Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.1978, Blaðsíða 14

John Masefíeld
SJÓMANNS
BLÓÐ
Ég verð að halda til hafs á ný,
út á hafsins og loftsins mið;
bið þess að leggi frá stjörnu staf
að stýra skipi við.
Heyra gnesta hjól og gnauða vind
og gúlpast voð hvíta,
sigla mistrað mararsvið,
síðan morgunsól líta.
Ég verð að halda til hafs á ný
til að hlýða öldunnar klið,
ekki hárri, villtri hafsins rödd
er hægt að þybbast við.
Nú bið ég um vind, að voðir skips
vaði í skýja þvargi,
um að mási við kinnung máttug hrönn
og að máfur gargi
Ég verð að halda til hafs á ný,
á ið hrjúfa ólgusvið
meðal fugla, hvala í hvössum storm,
sem hvín mér gagnaugun við.
Ég bið þess loks að sjóarasögn
sögð verði litríku orði
og gefist mér síðast góður svefn,
er geng ég f rá borði.
Baldur Pálmason þýddi
John Masefield (f. 1878) var lárviðarskáld Breta á fjórða
áratug. Meðal kunnustu kvæða hans er „Sea Fever", eitt af
mörgum, sem hann orti um hafið. Sir Francis Chichester, sá
mik|i hnattsiglingagarpur, kallaði Masefield fremstan allra
sjávarskálda. Annar brezkur listamaður, tónskáldið John
Ireland (f. 1879), gerði lag við „Sea Fever", og svo vel tókst
honum til, að þetta mun vera þekktast allra tónsmiða hans,
enda fellur það frábærlega vel að efni Ijóðs.
Fyrir 10 árum þýddi ég þetta kvæði og flutti i útvarp, því
að þá las ég úr ævisögu fyrrnefnds Chichesters, en hann
fellir kvæði Masefields inn i formála sinn að bókinni. Þá
hafði eg ekki í minni, að til var eldri þýðing kvæðisins frá
hendi Karls ísfelds, og skipar hún fremsta sæti í Ijóðabók
hans, Svörtum morgunfrúm. Kallar hann kvæðið Hafþrá.
Karl breytti bragarhætti svo að ógerlegt er að syngja
þýðingu hans undir lagi Irelands. Eg var heldur ekki það
handgenginn laginu, að upprunaleg þýðing mín félli nægi-
lega vel að nótunum, svo að eg hef síðan orðið að hnika
ýmsu til, og er þó kannski tæpast nóg að gert.
Nú þegar segja má að við íslendingar höfum helgað
okkur 200 mílna landhelgi til fullnustu, er e.t.v. ekki
óviðeigandi að þetta ágæta sjómennskukvæði Englendinga
birtist i islenzkri þýðingu.
B.P.
Að mörgu
þarf að
hyggja
Framhald af bls. 11.
áhuga á garöyrkju", segir Jón
þegar hann var spurður um að-
dragandann. „Faðir minn, Björn
Björnsson, var teiknikennari á
sínum tíma við Kennaraskólann
gamla við Laufásveg. Ég var svo
heppin að fá að vinna með Frey-
steini Gunnarssyni við garðinn
við Kennaraskólahúsið, og hafa
persónuleg skipti mín við hann
áreiðanlega haft örvandi áhrif.
Arið 1938 fékk ég vinnu við garð-
yrkjustörf hjá Matthíasi Asgeirs-
syni garðyrkjuráðunauti Reykja-
víkur og vann með honum í tvö
sumur. Eftir tveggja ára verklegt
nám í gróðrastöð i Mosfellssv. var
ég við nám í Garðyrkjuskölanum í
Hveragerði árin 1942—44 en
hafði áhuga á að læra meira eftir
það. Þetta var á stríðsárunum og
ekki i annað hús að venda til
frekara náms en til Ameríku. Ég
hafði ekki stúdentspróf og reynd-
ist þvi erfiðara fyrir mig að kom-
ast áfram í skóla þá. Ég fór fyrst í
New York State College of Agri-
eulture, lauk námi þar og fékk
síðan inngöngu í Cornell háskól-
ann eftir nokkra erfiðleika. Þegar
þangað var komið reyndist undir-
búningurinn þó ekki lakari en svo
aö ég gat stytt háskólanámið um
eitt ár og lauk því með Master-
gráðu 1951 og hafði þá veriö 6 og
hálft ár vestra i allt. Master-
ritgerð mín fjallaði um frostþol
trjáplantna en i þeirri deild skól-
ans, sem ég sat var aðaláherzla
lögð á Ornamental Hortieulture,
sem útleggst liklega skrúðgjarð-
yrkja.
Hákon Bjarnason fyrv. skóg-
ræktarstjóri hóf um þessar mund-
ir áróður fyrir ræktun trjá-
plantna á íslandi frá svæðum víða
um heim með ámóta veðurfar og
við búum við hér og var Einar
Sæmundssen sendur á vegum
skógræktarinnar til fræsöfnunar
í Alaska. Ég hafði hug á þessu
líka en missti af ferð Einars. En
við bróðir minn, sem er sjómaður
og búsettur í Bandaríkjunum tók-
um okkur upp og fórum í slíkan
leiðangur til Alaska, komumst
þar í góð sambönd, sem ég hef
reyndar haldið síðan og söfnuðum
miklu magni af fræjum. Skóg-
rækt ríkisins keypti af okkur allt
það fræ sem þeir þar gátu notað
en hitt seldum við til Noregs. I
þessu ferðalagi okkar tók ég kvik-
mynd sem ég ferðaðist með hér-
lendis og sýndi á 60 stöðum um
allt land. Um leið kynntist ég
landinu og gróöurfarinu af eigin
sjón og hefur það verið mér mik-
ils virði siðan.
Eftir kennslu I eitt ár við Garð-
yrkjuskóla ríkisins réðst ég svo í
það árið 1953 að stofna gróðra-
stöðina Alaska og hef starfrækt
hana þangað til í fyrrahaust að
undanskildum fjórum árum eða
frá 1963—67. Þá leigði ég hana
öðrum en rak sjálfur teiknistofu
og stundaði kennslustörf sam-
hliða.
Síðastliðið ár hef ég eingöngu
unnið við skipulagningu garða og
hef næg verkefni við það.
Garðarkitektúr er frekar nýtt
fag hjá okkur. Ég er sá fyrsti með
þetta' starfsheiti en nú erum við
held ég fjögur i allt.
Það fer mjög í vöxt að fólk leiti
eftir ráðleggingum þegar skipu-
leggja á garða við hús. Ég fæ þá
teikningu hjá viðkomandi af hús-
inu og lóðinni ásamt hæðar-
kvótum — og teikna síðan mínar
tillögur um skipulag og gróður-
setningu trjáplantna og blóma.
Þar er margt sem þarf að taka
tillit til. Til dæmis þarf að gera
ráð fyrir að fólk geti setið I skjóli
og sól í garði sínum og notið úti-
veru á góðviðrisdögum.
Sömuleiðis að börn fái sitt at-
hafnasvæði á góðum stað eða af-
marka svæði fyrir matjurtagarð
sé áhugi fyrir hendi, svo nokkuð
sé nefnt. Annars eru óskir lóðar-
eigenda ákaflega einstaklings-
bundnar og reyni ég þá auðvitað
að fara eftir þeim.
En það er mikið atriði að hinum*
ýmsu plöntum og trjám sé valinn
heppilegur staður — sumt þarf að
standa i skjóli — annað veitir
skjól, sumar tegundir þurfa mikla
sól og birtu, aðrar dafna ágætlega
í skugga. Að mörgu þarf að
hyggja. Með tillögum mínum og
teikningum læt ég fylgja lista yfir
þær tegundir sem ég legg til fyrir
hvern stað á lóðinni og merki þar
in á blaðið.“
Þar sem ekki fer milli mála að
almennur áhugi fyrir garðrækt og
fögrum gróðri er í gifurlegum
vexti hér hjá okkur og garðarki-
tektúr lítt kunn grein, fór Lesbók-
in þess á leit við Jón H. Björnsson
að hann sendi okkur til birtingar
nokkur dæmi um skipulagningu
garða frá hans hendi, fólki til
fróðleiks og glöggvunar á þvi
hvað hér er um að ræða og fylgir
hið fyrsta hér með:
Sagnhafi stendur oft frammi fyrir því, að ekki er hægt
að vinna lokasögnina nema andstæðingunum verði á
einhver mistök. Verður sagnhafi oft að haga úrspilinu
þannig, að andstæðingarnir komist i vanda og þá um leið
velji þá leið, sem hann vill.
Eftirfarandi spil er gott dæmi um þetta:
Norður
S. 743
H. Á64
T. ÁK742
L. 53
Vestur
S. 109
H. G108
T. 108
L. ÁD9876
Suður
S. ÁK82
H. KD973
T. 63
L. 104
Sagnir gengu þannig:
Suður Vestur Norður Austur
1 H 2 L 2 T 3 L
P P 3 H P
4 H P P P
Vestur tók fyrstu 2 slagina á lauf og lét siðan út spaða
10. Sagnhafi drap heima með ási, og ályktaði réttilega
að hér væri ekki um einspil að ræða hjá vestri, því væri
svo, þá ætti austur 5 spaða og hefði þá sagt spaða í stað
þess að segja 3 lauf. Hann ákvað því að hafa úrspilinu
samkvæmt þessu.
Næst lét sagnhafi út tigul 6, drap i borði með kóngi og
lét út spaða úr borði. Austur var nú i vandræðum, hann
gat alveg eins reiknað með að sagnhafi ætti spaða 9 og
lét þessvegna gosann.
Þetta var einmitt það sem sagnhafi var að fiska eftir,
hann drap með kóngi og varð harla glaður þegar spaða 9
féll i frá vestri. Næst tók sagnhafi 3 slagi á tromp og lét
út spaða og þannig varð spaða 8 góð. Sagnhafi gaf
þannig 2 slagi á lauf og einn á spaða og vann spilið.
Ekki dugar fyrir sagnhafa að trompa fjórða spaðann.
Austur lætur vafalaust út tromp þegar hann kemst inn á
spaða, síðan trompar sagnhafi fjórða spaðann i borði
(vestur kastar tígli), tekur tromp ás, en nú kemst hann
ekki inn til að taka siðasta trompið af vestri og spilið
tapast.
Austur
S. DG65
H. 52
T. DG95
L. KG2