reykjavíkur
en rakst á fjall (Festar- eða Fagradalsfjall?) nálægt
Grindavík. Fórust allir, sem í vélinni voru, nema
vélbyssuskytta, er hafði stöðu aftast í vélinni.